Szukaj
Szukaj

Glikokortykoidy

Spis treści

Kolagen naturalny do picia

Kolagen naturalny do picia

Glikokortykoidy to hormony steroidowe kory nadnerczy. Pełnią w organizmie człowieka ważne funkcje, znalazły również zastosowanie w medycynie.

 

Charakterystyka glikokortykoidów

Zasadnicze hormony glikokortykoidowe to kortyzol i kortykosteron. Wydzielane do krwi wiążą się z białkami osocza. Kortyzol wiąże się z białkiem należącym do frakcji alfa-globulin, czyli transkortyną. Tylko niewielki procent kortyzolu i kortykosteronu krąży we krwi w postaci wolnej, niezwiązanej z białkiem. Występuje stała równowaga we krwi pomiędzy hormonami związanymi z białkiem – nieczynnymi, jak gdyby w ten sposób zmagazynowanymi, a hormonami wolnymi, czyli aktywnymi. Hormony niezwiązane z białkami osocza są fizjologicznie aktywne.

Zawartość wolnych glikokortykoidów we krwi jest regulowana dzięki:

  • wydzielaniu ACTH przez część gruczołową przysadki;
  • wazopresynie uwalnianej do sieci pierwotnej przysadkowych naczyń wrotnych i działającej za pośrednictwem określonego receptora na komórki kortykotropowe części gruczołowej przysadki;
  • wytwarzaniu transkortyny przez wątrobę.

Glikokortykoidy metabolizowane są w wątrobie i wydalane z moczem w przewadze jako metabolity związane z resztą kwasu glukuronowego lub jako 17-ketosteroidy związane z resztą kwasu siarkowego.

Podział

Wyróżnia się 2 grupy glikokortykoidów:

  • naturalne;
  • syntetyczne.

Naturalne wydzielane są przez korę nadnerczy, przy czym sam proces ich syntezy i wydzielania wiąże się z rytmem dobowym. Z kolei syntetyczne wykorzystywane są w medycynie jako preparaty przeciwzapalne, przeciwalergiczne i immunosupresyjne.

Sklep Spirulina
Sklep Spirulina

Czynność

Glikokortykosteroidy zmniejszają stężenie jonów wapnia przez hamowanie powstawania i aktywności osteoklastów. Takie długotrwałe działanie doprowadza do osteoporozy, ponieważ spowalnia tworzenie nowej tkanki kostnej i nasila resorpcję. Spowolnienie odtwarzania kości odbywa się na drodze hamowania syntezy białek w osteoblastach.

Omawiane hormony oddziałują na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów w tkankach całego organizmu. W wątrobie przyspieszają syntezę glikogenu i jednocześnie aktywują glukozo-6-fosfatazę. Dzięki temu zawartość glukozy we krwi zwiększa się.

Glikokortykoidy utrzymują również prawidłową pobudliwość mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych, mięśni gładkich i mięśnia sercowego. Zwiększają wydzielanie soków żołądkowych i przesączanie kłębuszkowe w nerkach, współdziałając w wydalaniu wody z organizmu.

Dodatkowo zmniejszają liczbę krążących we krwi obwodowej granulocytów kwasochłonnych, dzięki zatrzymywaniu ich w narządach wewnętrznych (np. płucach czy śledzionie) oraz limfocytów w wyniku hamowania ich podziałów i przyspieszonego rozpadu. Węzły chłonne i grasica pod wpływem glikokortykoidów zmniejszają swoje rozmiary, ponieważ część komórek ginie w tkankach limfoidalnych, szczególnie pod wpływem kortyzolu.

Glikokortykoidy w medycynie

Ciężkie choroby z autoagresji niekiedy leczy się za pomocą glikokortykosteroidów, takich jak kortyzol i jego pochodne. Glikokortykosteroidy ograniczają aktywność układu immunologicznego przez obniżenie zarówno aktywności krążących komórek immunologicznych, jak i produkcji limfocytów w szpiku kostnym. Mimo że leki te są pomocne w łagodzeniu objawów chorób autoimmunologicznych, stosowanie ich w dużych dawkach może wywołać objawy hiperkortyzolizmu, co może doprowadzić do rozwoju zespołu Cushinga.

Glikokortykoidy stanowią jedną z najczęściej używanych grup leków stosowanych we współczesnej terapii dermatologicznej. Stosuje się je zwłaszcza w przypadku chorób takich jak atopowe zapalenie skóry, łuszczycowe zapalenie skóry czy inne egzemy. Należy przy tym pamiętać, że stosowanie tego typu leków w obrębie twarzy powinno być ograniczane ze względu na liczne skutki uboczne.

Bibliografia

  1. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
  2. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
  3. Nagalski A., Kiersztan A., Fizjologia i molekularny mechanizm działania glikokortykoidów, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 64/2010.


Polecane produkty:

Zapisz się do newslettera!

Szukaj
Kategorie wpisów
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Bezpłatne konsultacje
Kubek dla Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Popularne w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *