Zwiększona potliwość to powszechny problem, który może dotyczyć osób w każdym wieku i występować zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Najczęściej pojawia się w okolicach dłoni, stóp, pach czy pleców, znacznie obniżając komfort życia i pewność siebie. Choć w wielu przypadkach zwiększona potliwość ma podłoże fizjologiczne i wynika z reakcji organizmu na stres, wysoką temperaturę lub wysiłek fizyczny, to niekiedy może być objawem chorób ogólnoustrojowych. Duże znaczenie mają także czynniki modyfikowalne takie jak styl życia, sposób odżywiania czy stosowana pielęgnacja. Warto więc przyjrzeć się codziennym nawykom i zadbać o naturalne wsparcie organizmu, np. poprzez odpowiednią dietę, suplementację oraz noszenie przewiewnych ubrań z naturalnych materiałów. Jeśli problem nie ustępuje, należy skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej lub dermatologiem, który pomoże ustalić przyczynę i zaproponuje skuteczne leczenie.
Zwiększona potliwość – przyczyny
Gruczoły potowe odgrywają istotną rolę w termoregulacji organizmu człowieka i ściśle wiążą się z autonomicznym układem nerwowym. W stanie spoczynku pot wydzielany jest stale w niewielkich ilościach, jednak wskutek zadziałania bodźca termicznego lub emocjonalnego jego produkcja nasila się. Organizm człowieka ma 4 miliony gruczołów potowych, z czego blisko 75% stanowią gruczoły ekrynowe, z kolei pozostałe to gruczoły apokrynowe. W hiperhydrozie pierwotnej (pierwotna nadmierna potliwość) główną funkcję pełni wzmożona aktywność gruczołów ekrynowych. Aż do 90% wszystkich przypadków wzmożonej potliwości ciała ma właśnie charakter pierwotny. Aby ją zdiagnozować należy potwierdzić utrzymywanie się objawów przez co najmniej 6 miesięcy oraz stwierdzić cztery z sześciu wymienionych kryteriów:
- Obustronna i symetryczna lokalizacja.
- Wpływ na codzienną aktywność.
- Więcej niż 1 epizod w tygodniu.
- Początek przed 25. rokiem życia, dodatni wywiad rodzinny, brak objawów podczas snu.
Dokładne przyczyny zwiększonej potliwości pierwotnej wciąż nie zostały w pełni poznane. Zwiększona potliwość wtórna współistnieje z innymi chorobami lub jest spowodowana przyjmowaniem leków. Może pojawić się między innymi w przebiegu:
- nadczynności tarczycy;
- cukrzycy;
- otyłości;
- gruźlicy;
- choroby Parkinsona;
- przyjmowania leków, takich jak neuroleptyki, leki przeciwdepresyjne, leki hipoglikemizujące, tryptany, opioidy, antybiotyki (ciprofloksacyna), leki przeciwwirusowe (acyklowir), leki przeciwwymiotne, przeciwgorączkowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne, substancje o działaniu adrenergicznym oraz cholinergicznym;
- ciąża, menopauza;
- ekspozycja na wysokie temperatury.
W przebiegu tej formy schorzenia nadpotliwość zazwyczaj dotyczy całego ciała, przybierając postać uogólnioną.
Zwiększona potliwość – objawy
Gruczoły ekrynowe występują na powierzchni całej skóry, w największej ilości na dłoniach, czole, podeszwach stóp oraz w dołach pachowych. Dlatego też zwiększona potliwość najczęściej dotyczy właśnie tych części ciała, pomimo że może występować w dowolnym innym miejscu. Typowe objawy to:
- wilgotne lub mokre dłonie i stopy – trudności z utrzymaniem przedmiotów, ślady potu na podłodze lub obuwiu;
- pocenie się twarzy, głowy, pach, pleców lub klatki piersiowej – nawet bez wysiłku fizycznego czy wysokiej temperatury;
- przesiąkanie potu przez ubranie – widoczne plamy, konieczność częstej zmiany odzieży;
- nieprzyjemny zapach – wynikający z rozkładu potu przez bakterie;
- problemy skórne – infekcje grzybicze, infekcje bakteryjne, maceracja skóry, odczyny alergiczne.
