Znieczulenie ogólne to inaczej wywołana przez anestetyk dożylny lub lotny odwracalna depresja ośrodkowego układu nerwowego, cechująca się utratą percepcji oraz reakcji na szkodliwe bodźce zewnętrzne. Depresja ośrodkowego układu nerwowego nie jest swoista – jej nasilenie zależy od dawki i stężenia danej substancji. Innymi słowy, to narkoza polegająca na całkowitym wyłączeniu świadomości pacjenta podczas operacji.
Rodzaje znieczulenia ogólnego
Wyróżniamy 3 rodzaje znieczulenia ogólnego:
- znieczulenie całkowicie dożylne;
- znieczulenie całkowicie wziewne;
- znieczulenie złożone.
W pierwszym przypadku stosuje się wyłącznie leki podawane dożylnie, np. Propofol czy Ketaminę. W drugim przypadku pacjent otrzymuje wyłącznie substancje możliwe do podania drogą wziewną, za pomocą specjalnej maski. Z kolei znieczulenie złożone polega na kombinacji leków dożylnych i wziewnych. Ten rodzaj stosuje się najczęściej.
Zobacz również: Znieczulenie miejscowe.
Jak działa znieczulenie ogólne?
Anestetyki, czyli leki znieczulające ogólnie, upośledzają lub przerywają przewodnictwo impulsów nerwowych. Bardzo ważne jest przy tym uwzględnienie następujących mechanizmów:
- zmniejszenia pobudliwości neuronów na skutek zmian potencjału spoczynkowego błon lub wpływu procesów biorących udział w powstawaniu potencjału czynnościowego;
- hamowania pobudzającej lub wzmocnienie hamującej aktywności synaps;
- hamowania neuronów rozrusznikowych lub nadających rytm w ośrodkowym układzie nerwowym.
Dzięki tym działaniom anestetyki prowadzą do znieczulenia ogólnego, stanu utraty przytomności i wyłączenia zdolności ruchowych, w którym możliwe jest wykonanie zabiegów chirurgicznych bez wywoływania reakcji obronnych. Nie poznano jednak dokładnego mechanizmu działania anestetyków wziewnych. Znieczulenie ogólne – omawiając jego działanie – możemy podzielić na 3 fazy:
- wprowadzenie w narkozę, wskutek której pacjent traci świadomość i sen;
- podawanie leków przeciwbólowych, zwykle z grupy opioidów;
- aplikowanie leków zwiotczających mięśnie oddechowe, po czym następuje intubacja pacjenta.
Docelowym miejscem działania anestetyków jest mózg. Większość z nich jest agonistami kwasu gamma-aminomasłowego, w związku z czym działają przez receptor GABA podtypu A. Najprawdopodobniej odgrywa on najważniejszą rolę w tłumieniu aktywności ośrodkowego układu nerwowego. Uważa się, że stan nieświadomości osiągany jest przez zahamowanie korowo-wzgórzowych i korowo-korowych pętli sprzężeń zwrotnych. Niepamięć z kolei wiąże się z działaniem leków znieczulających na zakręt hipokampa, płat skroniowy, móżdżek, ciało prążkowane oraz ciało migdałowate.
Leki znieczulające ogólnie
Leki znieczulające ogólnie dzielimy na dożylne i wziewne, przy czym anestetyki dożylne dzielimy zgodnie z fazami ich działania:
- anestetyki nasenne – Ketamina, Propofol, Etomidat, Thiopental;
- opioidy – narkotyczne leki przeciwbólowe – Fentanyl, Sufentanyl, Alfentalyn, Remifentanyl;
- leki zwiotczające mięśnie – Rokuronium, Pankuronium, Wekuronium, Suksametoniun.
Z kolei wśród anestetyków wziewnych wyróżnia się między innymi podtlenek azotu, Sewofluran, Izofluran, Desfluran czy Enfluran. Wybór odpowiednich leków zależy od anestezjologa, który dokładnie zapoznaje się z planem operacji oraz stanem zdrowia pacjenta.
Czy znieczulenie ogólne jest bezpieczne?
Znieczulenie ogólne uznaje się za bezpieczne. Ilość podawanej substancji znieczulającej dobiera się indywidualnie, biorąc pod uwagę wiek, wagę i wzrost pacjenta. Liczy się nawet szacowany czas trwania planowanej operacji. Dzięki temu wszystko przebiega w sposób bezpieczny dla zdrowia pacjenta. Przed podaniem anestetyków wyklucza się dodatkowo wszystkie przeciwwskazania do znieczulenia ogólnego, wśród których bezwzględnymi są:
- ciąża;
- problemy z krzepnięciem krwi i przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych;
- alergia na środki znieczulające;
- zakażenia skóry w miejscu planowanego wkłucia;
- sepsa.
Choć znieczulenie ogólne jest bezpieczne, nie należy zapominać, że stanowi poważną ingerencję z fizjologię. Po operacji i wybudzeniu się pacjent poczuje dezorientację, czemu często towarzyszą działania niepożądane, takie jak nudności, suchość w ustach, bóle gardła, bóle mięśni czy senność. Ich wystąpienie nie jest jednak regułą – wszystko zależy od reakcji danego organizmu na konkretne leki znieczulające.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Hasak M., Ocena głębokości znieczulenia podczas wziewnej i dożylnej indukcji znieczulenia ogólnego, Gdańsk 2013.
- Lula K., Leki stosowane do znieczulenia ogólnego i ich najczęstsze działania niepożądane, Kraków 2021.
- Larsen R., Anestezjologia, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2020.
