Gonady to określenie używane dla męskich i żeńskich gruczołów płciowych odpowiedzialnych za przebieg istotnych funkcji w procesie rozrodczym człowieka.
Gonady żeńskie
Mianem gonad żeńskich określa się jajniki, ponieważ to w największej mierze od nich zależy zapłodnienie.
Budowa i położenie
Jajniki to parzyste gruczoły płciowe o wymiarach 2,5-5 cm długości oraz 1,5-3 cm szerokości. Ich grubość z kolei dochodzi do 1,5 cm. Znajdują się w miednicy mniejszej wewnątrzotrzewnowo.
Stabilizowane są krezką i przyczepione do jej bocznych ścian za pośrednictwem więzadła lędźwiowo-jajnikowego. W budowie anatomicznej wyróżnia się powierzchnię zewnętrzną i wewnętrzną oraz biegun górny i dolny. Przedni brzeg jajnika łączy się z więzadłem szerokim macicy. W części korowej jajnika znajdują się pęcherzyki pierwotne, pojedyncze lub w gniazdach. Z kolei w części rdzennej spotyka się ciałka szkliste, stanowiące pozostałość po ciałkach żółtych.
Naczynia limfatyczne jajnika łączą się z układem limfatyczno-lędźwiowym, a gałązki nerwowe pochodzą ze splotu lędźwiowo-aortalnego i nerkowego.
Zobacz również: Narządy rodne kobiety – anatomia.
Funkcje
Jajniki pełnią 2 podstawowe funkcje:
- syntezują hormony płciowe żeńskie;
- wytwarzają komórki jajowe.
Hormonami produkowanymi przez jajniki są hormony steroidowe, czyli androgeny, estrogeny i progestageny. To one warunkują przebieg całego cyklu menstruacyjnego, rozwój żeńskich cech płciowych oraz wpływają na czynność wielu układów i narządów w ciele kobiety.
Dzięki jajnikom raz w miesiącu dojrzewa jedna komórka jajowa, która podczas owulacji jest gotowa do zapłodnienia. Jeśli do niego nie dojdzie, komórka obumiera i zostaje wydalona z organizmu podczas comiesięcznego krwawienia.
Gonady męskie
Gonadami męskimi są jądra. Stanowią odpowiednik żeńskich jajników i to dzięki nim możliwa jest produkcja męskich komórek umożliwiających zapłodnienie – plemników.
Budowa i położenie
Oba jądra leżą wraz z najądrzami w dolnej części moszny. Lewe znajduje się zazwyczaj nieco niżej od prawego. Jądra nie znajdują się w jamie brzusznej (jak w przypadku jajników), ponieważ do produkcji plemników niezbędna jest odrobinę niższa temperatura.
Średnia wielkość tego narządu wynosi około 5 cm długości i 2,5 cm szerokości. Narząd buduje miąższ oraz tkanka łączna. W jego wnętrzu znajduje się duża ilość kanalików nasiennych, zaś jądra pokrywa błona biaława. Stanowi ona grubą i wytrzymałą osłonkę.
Funkcje
Również jądra pełnią 2 podstawowe funkcje, analogiczne do żeńskich gonad:
- umożliwiają tworzenie plemników;
- syntezują męskie hormony płciowe.
W przestrzeniach rozmieszczonych w obrębie jąder znajdują się różne formy rozwojowe komórek plemnikotwórczych oraz dojrzałe już plemniki. Układają się one w kilka warstw i stanowią najważniejszy składnik nasienia. Podczas jednego wytrysku mężczyzna wydala około 3,5 ml nasienia, w którym znajduje się do 300 milionów plemników. Komórki te po przedostaniu się do żeńskich dróg rodnych kierują się w stronę jajowodu, gdzie mogą zapłodnić dojrzałą komórkę jajową żeńską. Tym samym możliwe jest poczęcie nowego życia.
Jądra syntezują androgeny, czyli męskie hormony płciowe. Wśród nich najważniejszy jest testosteron, który warunkuje rozwój męskich cech płciowych i wpływa na pobudzenie seksualne. Hormony te pełnią znacznie więcej funkcji w organizmie, jednak ich podstawowym zadaniem jest wspieranie seksualności.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Kozłowska J., Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, Wydawnictwo AWF Kraków, Kraków 2006.
