Różne rodzaje chrząstek w organizmie człowieka sprawiają, że poszczególne struktury mogą maksymalnie spełniać swoją rolę bez obaw o uszkodzenie. W anatomii i fizjologii wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje chrząstek. Są to: chrząstka szklista, chrząstka włóknista oraz chrząstka sprężysta. Każda różni się strukturą, a więc i właściwościami.
Chrząstka szklista
Chrząstka szklista zbudowana jest głównie z komórek chrzęstnych (chondrocytów), ale także z wytwarzanej przez nie macierzy pozakomórkowej. W niej znaleźć można swoiste proteoglikany oraz kolagen typu II, przy czym najistotniejszymi proteoglikanami są wielkocząsteczkowe agregaty z kwasem hialuronowym. Woda stanowi blisko 70% masy chrząstki, co zapewnia jej elastyczność i zdolność do amortyzacji. Tego rodzaju chrząstka charakteryzuje się przede wszystkim elastycznością i wytrzymałością na w miarę równym poziomie. U dorosłego człowieka znaleźć ją można w:
- chrzęstnych pierścieniach tchawicy oraz oskrzeli;
- częściach chrzęstnych żeber;
- przegrodzie nosowej;
- na powierzchni stawów (buduje chrząstkę stawową, tak podatną na uszkodzenia zwyrodnieniowe);
- krtani.
Spośród wszystkich rodzajów chrząstek, to właśnie chrząstka szklista występuje w organizmie człowieka w największych ilościach. Zwłaszcza w okresie płodowym, gdzie wraz z upływem czasu stopniowo zastępowana jest tkanką kostną.
Chrząstka włóknista
Chrząstka włóknista charakteryzuje się obecnością licznych włókien kolagenowych typu I, które są ułożone w gęste, równoległe pęczki. Właśnie z tego względu jest ona wyjątkowo odporna na rozciąganie i uszkodzenia mechaniczne. Jej elastyczność jest nieco mniejsza, niż w przypadku pozostałych rodzajów chrząstki. W składzie, poza kolagenem, znaleźć można również siarczan chondroityny oraz siarczan dermatanu. Co bardzo typowe, chrząstka włóknista nie posiada ochrzęstnej. W organizmie dorosłego człowieka spotkać ją można m.in. w:
- spojeniu łonowym;
- łąkotkach stawu kolanowego;
- krążkach międzykręgowych;
- miejscu połączeń ścięgien i więzadeł do kości;
- krążkach stawowych.
Pod względem budowy chrząstka włóknista przypomina tkankę łączną zbitą. Chondrocyty układają się w specyficzne, równe rzędy.
Chrząstka sprężysta
Chrząstka sprężysta charakteryzuje się obecnością licznych włókien elastycznych, które nadają jej wyjątkową sprężystość i elastyczność. Parametry te są najwyższe spośród wszystkich rodzajów chrząstki. Jest wyjątkowo odporna na odkształcenia, dlatego idealnie sprawdza się w miejscach w ciele człowieka, w których konieczna jest znaczna ruchomość. Znaleźć ją można między innymi w:
- małżowinach usznych;
- trąbkach słuchowych zlokalizowanych w uchu wewnętrznym;
- ścianach zewnętrznych przewodów słuchowych;
- nagłośni.
Chrząstka sprężysta zbudowana jest z chondrocytów osadzonych w jamkach chrzęstnych oraz z macierzy pozakomórkowej, która ma zdolność silnego wiązania wody.
Zobacz również: Chondronektyna.
Podsumowanie
Tkanka chrzęstna w organizmie człowieka odgrywa kluczową rolę w rozwoju kośćca, zaś u osób dorosłych stanowi podporę dla tkanek miękkich, łączy części szkieletu, pokrywa powierzchnie stawowe. Chrząstki (z wyjątkiem tych, które pokrywają powierzchnie stawowe oraz chrząstki włóknistej), otoczone są ochrzęstną. To błona składająca się z tkanki łącznej zbitej, zawierająca na granicy z chrząstką sieć naczyń oraz komórki. Komórki te wykazują zdolność do różnicowania się w komórki chrzęstne. Wyróżniamy trzy rodzaje chrząstek: szklistą, sprężystą i włóknistą, a każda z nich różni się budową, funkcją i lokalizacją.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Konieczny R., Popielarska M., Góralski G., Słownik szkolny. Biologia, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2008.
