Mięśnie szkieletowe zbudowane są z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej szkieletowej. To bardzo ważny element narządu ruchu. Jego czynność polega na kurczeniu się i rozkurczaniu, w efekcie czego możliwe jest przemieszczanie się, wykonywanie różnych czynności i poruszanie poszczególnymi częściami ciała.
Rozwój tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej szkieletowej
Tego typu tkanka mięśniowa rozwija się w życiu zarodkowym z mioblastów, czyli elementów komórkowych miotomów. Z mioblastów różnicują się długie, wielojądrzaste twory, zwane włóknami mięśniowymi poprzecznie prążkowanymi. Ostateczna ich grubość wynosi od 10 do 100 i więcej mikrometrów, zaś długość może wahać się od 1 milimetra nawet do kilkunastu centymetrów.
Jak zbudowane są mięśnie szkieletowe?
Pojedyncze włókno mięśnia otoczone jest cienką błoną, sarkolemą. Składa się ona ze stałego składnika każdej komórki – błonki plazmatycznej. W cytoplazmie – przeważnie w jej powierzchniowej części – znajdują się liczne owalne jądra komórkowe, a także: aparat Golgiego, mitochondria, siateczka śródplazmatyczna. Wnętrze włókna wypełniają charakterystyczne dla tej tkanki struktury – miofobryle (włókna kurczliwe). Mają one złożoną budowę, a oglądane pod mikroskopem składają się z jaśniejszych i ciemniejszych odcinków.
W miofibrylach rozkurczonego włókna mięśniowego można dostrzec cienkie prążki przebiegające poprzecznie przez środek odcinków izotropowych. To tak zwane błonki graniczne, czyli prążki Z. Dzielą one całość każdej miofibryli na odcinki zwane sarkomerami. Miofibryla zbudowana jest z pęczka równoległych włókienek elementarnych (miofilamentów) dwóch rodzajów:
- w odcinku izotropowym znajdują się wyłącznie włókienka cienkie, zaczynające się od prążka Z i wnikające na zmienną głębokość do prążka A;
- przez cały odcinek anizotropowy biegną włókienka grube.
Włókienka aktyny wnikają między włókienka miozyny. Dzięki temu możliwy jest prawidłowy mechanizm skurczu mięśnia szkieletowego.
Mechanizm skurczu mięśnia szkieletowego
Mechanizm skurczu mięśnia polega na tym, że w okresie skurczu włókienka aktynowe skracają się, ponieważ wnikają głęboko pomiędzy włókienka miozynowe. Natomiast w stanie rozkurczu włókienka te wydłużają się, ponieważ wysuwają się one spomiędzy miozynowych. Zjawisko można przedstawić nieco bardziej szczegółowo.
Pod wpływem bodźców (w przypadku każdego rodzaju mięśnia poprzecznie prążkowanego jest nim acetylocholina) miejsce ma depolaryzacja błony komórkowej. W efekcie zmienia ona swoje właściwości i przyczynia się do aktywacji kanałów dla prądu jonów sodu. Uwolnione zostają wolne jony wapnia, które następnie łączą się z podjednostką C troponiny zmniejszając jej powinowactwo do aktyny. W rezultacie aktyna styka się z głowami cząsteczek miozyny i powoduje hydrolizowanie ATP. Dochodzi do wsuwania się cienkich nitek aktyny pomiędzy grube nitki miozyny. Tym właśnie jest skurcz mięśnia szkieletowego.
Czym są mięśnie szkieletowe?
Podsumowując, mięśnie szkieletowe to wszystkie te mięśnie, które są zbudowane z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej szkieletowej. W przeciwieństwie do pozostałych mięśni (np. gładkich mięśni jelit, pęcherza moczowego czy mięśnia sercowego) są zdolne do szybkich i bardzo silnych skurczów, przy czym zależą one od woli człowieka. Oznacza to, że nie mamy wpływu na pracę mięśniówki gładkiej lub serca (nie możemy samodzielnie zatrzymać akcji serca lub pracy żołądka), zaś na pracę mięśni szkieletowych – jak najbardziej.
Mięśnie szkieletowe mają różne rozmiary i kształty. Uznaje się, że największym mięśniem człowieka jest pośladkowy wielki, którego masa może osiągnąć nawet 1 kg, natomiast najdłuższy jest mięsień krawiecki. Charakterystyczne są mięśnie zwieraczowe, np. zwieracz odbytu lub zwieracz ust, ponieważ posiadają typową, okrężną budowę i nie wpływają na ruch w stawach.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
