Macica (łac. uterus) jest nieparzystym narządem rodnym występującym u kobiet. To ważna struktura, ponieważ umożliwia wydanie potomstwa oraz warunkuje prawidłowy rozwój płodu. Posiada gruszkowaty kształt, a jej wymiary wynoszą zwykle: 6-8 cm długości i około 4 cm szerokości.
Macica – topografia
Macica leży w środkowej części jamy miednicy, między pęcherzem moczowym, a odbytnicą. Ponadto znajduje się przyśrodkowo od jajowodów – uchodzą one od niej pod kątem prostym.
Budowa macicy
Macica składa się z trzonu oraz szyjki. Część trzonu powyżej ujścia jajowodów nosi nazwę dna macicy. Jama trzonu poprzez cieśń łączy się z kanałem szyjki, tworząc ujście wewnętrzne macicy. Z kolei w szyjce wyróżniamy część nadpochwową i pochwową. Łuki pochwy, utworzone w miejscu połączenia z szyjką, stanowią sklepienie przednie, boczne i tylne.
Trzon macicy zbudowany jest z 3 warstw:
- surowicówki – otrzewna pokrywająca od zewnątrz dno, trzon i część nadpochwową szyjki;
- mięśniówki – zbudowana z komórek mięśni gładkich, które otoczone są włóknami kolagenowymi i sprężystymi tkanki łącznej. Ze względu na funkcję macicy włókna mięśniowe przebiegają równolegle do osi długiej macicy, podłużnie, spiralnie i okrężnie;
- śluzówki – ulega zmianom w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. Ponadto część ta jest wrażliwa na działanie hormonów płciowych i wysłana nabłonkiem gruczołowym wydzielającym śluz. W głębokiej części tej warstwy biegną tętnice: podstawowe i spiralne.
U kobiet, które rodziły, ujście macicy jest znacznie szersze, występuje w postaci poprzecznej, szerokiej szczeliny z bocznymi wcięciami, pozostałościami przedarć wywołanych przez rodzące się dziecko. Należy wspomnieć, że z budową macicy ściśle wiąże się parzyste więzadło szerokie macicy. Obustronnie składa się ono z trzech części: z krezki jajowodu i krezki jajnika oraz z grubszej, większej części dolnej, krezki macicy.
Zobacz również: Narządy rodne kobiety – anatomia.
Unaczynienie
Macicę zaopatruje głównie tętnica maciczna będąca odgałęzieniem tętnicy biodrowej wewnętrznej. W okolicy dna oddaje ona dwie gałęzie końcowe – jajowodową oraz jajnikową, z których każda zespala się gałęziami tętnicy jajnikowej. Dodatkowo tętnica maciczna oddaje liczne odgałęzienia, przez to omawiany narząd należy do dobrze ukrwionych. Naczynia chłonne odprowadzają chłonkę wzdłuż tętnicy macicznej, żyły macicznej i w fałdach więzadła krzyżowo-macicznego.
Unerwienie
Włókna nerwowe unerwiające macicę odchodzą od splotu miednicznego, do którego włókna układu współczulnego docierają ze zwojów okołokręgowych. Zaopatrzenie nerwowe macicy odbywa się za pomocą autonomicznego splotu maciczno-pochwowego, będącego głównym przedłużeniem splotu podbrzusznego dolnego oraz przez nerwy przywspółczulne z III i IV nerwu krzyżowego (są to nerwy trzewne miedniczne), dochodzące do splotu maciczno-pochwowego. Macica wyposażona jest również w nerwy czuciowe. W efekcie włókna czuciowe wstępujące przez korzonki tylne dochodzą do I-III segmentu lędźwiowego rdzenia. Zwłaszcza szyjka macicy jest szczególnie wrażliwa na dotyk i ból.
Zobacz również: Cytologia.
Funkcje macicy
Macica przyjmuje z jajowodu zapłodnione jajo, które zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy i tutaj się rozwija. W okresie rozwoju płodu macica chroni go i pośredniczy w dostarczaniu mu substancji odżywczych i oddechowych. Kiedy zaś płód dojdzie do tego okresu, że może już żyć samoistnie, macica jest głównym czynnikiem wydalającym go z ustroju matki. Umożliwia zatem poród i służy do zachowania gatunku.
Co 4 tygodnie macica przygotowuje się na nowo do przyjęcia zarodka. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, błona śluzowa ulega fragmentacji i wydaleniu wraz z krwią podczas menstruacji. W czasie cyklu menstruacyjnego macica przechodzi przez 4 fazy:
- Wydzielniczą – błona śluzowa ulega rozpulchnieniu, jej naczynia krwionośne rozszerzają się, a nabłonek wydziela dużą ilość śluzu pod wpływem hormonów ciałka żółtego.
- Niedokrwienia – naczynia krwionośne kurczą się, zmniejszając tym samym dopływ krwi to narządu.
- Złuszczania – naczynia krwionośne ponownie się rozszerzają i pod wpływem krwi pękają. Krew wraz ze strzępkami złuszczającej się błony śluzowej przedostaje się na zewnątrz.
- Odnowy – następuje regeneracja błony śluzowej macicy.
Należy wiedzieć, macica jest strukturą podatną na choroby, a rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów kobiecych w kraju. Warto zatem wykonywać regularne badania kontrolne.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Kozłowska J., Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, Wydawnictwo AWF Kraków, Kraków 2006.
