Łąkotki (łac. menisci) to struktury anatomiczne wchodzące w skład stawu kolanowego i pogłębiające powierzchnię stawową kości piszczelowej. Znajdują się w obrębie torebki stawowej między kością udową, a kością piszczelową. Właśnie te struktury są podatne na kontuzje i często dochodzi do ich uszkodzenia.
Budowa łąkotki
Obie łąkotki na swych końcach (zwanych zwykle rogami) są silnie złączone z kością piszczelową za pomocą pasm łącznotkankowych. W przekroju poprzecznym mają kształt klinowaty, przy czym podstawa klina zwrócona na zewnątrz zrasta się z torebką stawową. Powierzchnia dolna jest równa, zaś górna wklęsła i przylega do kłykci kości udowej. Wyróżniamy łąkotkę boczną i przyśrodkową.
Łąkotka boczna
Łąkotka boczna (łac. meniscus lateralis) jest nieco krótsza, silniej zakrzywiona i bardziej pierścieniowata. Rozpoczyna się nieznacznie do przodu od guzka międzykłykciowego bocznego. Koniec tylny przyczepia się od tyłu do guzka międzykłykciowego bocznego, częściowo zaś do guzka międzykłykciowego przyśrodkowego.
Łąkotka przyśrodkowa
Łąkotka przyśrodkowa (łac. meniscus medialis) jest dłuższa, szersza i słabiej zakrzywiona, a bardziej sierpowata. Rozpoczyna się z przodu przed polem międzykłykciowym przednim i kończy się z tyłu w polu międzykłykciowym tylnym.
Zobacz również: Łąkotka tarczowata.
Funkcje łąkotek
Obie dzielą części obwodowe jamy stawowej na dwa piętra:
- górne – położone między łąkotkami, a kością udową;
- dolne – między łąkotkami, a kością piszczelową.
W pierwszym odbywają się głównie ruchy zgięcia i prostowania, natomiast w drugim odbywają się ruchy obrotowe. W rezultacie można stwierdzić, że łąkotki aktywnie uczestniczą w ruchu stawu kolanowego.
Do funkcji łąkotek zalicza się:
- dopasowywanie do siebie powierzchni stawowych;
- bezpośredni udział w przenoszeniu obciążeń z powierzchni stawowych na nadkłykciach kości udowej na powierzchnie stawowe zlokalizowane na kłykciach kości piszczelowej;
- zabezpieczanie torebki stawowej i błony maziowej przed zakleszczaniem;
- udział w amortyzacji, ponieważ absorbują drgania i wstrząsy, np. podczas lądowania na twardym podłożu;
- rozprowadzanie płynu maziowego.
Ponadto odgrywają istotną rolę w mechanizmie propriocepcji. Są jednym z elementów mechanizmu stabilizacyjnego kolana, głównie w odniesieniu do rotacji, a także biorą udział w stabilizacji biernej.
Ruchy łąkotek
Przy ruchach stawu kolanowego łąkotki przesuwają się na panewkach kości piszczelowej. W efekcie przy prostowaniu przesuwają się one do przodu, a przy zginaniu kolana do tyłu. Droga ruchu wynosi co najmniej 1 cm.
Przesuwalność łąkotki bocznej (bardziej ruchomej) jest większa niż łąkotki przyśrodkowej. Również ruchy obrotowe w przypadku zgiętej goleni przesuwają łąkotki na kości piszczelowej. Obie struktury przesuwają się także podczas ruchów rotacyjnych. W rezultacie przy rotacji zewnętrznej goleni zauważa się przemieszczanie łąkotki przyśrodkowej w tył po powierzchni kości piszczelowej. Odwrotnie jest w trakcie rotacji wewnętrznej.
Uszkodzenie łąkotki
Uszkodzenia dotyczą najczęściej łąkotki przyśrodkowej, która jest mocniej przytwierdzona i mniej ruchoma. Zdarzają się one wskutek gwałtownego obrotu kości piszczelowej przy zgiętym kolanie. Wśród młodych pacjentów do najczęstszych przyczyn uszkodzenia łąkotek zalicza się urazy związane ze sportami kontaktowymi oraz z narciarstwem.
Zobacz również: Badanie stawu kolanowego.
Objawy
Do natychmiastowych symptomów zalicza się ból kolana, opuchliznę oraz zablokowanie stawu. Usunięcie łąkotek nie wywołuje większego upośledzenia ruchów. Utrudnione jest natomiast prostowanie kolana, np. przy chodzeniu po schodach czy po górach.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Pukaluk A., Ryniewicz A., Łąkotki stawu kolanowego – metody regeneracji, Aktualne Problemy Biomechaniki, 12/2017.
