Potas (łac. kalium, symbol: K) jest pierwiastkiem chemicznym występującym w organizmie człowieka w bardzo dużych ilościach. Jony potasowe biorą bezpośredni udział w wytwarzaniu potencjału przezbłonowego, tym samym wpływają na pobudliwość komórek nerwowych i komórek mięśniowych. Ich rola jest jednak znacznie szersza, a wszelkie zaburzenia gospodarki potasowej widać już od początku.
Potas w organizmie człowieka – funkcje
Potas jest trzecim co do zawartości w ustroju pierwiastkiem, tuż po wapniu i fosforze. W organizmie człowieka występuje głównie w płynach ustrojowych w postaci jonów o ładunku elektrycznym dodatnim. To niezwykle cenny pierwiastek, który:
- uczestniczy w przewodzeniu impulsów nerwowych, a także inicjacji procesu skurczu mięśnia sercowego;
- reguluje ciśnienie tętnicze krwi;
- przeciwdziała obrzękom w organizmie;
- kontroluje objętość płynu zawartego wewnątrz komórek;
- bierze udział w przekształcaniu glukozy we krwi w glikogen – związek, w którym glukoza jest magazynowana w mięśniach i wątrobie;
- ma właściwości moczopędne i tym samym współdziała w usuwaniu z organizmu toksycznych produktów przemiany materii.
Całkowita zawartość potasu w organizmie dorosłego człowieka wynosi około 4000 mmol. Jednak zaledwie 2% jonów potasowych lokalizuje się w płynie pozakomórkowym (co stanowi 60-80 mmol). Pozostała część jest zawarta w płynie wewnątrzkomórkowym. Stężenie potasu w poszczególnych tkankach jest zróżnicowane, a największe odnotowuje się w mięśniach szkieletowych.
W czym jest potas?
Według obecnych rekomendacji minimalne dzienne spożycie potasu wynosi około 40-50 mmol/dobę. Za najlepsze źródła potasu uznaje się:
- produkty mleczne;
- jajka;
- nasiona roślin strączkowych, np. fasola, soczewica, groch;
- szpinak;
- brokuły;
- ziemniaki;
- marchew;
- buraki;
- pomidory;
- owoce suszone, np. morele, śliwki;
- banany;
- śliwki;
- nasiona, np. słonecznika czy dyni.
W praktyce jednak potas znajduje się niemal w każdym owocu i warzywie, a także w algach morskich.
Niedobór potasu – hipokaliemia
Zaburzenia gospodarki potasowej obserwuje się w rozmaitych sytuacjach klinicznych, takich jak stosowanie leków moczopędnych lub leków przeczyszczających czy przewlekłe choroby nerek. Od dawna wiadomo, że zmiany stężenia jonu potasowego są szczególnie istotne u pacjentów z chorobami serca, zwłaszcza w przypadku choroby niedokrwiennej serca, przewlekłej niewydolności serca oraz zawału serca. Czynnikiem ryzyka hipokaliemii są również: cukrzyca, udar mózgu, nadciśnienie tętnicze. Objawami hipokaliemii są przede wszystkim:
- ogólne osłabienie organizmu i przewlekłe zmęczenie;
- zaparcia;
- kołatanie serca i arytmie;
- bolesne skurcze mięśni;
- wzmożone pragnienie;
- częstomocz;
- zawroty głowy;
- drżenie mięśni.
Leczenie hipokaliemii zawsze polega na uzupełnianiu niedoboru potasu oraz eliminacji czynników, które spowodowały ten niedobór. W łagodnych postaciach schorzenia wystarczy zatem włączenie do codziennej diety bogatych źródeł potasu oraz rozpoczęcie suplementacji, np. Spiruliny czy Chlorelli.
Nadmiar potasu – hiperkaliemia
Główną przyczyną hiperkaliemii jest upośledzenie wydalania potasu przez nerki. Rzadziej są to: niedobór aldosteronu, przyjmowanie niektórych leków oraz choroby wątroby. Jeśli w organizmie znajduje się zbyt dużo potasu, mogą rozwinąć się następujące objawy:
- apatia;
- osłabienie siły mięśniowej;
- zaburzenia czucia i splątanie;
- bradykardia;
- drgawki;
- skurcze mięśni.
Hiperkaliemia diagnozowana jest jednak znacznie rzadziej niż hipokaliemia. Podstawą leczenia jest usunięcie czynników, które wywołały dolegliwość, a więc np. ustabilizowanie choroby podstawowej. W tym czasie należy unikać najbogatszych źródeł potasu oraz zmniejszać zawartość tego pierwiastka w owocach i warzywach. Jedną z metod jest krojenie warzyw na kawałki i gotowanie, ponieważ potas przechodzi wówczas z warzyw do wody.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Uruski P., Tykarski A., Znaczenie i zasady kontroli gospodarki potasowej w chorobach sercowo-naczyniowych, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2009.
- Chamienia A., Gospodarka potasowa – podstawy teoretyczne i codzienna praktyka lekarska, Choroby Serca i Naczyń, 2/2004.
- Szałek E., Tiamina i potas – składniki niezbędne w codziennej diecie, Farmacja Współczesna, 12/2019.
