Przegroda nosowa (łac. septum nasi) stanowi początkowy odcinek górnych dróg oddechowych, lokalizując się pośrodkowo w jamie nosowej i dzieląc ją na dwie równe części, nazywane potocznie dziurkami w nosie. Sięga aż do części nosowej gardła. Pełni ważną funkcję, jednak bardzo często doświadcza licznych patologii, np. skrzywienia czy perforacji.
Budowa przegrody nosowej
Przegroda nosa dzieli jamę nosową na dwie części:
- przednią – chrzęstną;
- tylną – kostną, składającą się z lemiesza oraz blaszki pionowej kości sitowej.
W jej budowie przeważnie wyróżnia się jednak 3 różne materiały. W odcinku przednim jest to skóra (część błoniasta przegrody), w odcinku środkowym – chrząstka przegrody, zaś w odcinku tylnym – struktura kostna (lemiesz i blaszka pionowa kości sitowej). Przegrodę nosową pokrywa błona śluzowa, wyścielona nabłonkiem migawkowym. Jedynie niewielka, górna jej część jest fragmentem okolicy węchowej, w całości pokrytej nabłonkiem węchowym.
Błona śluzowa przegrody nosowej luźno spoczywa na okostnej lub ochrzęstnej, dlatego w trakcie wszelkich zabiegów rynochirurgicznych daje się łatwo oddzielić. Na dnie przegrody nosowej znajduje się szczątkowa postać narządu Jacobsona (chemoreceptywny narząd węchu u zwierząt, pozwalający na wykrywanie szeregu substancji chemicznych). U człowieka składa się on z jednego, zazwyczaj ślepo kończącego się kanalika o długości 2-9 mm. Kanalik ten lokalizuje się w części chrzęstnej przegrody nosowej, a dokładnie w jej przednio-dolnym fragmencie.
Przegroda nosowa – funkcje
Podstawową rolą przegrody nosowej jest dzielenie jamy nosa na 2 symetryczne części. Stanowi zatem pewnego rodzaju ściankę. Pokryta jest ona nabłonkiem produkującym śluz i zawierającym rzęski, przez co powierzchnia węchowa i zdolna do oczyszczania, ogrzewania i nawilżania powietrza zwiększa się.
Skrzywienie przegrody nosowej
Krzywa przegroda nosowa jest schorzeniem, które nie tylko upośledza funkcje nosa, lecz również powoduje zmiany jego wyglądu zewnętrznego. Za główną przyczynę występowania krzywej przegrody nosa uznaje się:
- urazy nosa;
- złamania podczas przechodzenia przez kanał rodny w czasie porodu;
- wady rozwojowe.
Dysfunkcja ta często wpływa na codzienne funkcjonowanie chorych z powodu objawów, jakie wywołuje. Są to przede wszystkim:
- uczucie zatkanego nosa;
- nawracające infekcje górnych dróg oddechowych;
- bóle głowy;
- epizody nocnego bezdechu sennego;
- chrapanie;
- krwawienia z nosa;
- przewlekłe zmęczenie;
- zaburzenia węchu i smaku.
Skrzywioną przegrodę nosową można poddać korekcji podczas zabiegu nazywanego septoplastyką, wykonywanego w znieczuleniu ogólnym (rzadziej w znieczuleniu miejscowym). Pozwala on na poprawę codziennego funkcjonowania pacjentów i przywraca symetrię wyglądu nosa. Aktualnie znane są 2 techniki chirurgicznej korekcji skrzywienia przegrody nosa: podśluzówkowa resekcja przegrody nosa według Kiliana oraz septoplastyka według Cottle’a.
Perforacja przegrody nosowej
Perforacje przegrody nosowej to jej defekt wpływający negatywnie na przepływ powietrza między dwiema częściami jamy nosowej, którego podłożem jest całkowite przerwanie tkanki błony śluzowej w obrębie części chrzęstnej, kostnej lub obu części przegrody nosowej. Możliwe przyczyny to:
- nowotwory;
- urazy i samookaleczenia;
- przewlekły zanikowy nieżyt nosa;
- alergie wziewne;
- nawracające krwawienia z nosa;
- ziarniniakowatość Wegenera;
- gruźlica;
- sarkoidoza;
- choroby układowe tkanki łącznej;
- powikłania po zabiegach endoskopowych i zabiegach operacyjnych przegrody nosa.
Perforacja przegrody nosowej może wywoływać rozmaite dolegliwości w postaci:
- nawracających krwawień;
- tworzenia się strupów w przewodach nosowych;
- upośledzenia oddychania przez nos;
- parasomnii;
- bólów głowy;
- częstych infekcji górnych dróg oddechowych.
Perforacje w tylnych odcinkach przegrody dają mniej nasilone objawy, ze względu na szybsze nawilżanie błony śluzowej zapobiegające jej wysuszaniu. Leczenie chirurgiczne, zwłaszcza dużych perforacji, jest często niemożliwe przez wzgląd na zmiany zanikowe błony śluzowej oraz brak odpowiedniej ilości materiału tkankowego do rekonstrukcji ubytku. Aktualnie trwają badania nad wykorzystaniem coraz nowszych materiałów syntetycznych, które pozwolą na odbudowanie ubytków.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Korowacka A., Piątek T., Małkowski P., Jakość życia pacjentów ze skrzywioną przegrodą nosa przed i po leczeniu operacyjnym, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 3/2020.
- Polok A., Ścierski W., Błażewicz M., Namysłowski G., Rekonstrukcja ubytków przegrody nosa materiałami syntetycznymi – doniesienie wstępne, Inżynieria Biomateriałów, 58-60/2006.
- Zatoński T., Choroby nosa i zatok przynosowych, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2023.
