Polisacharydy należą do grupy węglowodanów, czyli cukrów. Innymi słowy są to cukry złożone zbudowane z reszt monosacharydów i ich pochodnych. Występują powszechnie zarówno w świecie zwierząt, jak i roślin.
Budowa
Polisacharydy zbudowane są ze sporej ilości powiązanych ze sobą cukrów prostych. Między poszczególnymi cząsteczkami występują wiązania glikozydowe, które utrzymują strukturę tych cukrów. Substratami w omawianych cukrach mogą być między innymi: glukoza, fruktoza, sacharoza, laktoza czy inne cukry proste. Należy wiedzieć, że dzięki swojej budowie polisacharydy nie rozpuszczają się w wodzie. Podczas kontaktów z nią mogą jedynie tworzyć układy koloidalne.
Rodzaje polisacharydów
Do najbardziej znanych polisacharydów należą:
- skrobia;
- inulina;
- chityna;
- glikogen;
- celuloza;
- heparyna;
- kwas hialuronowy.
Skrobia
Skrobia jest polisacharydem obecnym we wszystkich organizmach roślinnych. Syntezowana jest z glukozy i stanowi pośredni produkt fotosyntezy. Jest nierozpuszczalna w zimnej wodzie, natomiast w temperaturze około 20 stopni Celsjusza potrafi zwiększyć swoją objętość nawet do 30%. Z kolei w temperaturze 40 stopni Celsjusza ulega kleikowaniu tworząc w efekcie roztwór koloidalny zwany kleikiem skrobiowym. Skrobia stanowi bardzo popularny materiał zapasowy w owocach, łodygach, nasionach i korzeniach roślin. Najpopularniejsza jest skrobia ziemniaczana, ponieważ wykorzystywana jest powszechnie w przemyśle gastronomicznym.
Inulina
Inulina powstaje z fruktozy. Również ona stanowi materiał zapasowy roślin gromadząc się zwłaszcza w miejscach ich szybkiego wzrostu. Wykorzystywana jest jako prebiotyk, ponieważ układ trawienny nie potrafi jej trawić, a bakterie flory jelitowej wykorzystują ją jako pożywkę. Dodatkowo inulina jest przydatna przy określaniu filtracji w kłębuszkach nerkowych, zatem znalazła zastosowanie w diagnostyce.
Chityna
Chityna stanowi podstawowy materiał budulcowy szkieletów zewnętrznych stawonogów. Wytwarza ją nabłonkowy oskórek. Pod względem chemicznym jest bardzo podobna do celulozy. Chityna stosowana jest niekiedy w przemyśle farmakologicznym, ponieważ może wspomagać leczenie uszkodzeń skóry i wspiera funkcjonowanie nerek. Dodatkowo wpływa korzystnie na utrzymanie prawidłowej masy ciała, ponieważ dostarcza organizmowi pewnych ilości błonnika pokarmowego. Ponadto jest stosowana powszechnie w kosmetologii.
Glikogen
Glikogen to bardzo popularny polisacharyd gromadzący się u ludzi i zwierząt w wątrobie oraz mięśniach szkieletowych. Stanowi główny materiał zapasowy, ponieważ jego rozpad w procesie glikolizy prowadzi do uwolnienia wolnych cząsteczek glukozy, a tym samym podniesienie poziomu cukry we krwi. W efekcie organizm człowieka otrzymuje zastrzyk energii do wykonywania czynności. Do glikolizy dochodzi wówczas, gdy organizm zasygnalizuje brak cukru we krwi i zmniejszenie energii.
Celuloza
To biały, bezzapachowy polisacharyd występujący w ścianach komórkowych roślin oraz niektórych grzybów, glonów i bakterii. Człowiek nie jest w stanie jej trawić ze względu na brak celulaz – specjalnych enzymów. Jednak zwierzęta zaliczane do przeżuwaczy posiadają tę zdolność. Nie należy spożywać jej w znacznych ilościach, ponieważ ogranicza wchłanianie składników pokarmowych. Celulozę wykorzystuje się w przemyśle farmaceutycznym jako substancję wypełniającą podczas produkcji wielu leków.
Heparyna
Heparyna to polisacharyd będący naturalnym czynnikiem zapobiegającym krzepnięciu krwi w naczyniach krwionośnych. W związku z tym aktywuje osoczowy czynnik hamujący działanie trombiny i hamuje krzepnięcie krwi na wszystkich jego etapach. Ponadto posiada zdolności obniżania poziomu cholesterolu. Stosuje się ją w medycynie jako środek przeciwzakrzepowy w wielu chorobach.
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy to jeden z najbardziej znanych polisacharydów, ponieważ powszechnie stosuje się go w branży kosmetycznej. Stanowi składnik wielu kosmetyków i podstawę licznych zabiegów kosmetycznych, gdyż wiąże wodę w skórze właściwej. Dodatkowo wykorzystuje się go w branży farmaceutycznej, m.in. ze względu na to, że wpływa korzystnie na funkcjonowanie stawów. Dlatego też coraz częściej bada się go pod kątem właściwości leczniczych. Kwas hialuronowy występuje naturalnie w macierzy międzykomórkowej skóry właściwej oraz w mazi stawowej.
Zobacz również: Kwas hialuronowy – sposób na ból w stawach?
Bibliografia
- Cisowski W., Włodarczyk M., Naturalne polisacharydy oraz korzyści i ryzyko ich stosowania w profilaktyce i terapii, Herba Polonica, 3/2006.
- Surówka K., Maciejaszek I., Oddziaływania białkowo-polisacharydowe i ich praktyczne wykorzystanie, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4/2007.
- Kowalczyk D., Baraniak B., Wpływ wybranych polisacharydów na właściwości fizykochemiczne filmów jadalnych otrzymanych na bazie białek grochu, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 5/2012.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
