Osocze jest przezroczystą i lekko żółtawą cieczą zawierającą 90-92% wody. Stanowi element krwi, w którym zawieszone są erytrocyty, trombocyty i leukocyty.
Skład osocza
Trzy główne rodzaje białek osocza to: albuminy, globuliny oraz fibrynogen. Stanowią ilościowo jego główny składnik.
W osoczu znajdują się również następujące składniki:
- elektrolity – w tym jony sodu, potasu, chloru, wapnia czy magnezu;
- węglowodany;
- lipidy (cholesterol i kwasy tłuszczowe);
- aminokwasy;
- polipeptydy;
- metabolity – w tym bilirubina, mocznik, kreatynina czy kwasy organiczne.
Funkcje osocza
Każdy rodzaj białka w osoczu pełni odmienną funkcję.
Albuminy mają znaczący potencjał osmotyczny, ponieważ przyciągają wodę. Ciśnienie osmotyczne wywierane przez albuminy zwane jest ciśnieniem onkotycznym i odgrywa kluczową rolę w zachowaniu prawidłowych proporcji między objętością osocza i płynu tkankowego.
Albuminy osoczowe, absorbując wodę, warunkują resorpcję płynu tkankowego oraz tkankowych produktów przemiany materii w naczyniach włosowatych. Przy niedoborze albumin może dochodzić zatem do powstawania obrzęków. Ponadto, albuminy pełnią funkcję nośników niektórych hormonów, kwasów tłuszczowych, barwników żółciowych i leków.
Globuliny alfa i beta pełnią funkcję białek nośnikowych, wiążących m.in. jony miedzi i żelaza, hormony, kwasy tłuszczowe i niektóre witaminy. Ich stężenie często wzrasta przy przewlekłych stanach zapalnych. Z kolei globuliny gamma odgrywają zasadniczą rolę w mechanizmach odporności swoistej.
Fibrynogen jest prekursorem fibryny – podstawowego białka warunkującego proces krzepnięcia krwi.
Ponadto osocze:
- Utrzymuje stałość środowiska wewnętrznego – pH, temperaturę, skład chemiczny, ciśnienie osmotyczne, stabilność koloidów, lepkość, napięcie powierzchniowe, itd.;
- Jest przenośnikiem substancji w wymiarze składników tkankowych – hormonów, witamin, aminokwasów, końcowych produktów przemiany materii, wody, enzymów.
Objętość osocza
Objętość osocza (PV) można zmierzyć wstrzykując dożylnie barwniki, które następnie wiążą się z białkami osocza. Stosuje się przede wszystkim błękit Evansa lub indygokarmin, ewentualnie można podać znakowaną albuminę surowiczą. Należy pobrać co najmniej 2 próbki krwi, ponieważ wstrzyknięte substancje barwiące opuszczają powoli układ krążenia.
Przy użyciu albuminy znakowanej osocze pobiera się po 10 i 20 minutach od wstrzyknięcia, a stężenie z tych dwóch punktów ekstrapoluje się do czasu zerowego. Umożliwia to oznaczenie objętości rozprzestrzeniania, zanim jeszcze albumina zacznie opuszczać łożysko naczyniowe.
U dorosłego mężczyzny, ważącego 70 kg, średnia objętość osocza wynosi około 3000-3500 ml. A zatem stanowi blisko 5% ciężaru ciała.
Osocze bogatopłytkowe
Osocze bogatopłytkowe (PRP) jest autologicznym preparatem krwiopochodnym zawierającym skoncentrowane płytki krwi (PLT) zawieszone w niewielkiej objętości osocza.
Otrzymuje się je z krwi obwodowej pobranej od pacjenta poprzez jej wirowanie. W efekcie powoduje to rozdzielenie poszczególnych elementów morfotycznych zależnie od ich ciężaru i skutkuje zagęszczeniem PLT.
Osocze bogatopłytkowe stało się popularne w dziedzinie medycyny skupiającej się na wykorzystywaniu i wzmacnianiu naturalnych zdolności regeneracyjnych organizmu do leczenia różnego rodzaju schorzeń.
Metodę tę stosuje się od wielu lat w chirurgii twarzowo-szczękowej oraz kardiochirurgii, a od niedawna również w ortopedii, dermatologii, medycynie sportowej czy medycynie estetycznej.
Przykłady zastosowania
- Po rekonstrukcji szczęki lub zatok przynosowych autologicznym przeszczepem kości, celem uzyskania szybszego wszczepu.
- Leczenie przewlekłych ran, np. stopy cukrzycowej.
- Aplikacja na miejsce zabiegu celem zmniejszania nasilenia i czasu trwania dolegliwości bólowych u kobiet po dużych zabiegach ginekologicznych.
- Leczenie przewlekłych zwyrodnieniowych uszkodzeń ścięgien i stawów.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- Konturek S., Brzozowski T., Fizjologia człowieka, tom I, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003.
- Gołos A., Treliński J., Kliniczne zastosowanie osocza bogatopłytkowego, Hematologia, 5/2014.
