Leki immunosupresyjne to środki lecznicze o różnej budowie chemicznej i różnym mechanizmie działania. Współcześnie znajdują szerokie zastosowanie w medycynie. Wykorzystuje się je bowiem w leczeniu chorób o podłożu autoimmunologicznym oraz przy przeszczepach.
Leki immunosupresyjne – rodzaje
Wyróżnia się 5 podstawowych grup leków immunosupresyjnych i są to:
- glikokortykosteroidy;
- leki cytostatyczne;
- przeciwciała monoklonalne;
- preparaty wpływające na immunofiliny;
- leki niesklasyfikowane, w tym np. interferony.
Duża różnorodność tych leków powoduje, że są one klasyfikowane na różne sposoby. Powyżej przedstawiono jednak najbardziej typowy, popularny podział. Również ze względu na dużą różnorodność nie można ustalić stałych dawek poszczególnych leków, nawet dla pacjentów cierpiących na tę samą chorobę. Dostosowanie dawki do określonej osoby wymaga szczegółowej diagnostyki pacjenta oraz oceny jego stanu zdrowia. Bierze się pod uwagę także skład chemiczny krwi, wiek i płeć.
Zastosowanie
Jak wspomniano, leki immunosupresyjne stosowane są przede wszystkim w dwóch głównych przypadkach:
- u pacjentów po przeszczepach, celem zapobiegania odrzuceniu przeszczepu przez organizm;
- w terapii chorób autoimmunologicznych, między innymi przy reumatoidalnym zapaleniu stawów, stwardnieniu rozsianym czy toczniu rumieniowatym układowym.
Obecnie choroby autoimmunologiczne stają się coraz częstsze, co wiąże się przede wszystkim z rozwojem cywilizacji. Uważa się, że duży wpływ na rozwój tego typu schorzeń ma stres oksydacyjny i obecność w organizmie dużej ilości wolnych rodników tlenowych. Te z kolei pogarszają odporność i wywołują liczne mutacje powodujące rozwój wielu chorób (nie tylko autoimmunologicznych).
Równie częste jest wykonywanie przeszczepów, ponieważ wiedza medyczna z tego zakresu ogromnie się pogłębiła. W przypadku przeszczepów leki immunosupresyjne podaje się pacjentowi zarówno przed operacją, jak i po niej (często dożywotnio).
Jak działają leki immunosupresyjne?
Leki immunosupresyjne wpływają głównie na układ immunologiczny człowieka. Ich celem jest przede wszystkim wpływ na podstawowe mechanizmy efektorowe w odpowiedzi immunologicznej, czego efektem jest uzyskanie określonego działania terapeutycznego. Leki z poszczególnych grup działają różnorodnie.
Glikokortykosteroidy przenikają do komórek i indukują apoptozę limfocytów, obniżają syntezę cytokin oraz ekspresję cząsteczek adhezyjnych. Leki cytotoksyczne między innymi hamują podział limfocytów (bez względu na ich rodzaj). Z kolei leki działające na immunofiliny znalazły zastosowanie głównie w transplantologii, ponieważ biorą udział w różnych procesach zachodzących wewnątrz komórek, w tym w apoptozie, przetwarzaniu RNA czy stabilizacji kompleksów receptorów.
Podsumowując, leki immunosupresyjne powodują osłabienie lub zahamowanie odpowiedzi układu odpornościowego, ponieważ hamują procesy wytwarzania i dojrzewania komórek odpornościowych. Dzięki temu komórki własne organizmu nie atakują obcych tkanek po przeszczepach oraz własnych tkanek w przebiegu schorzeń autoimmunologicznych.
Działania niepożądane
Leki immunosupresyjne wywołują liczne skutki uboczne, które wcale nie należą do rzadkich. Szczególnie, jeśli leki te są stosowane regularnie przez długi okres czasu. Do najpoważniejszych efektów ubocznych zalicza się różnego rodzaju zakażenia o ciężkim przebiegu i zwiększenie ryzyka rozwoju chorób nowotworowych. Do pozostałych działań niepożądanych można zaliczyć:
- owrzodzenie żołądka;
- dyslipidemie;
- nadciśnienie tętnicze;
- hiperglikemię;
- uszkodzenie narządów wewnętrznych, głównie nerek czy wątroby.
Wystąpienie działań niepożądanych zalicza się w przypadku tych leków do stosunkowo częstych. Dlatego bardzo ważne jest odpowiednie dobranie nie tylko rodzaju leków, ale także dawki do indywidualnych potrzeb i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Działania niepożądane wiążą się ze zjawiskiem immunosupresji. Obok korzystnego efektu hamowania odrzucania przeszczepów immunosupresja sprzyja bowiem zakażeniom i wywołuje narządowo swoiste skutki uboczne.
Bibliografia
- Ograczyk E., Kowalewicz-Kulbat M., Wawrocki S., Fol M., Immunosupresja – wymagający sprzymierzeniec na trudne czasy, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 69/2015.
- Remiszewski P., Leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu płuc – omówienie leków, Pneumonologia i Alergologia Polska, 73/2005.
- Dzierzbicka K., Cholewiński G., Iwaszkiewicz-Grześ D., Trzonkowski P., Poszukiwanie nowych leków immunosupresyjnych, Wiadomości Chemiczne, 65/2011.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Organiczna Acerola od bioalgi to wysokiej jakości naturalna witamina C. Jest silnie skoncentrowanym ekstraktem ze specjalnie wyselekcjonowanych owoców (1 gram produktu odpowiada 17 gramom owoców Aceroli). Zobacz więcej... |