Wszystko to wpływa na wycofanie społeczne. Osoby z nadpotliwością często unikają kontaktu fizycznego, mogą cierpieć na depresję.
Diagnostyka zwiększonej potliwości
Podstawą rozpoznania zwiększonej potliwości jest wywiad zdrowotny przeprowadzony z pacjentem i z reguły nie jest to trudne. Uzupełniająco warto zdecydować się na wykonanie tzw. próby Minora. Polega ona na aplikacji wodnego roztworu jodyny i skrobi w miejscu zgłaszanego nadmiernego wydzielania potu (okolica dołów pachowych, dłoni, stóp). Badany obszar skóry zabarwia się wówczas na granatowo.
W trakcie rutynowych wizyt wskazane jest wykonanie fotodokumentacji w celu porównywania stopnia nasilenia dolegliwości w czasie. Istotnym krokiem jest też znalezienie przyczyny zwiększonej potliwości, zatem pacjent powinien być wszechstronnie przebadany. Taką diagnostykę rozpoczyna się od badań krwi, zwłaszcza pod kątem hormonalnym.
Zobacz również: Gospodarka hormonalna.
Zwiększona potliwość – leczenie
Preparatami pierwszego wyboru w terapii nadpotliwości pierwotnej są kosmetyki i leki miejscowe, których działanie opiera się na mechanicznym blokowaniu ujść gruczołów potowych. Rekomenduje się produkty zawierające w swoim składzie sole glinu w formie kremów, płynów i zasypek. W efekcie ich aplikacji tworzy się czop z polimerycznego żelu wodorotlenkowego, usuwany wraz ze złuszczaniem się warstwy rogowej naskórka. Niestety powszechnie zgłaszanym objawem niepożądanym są podrażnienia skóry.
Warto też zdecydować się na kosmetyki i antyperspiranty o ściśle określonym składzie, a więc na przykład dezodoranty zawierające ałun. To naturalny minerał stosowany już w starożytności. Przypisuje mu się działanie antybakteryjne, ściągające oraz zwężające ujścia gruczołów potowych.
W leczeniu zlokalizowanej hiperhydrozy, szczególnie dotyczącej rąk i stóp, zastosowanie terapeutyczne znalazły zabiegi jonoforezy, ale i botoks (iniekcje toksyny botulinowej typu A), radiofrekwencja mikroigłowa, technologie z wykorzystaniem ultradźwięków lub mikrofal. Bardzo ważna jest też zmiana diety i wysokie nawodnienie organizmu. Udowodniono, że pomocne jest picie naparów z szałwii. Jeśli mamy do czynienia z nadpotliwością wtórną, warto leczyć ją przyczynowo.
Suplementacja przy zwiększonej potliwości
Zwiększona potliwość wiąże się z utratą cennych składników mineralnych, takich jak magnez, potas, sód, żelazo czy cynk. Ich niedobór może prowadzić do osłabienia organizmu, skurczów mięśni, pogorszenia koncentracji oraz zaburzeń pracy układu nerwowego. Dlatego w codziennej diecie warto zadbać o produkty, które pomogą uzupełnić te straty i wzmocnić organizm.
Dobrym wyborem mogą być naturalne suplementy diety zawierające algi, takie jak Spirulina i Chlorella, które dostarczają witaminy z grupy B, magnez, żelazo oraz antyoksydanty wspierających regenerację i odporność, a także inne, ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu składniki odżywcze. Warto także zwrócić szczególną uwagę na naturalny magnez z alg, który wspiera równowagę elektrolitową i prawidłową pracę mięśni. Regularna suplementacja tego typu produktami pomoże w utrzymaniu energii, dobrego samopoczucia oraz prawidłowego nawodnienia organizmu i pracy układów w ciele człowieka.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jabłonowska O., Woźniacka A., Dziankowska-Bartkowiak B., Nadmierna potliwość – przyczyny i możliwości terapeutyczne, Przegl Dermatol 2020, 107, 246–256.
- Gajewska A., Krajnik M., Szałwia w leczeniu nadmiernej potliwości u pacjentki z zaawansowaną chorobą nowotworową, Polska Medycyna Paliatywna 2006, 5, 4, 177–180.
