Sterydy można podzielić na 2 grupy środków – sterydy anaboliczne stosowane jako doping w sporcie oraz sterydy wykorzystywane w medycynie do leczenia wielu schorzeń.
Sterydy w sporcie
Sterydy stosowane są przez wiele osób aktywnie trenujących, zwłaszcza siłowo, doustnie lub domięśniowo. Środki te imitują męskie hormony płciowe, a ich przyjmowanie ma na celu poprawę osiągów sportowych i wyglądu sportowca.
Stosowanie sterydów anabolicznych wpływa na widoczny rozrost mięśni, zmniejszenie poziomu tkanki tłuszczowej i ułatwienie budowy masy mięśniowej. Dlatego najczęściej użytkownikami tego typu środków są mężczyźni interesujący się kulturystyką. Nie jest to jednak reguła, ponieważ po sterydy sięgają również kobiety.
Należy wiedzieć, że długotrwałe przyjmowanie sterydów ma więcej wad niż zalet. U mężczyzn powoduje bowiem zmniejszenie objętości gonad, zanik męskich cech płciowych, ginekomastię, bezpłodność, natomiast u kobiet obniżenie tembru głosu, bezpłodność, zaburzenia miesiączkowania, zmniejszenie piersi. Bez względu na płeć, przyjmowanie anabolików zwiększa ryzyko choroby niedokrwiennej serca, zawału, miażdżycy i wielu zaburzeń psychicznych.
Sterydy anaboliczne uznano jako nielegalny środek dopingujący w sporcie. Obecnie istnieje wiele skutecznych metod umożliwiających wykrycie obecności tych substancji w organizmie zawodnika.
Sterydy w medycynie
W medycynie glikokortykosteroidy stanowią często stosowane środki o działaniu przeciwzapalnym. Głównymi użytkownikami tych preparatów są osoby cierpiące na schorzenia autoimmunologiczne oraz dermatologiczne. Sterydy mogą być przyjmowane doustnie, domięśniowo oraz na skórę – w postaci kremów i maści. Ich efekt przeciwzapalny polega na:
- skurczu naczyń krwionośnych, a tym samym zmniejszenia ich przepuszczalności;
- indukcji syntezy lipokortyny;
- hamowanie czynności wielu cytokin zapalnych;
- hamowanie migracji makrofagów oraz proliferacji limfocytów;
- zaburzanie czynności komórek Langerhansa.
Należy pamiętać, że sterydy przepisywane są zazwyczaj jako ostateczność, gdy inne preparaty farmakologiczne zawiodą, ponieważ ich długotrwałe przyjmowanie wiąże się z licznymi skutkami ubocznymi. Na rynku dostępnych jest wiele form leków steroidowych, dlatego wybór odpowiedniego powinien być indywidualnie dostosowany do konkretnego pacjenta. Jednostka chorobowa wymaga zatem prawidłowej diagnozy, a pacjent dokładnej oceny ogólnego stanu zdrowia.
Działanie wewnątrzustrojowe
Sterydy muszą być przyjmowane przez pacjentów po przeszczepach, aby zmniejszyć ryzyko odrzucenia nowego narządu. Długotrwale leki te stosują również pacjenci z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak mieszana choroba tkanki łącznej czy toczeń rumieniowaty układowy. Także w reumatoidalnym zapaleniu stawów, gdy wszystkie inne leki nie pomagają, sterydy stają się ostatnią deską ratunku.
Doustne przyjmowanie sterydów przez dłuższy okres czasu wiąże się jednak z wieloma skutkami ubocznymi. W pierwszej kolejności pacjenci zauważają przyrost masy ciała. W dalszej kolejności może nastąpić wtórna niewydolność nadnerczy i znaczny spadek odporności organizmu.
Działanie zewnątrzustrojowe
Sterydy w postaci maści, kremów czy lotionów są stosowane w wielu chorobach dermatologicznych, takich jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca czy łojotokowe zapalenie skóry. Znajdują zastosowanie także w bielactwie, sarkoidozie czy fotodermatozach.
Należy jednak pamiętać, że również stosowanie na skórę może powodować szereg skutków ubocznych, takich jak np. ścieńczenie skóry. Z tego względu sterydów nie stosuje się raczej na skórę twarzy.
Zobacz również: Testosteron.
Bibliografia
- Kaszuba A., Pastuszka M., Kaszuba A., Miejscowe glikokortykosteroidy w leczeniu chorób skóry – zalecane standardy postępowania, Forum Medycyny Rodzinnej, 5/2009.
- Maciejewska T., Trzciński P., Zachowania ryzykowne podejmowane przez mężczyzn zagrożonych bigoreksją, Rocznik Lubuski, 1/2014.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
