Nadczynność tarczycy to zespół objawów chorobowych będących następstwem wzrostu stężenia hormonów tarczycy w surowicy krwi. Dochodzi do tego wskutek zwiększenia syntezy, zaburzeń w metabolizmie, zaburzonej czynności receptorów lub przedawkowania tyroksyny podczas leczenia. W efekcie ilość produkowanych hormonów przekracza aktualne zapotrzebowanie tkankowe.
Przyczyny
Do najczęściej występujących przyczyn nadczynności tarczycy można zaliczyć:
- pobudzenie receptora TSH;
- uszkodzenie tarczycy i uwolnienie nagromadzonych w niej zapasów hormonów – niektóre zapalenia tarczycy powodują zazwyczaj nadczynność, która mija lub przechodzi w niedoczynność;
- pozatarczycowy nadmiar tyroksyny.
Pobudzenie receptora TSH może nastąpić przez autoprzeciwciała – choroba Gravesa i Basedowa, bądź wskutek mutacji powodującej samoistną aktywację (wole guzkowe toksyczne / guzek autonomiczny pojedynczy). Pozatarczycowy nadmiar tyroksyny może być egzogenny (wskutek przedawkowania L-tyroksyny) lub endogenny (wole jajnikowe, choroba trofoblastyczna).
Objawy
Zespół objawów nadczynności tarczycy jest na tyle charakterystyczny, że można go rozpoznać już w czasie pierwszego badania chorego. Objawy podmiotowe obejmują najczęściej:
- drażliwość, płaczliwość, niepokój, pobudzenie psychoruchowe, lęk, bezsenność, trudności w skupieniu uwagi;
- uczucie ciepła, wzmożoną potliwość i pojawianie się rumieni;
- wypadanie włosów;
- osłabienie i męczliwość mięśni;
- kołatanie serca;
- duszność (obecna u wielu chorych z ciężką nadczynnością tarczycy, może wynikać ze zmniejszenia pojemności życiowej płuc związanej z dysfunkcją mięśni oddechowych, albo nadmiernego zwiększenia wentylacji w stosunku do zapotrzebowania na tlen podczas wysiłku);
- biegunki;
- zwiększenie apetytu;
- łagodny wielomocz;
- możliwe zmniejszenie libido;
- u kobiet zaburzenia miesiączkowania (rzadkie miesiączki lub brak miesiączki; cykle są na ogół owulacyjne), natomiast u mężczyzn niekiedy zaburzenia wzwodu.
Typowe są również następujące objawy przedmiotowe:
- drobnofaliste drżenie rąk;
- rzadkie mruganie;
- tachykardia;
- obecność woli.
U osób w starszym wieku nadczynność tarczycy może być skąpoobjawowa i ujawnić się tylko pod postacią migotania przedsionków, objawów choroby wieńcowej (świeżych lub nasilonych) lub objawów niewydolności serca. Takie ograniczenie objawów nadczynności tarczycy do układu sercowo-naczyniowego nazywa się zespołem tarczycowa- sercowym. To niebezpieczne zjawisko, ponieważ może prowadzić do poważnych problemów sercowych.
Zobacz również: Choroba Hashimoto.
Diagnostyka nadczynności tarczycy
Rozpoznanie powinno opierać się na wywiadzie, oględzinach pacjenta oraz badaniach laboratoryjnych. Nadczynność tarczycy rozpoznaje się wówczas, kiedy typowym objawom klinicznym towarzyszy zmniejszone stężenie TSH i zwiększenie stężenia FT4, rzadko izolowane zwiększenie stężenia FT3.
Dodatkowo u wszystkich pacjentów trzeba wykonać badanie ultrasonograficzne tarczycy. U chorych z wolem wieloguzkowym w badaniu USG stwierdza się zmiany guzkowe. Należy u nich wykonać biopsję aspiracyjną cienkoigłową celowaną.
Zobacz również: Badanie hormonalne.
Jak leczyć nadczynność tarczycy?
Istnieją 3 możliwości terapeutyczne w przypadku nadczynności tarczycy. Są to terapie:
- farmakologiczne;
- jodem promieniotwórczym;
- metody operacyjne.
Dwie ostatnie metody określa się jako leczenie radykalne. Wybór zależy od przyczyny nadczynności tarczycy oraz decyzji chorego. Najczęściej pacjenci pozostają przy farmakoterapii, która obejmuje stosowanie leków:
- tyreostatycznych;
- hamujących syntezę i uwalnianie hormonów tarczycy;
- beta-adrenolitycznych;
- glikokortykosteroidów.
Ponadto niezwykle istotna jest prawidłowa dieta osób chorych. Ze względu na przyspieszony metabolizm organizm jest w fazie katabolizmu, a co za tym idzie, pacjenci bardzo często zgłaszają się do lekarza z powodu utraty masy ciała. Głównymi założeniami diety przy nadczynności tarczycy są więc: zwiększenie wartości energetycznej o około 20% dziennie, zwiększenie podaży białka do 90-100g, spożywanie pokarmów bogatych w witaminy A, C, E, zwiększenie podaży wapnia oraz suplementacja kwasami omega-3.
Zobacz również: Strumektomia.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Tomczyńska M., Salata I., Saluk J., Autoimmunizacyjne choroby tarczycy jako czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, Choroby Serca i Naczyń, 1/2017.
- Techendler P., Zdrojewicz Z., Dieta w chorobach tarczycy, Medycyna Rodzinna, 4/2017.
- Łącka K., Czyżyk A., Leczenie nadczynności tarczycy, Farmacja Współczesna, 1/2008.
- Rabijewski M., Pierwsze kroki diagnostyczne i terapeutyczne przy objawowej nadczynności tarczycy, Medycyna Po Dyplomie, 8/2017.
