Glikogen stanowi materiał zapasowy mięśni szkieletowych człowieka (i wszystkich ssaków). Jest polisacharydem zbudowanym z cząsteczek glukozy.
Glikogen – powstawanie
Glikogen powstaje:
- w wyniku kondensacji wchłoniętej w jelitach glukozy;
- z glukozy resyntetyzowanej z krążącego we krwi kwasu mlekowego (jednak w znacznie mniejszym stopniu).
Do jego syntezy dochodzi głównie na drodze przemian tlenowych glukozy, jednak w sytuacjach silnie stresogennych lub w wyniku intensywnego wysiłku (podczas deficytu tlenowego) aktywacji w mięśniach ulega szlak przemian beztlenowych. W ich wyniku produkuje się kwas mlekowy.
Fruktoza i galaktoza ulegają przekształceniu do glukozy. Część przyjętej glukozy przedostaje się do krwi obwodowej. Tam jest rozpoznawana przez receptory trzustkowe i powoduje nasilone wydzielanie insuliny przez komórki β oraz zmniejszenie sekrecji glukagonu.
Glukoza wychwycona przez komórki wątroby podlega fosforylacji i zostaje zatrzymana w wątrobie. Dzieje się tak, gdyż G6P (glukozo-6-fosforan) nie przechodzi przez błony komórkowe i nie może opuścić komórek wątrobowych. G6P następnie przekształca się w energię lub w wolne kwasy tłuszczowe i triacyloglicerole oraz (przy istniejącej zdolności magazynowania) podlega konwersji do glikogenu.
Uwarunkowane istnieniem otoczki wodnej wokół cząsteczek glikogenu zapotrzebowanie tego związku na przestrzeń jest bardzo duże. Przez to w wątrobie zmagazynowane może być tylko około 100 g glukozy. Każdy nadmiar glukozy zamienia się przede wszystkim w triacyloglicerole i odkłada w tkance tłuszczowej.
Magazynowanie glikogenu
Składnikiem magazynowanym w największych ilościach w komórkach wątrobowych jest właśnie glikogen. Zwiększenie stężenia glukozy we krwi sprzyja magazynowaniu się glikogenu w wątrobie. Z kolei zmniejszenie stężenia glukozy we krwi powoduje glikolizę i przechodzenie glukozy z wątroby do krwi. Na tej zasadzie wątroba utrzymuje stałe stężenie glukozy we krwi, co nazywa się glukostatem wątrobowym.
Organizmy zwierzęce magazynują węglowodany w postaci glikogenu w wątrobie i mięśniach. Ze względu na to, że węglowodany odkładane w komórkach wiążą wodę (potrzebują zatem przestrzeni) i ponadto zawierają mniej energii, organizm człowieka preferencyjnie gromadzi energię w postaci tłuszczu. Mimo że odkładanie glikogenu można porównać z gromadzeniem skrobi, proces ten nie odgrywa żadnej roli w żywieniu człowieka. Dzieje się tak, ponieważ zasoby glikogenu w produktach spożywczych gotowych do spożycia ulegają niemal całkowicie rozłożeniu.
W mięśniach szkieletowych magazynowane jest do 0,5 kg glikogenu. Powstająca tam w wyniku rozkładu glikogenu glukoza nie przechodzi do krwiobiegu i tym samym nie podlega metabolizmowi w innych niż mięśnie szkieletowe tkankach.
Glikogen jako źródło energii
Glikogen mięśniowy nie wiąże się bezpośrednio z regulacją stężenia glukozy we krwi. W mięśniach brak jest glukozo-6-fosfatazy, zatem powstający w czasie rozpadu glikogenu glukozo-6-fosforan nie może być przekształcony w glukozę. Nie może tym samym zasilić puli glukozy we krwi. Glikogen mięśniowy służy raczej jako rezerwa energii dla komórek mięśni szkieletowych. Ze względu na to, że ATP i inne wysokoenergetyczne fosforany wystarczają jedynie na kilka sekund wysiłku, a zaopatrzenie tkanek w energię pochodzącą ze źródeł zewnętrznych za pośrednictwem krwi wymaga czasu, glikogen mięśniowy stanowi w fazie przejściowej jedyne źródło energii.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
