Aldosteron jest najważniejszym mineralokortykoidem. To hormon steroidowy produkowany przez korę nadnerczy. Pełni w organizmie człowieka niezwykle ważne funkcje.
Aldosteron – wydzielanie
W przeciwieństwie do glikokortykoidów, wydzielanie aldosteronu regulują w przeważającej części inne czynniki niż ACTH (hormon adrenokortykotropowy). Wśród nich znajdują się głównie:
- wzrost zawartości we krwi angiotensyny II jako skutek zwiększenia zawartości we krwi reniny po znacznym obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi lub zmniejszeniu całkowitej objętości krwi krążącej;
- zwiększenie we krwi koncentracji jonów potasu i zmniejszenie się koncentracji jonów sodu;
- zwiększenie wydzielania ACTH przez część gruczołową przysadki.
Produkcja aldosteronu uzależniona jest od potrzeb człowieka. Innymi słowy, jest on produkowany w zależności od obecnych potrzeb organizmu. Za syntezę omawianego hormonu odpowiada kora nadnerczy, a dokładniej zewnętrzna część gruczołów nadnerczowych znajdująca się nad górnymi biegunami obu nerek. Podobnie jak inne hormony steroidowe, tak również aldosteron wydzielany jest do komórek docelowych za pomocą nośnika białkowego.
Głównym miejscem działania aldosteronu jest końcowa 1/3 kanalika dalszego i odcinek kanalika zbiorczego przebiegający przez korę nerki. Główny jego cel stanowią komórki główne, zwane komórkami P.
Fizjologia aldosteronu
Aldosteron tylko w niewielkim stopniu wiąże się z białkami osocza. Jego okres półtrwania jest krótki, ponieważ wynosi zaledwie 20 minut. W porównaniu do kortyzolu, aldosteron wydzielany jest w niewielkich ilościach. U ludzi stężenie całkowitego aldosteronu w warunkach prawidłowych wynosi około 0,006 µg/dl (0,17 nmol/l).
Większość aldosteronu ulega przekształceniu w wątrobie w pochodne tetrahydroglukuronianów, a pewna część w nerkach do 18-glukuronianów. W moczu w postaci wolnej pojawia się mniej niż 1% wydzielanego aldosteronu. Istnieje coraz więcej dowodów na to, że aldosteron wiąże się z błoną komórkową, gdzie dzięki szybkiemu, niegenomowemu działaniu zwiększa aktywność błonowych wymienników sodowo-potasowych.
Aldosteron – funkcje
Aldosteron zwiększa w częściach dalszych kanalików nerkowych resorpcję zwrotną jonów sodu z moczu pierwotnego i jednocześnie zwiększa wydzielanie jonów potasu. Podobnie działa na ślinianki i gruczoły w błonie śluzowej żołądka zatrzymując jony sodu w organizmie, zwiększając objętość płynu zewnątrzkomórkowego. W komórkach mięśniowych i nerwowych aldosteron zwiększa zawartość jonów potasu i jednocześnie zmniejsza zawartość jonów sodu.
Zwiększony aktywny transport jonów sodu w nabłonku części dalszych kanalików nerkowych, wbrew gradientowi stężeń, wymaga energii dostarczanej przez ATP. Aldosteron przyspiesza syntezę w jądrze komórkowym mRNA, który z kolei po przesunięciu się do cytoplazmy wzmaga syntezę białek w rybosomach. Wytworzone w rybosomach białka komórkowe przyspieszają resyntezę ATP z ADP. Komórka szybciej uzupełnia energię niezbędną do aktywnego transportu jonów sodu, tym samym proces ten przebiega szybciej.
Działanie na komórki główne można zapisać w dużym skrócie:
- łączenie aldosteronu z receptorami cytoplazmatycznymi;
- inicjacja przez kompleks hormon-receptor transkrypcji w jądrze komórkowym;
- powstawanie nowych kanałów białkowych i pomp w procesie translacji i syntezy białek;
- modulowanie istniejących już kanałów i pomp przez białka indukowane aldosteronem;
- zwiększenie reabsorpcji (wchłanianie zwrotne) jonów sodu i sekrecji jonów potasu.
Podsumowując, aldosteron zwiększa reabsorpcję jonów sodu z moczu, potu, śliny i zawartości jelita grubego. W ten sposób powoduje retencję sodu w płynie zewnątrzkomórkowym, co z kolei prowadzi do zwiększenia objętości płynu. Prowadzi również do zwiększonego wydalania jonów potasu i zakwaszenia moczu.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
