Zmęczenie to stan obniżenia sprawności organizmu wskutek dużego wysiłku fizycznego lub psychicznego. Może jednak pojawić się w efekcie wielu innych czynników, np. przyjmowania niektórych leków. Zmęczenie to fizjologiczna reakcja obronna organizmu. W niektórych przypadkach może jednak przekształcić się w zespół przewlekłego zmęczenia, co jest groźną dolegliwością.
Zmęczenie – przyczyny
Zmęczenie towarzyszy współczesnym ludziom na każdym kroku. Zwłaszcza, jeśli dąży się do osiągnięcia sukcesu zawodowego lub zmaga z wieloma problemami. Do podstawowych czynników wywołujących stan zmęczenia zalicza się:
- zbyt duży wysiłek, przeciążenie niepozwalające na odpoczynek i regenerację sił;
- przedłużający się czas pracy;
- stany takie jak stres, frustracja, lęk, kryzys oraz inne silne emocje;
- monotonię;
- stany chorobowe;
- przyjmowanie niektórych leków;
- wypalenie zawodowe;
- zanieczyszczenie środowiska naturalnego.
Zmęczenie może wynikać zarówno z czynników fizjologicznych, jak i chorobowych. Przy często powtarzających się, przewlekłych epizodach zmęczenia warto zasięgnąć porady lekarza.
Sposoby na zmęczenie
Metody zmniejszające zmęczenie należy dobrać indywidualnie do każdego, w zależności od rodzaju zmęczenia (psychiczne, fizyczne, mieszane) oraz ogólnych preferencji. Nadmierna aktywność fizyczna uznawana jest za czynnik powodujący zmęczenie, jednak umiarkowana aktywność (spacer, przejażdżka rowerem, joga, lekki jogging) stanowi świetny sposób na czynną regenerację organizmu i poprawę samopoczucia. Tym samym wpływa korzystnie na likwidację zmęczenia fizycznego i psychicznego.
Równie istotna jest odpowiednia dieta. Organizm jest bardziej podatny na stres i zmęczenie, gdy nie dostarczamy mu składników odżywczych, takich jak witaminy, minerały i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Warto sięgać po antyoksydanty oraz koenzym Q10, który stanowi bardzo dobre źródło energii dla wszystkich komórek w postaci ATP. Dodatkowo należy pić 1,5 l mineralnej wody dziennie.
Nic tak nie regeneruje organizmu, jak odpoczynek i sen. Odpoczynek może być aktywny, jednak nie należy pomijać istoty odpoczynku biernego. Najlepszą metodą odpoczynku biernego jest sen. To właśnie podczas niego tkanki ustroju regenerują się, następuje przyspieszenie metabolizmu, wzrost syntezy wielu hormonów i enzymów, a także ogólne rozluźnienie. Do pozostałych metod zmniejszających zmęczenie zaliczamy:
- śmiech – dobrym pomysłem będzie więc wesoła rozmowa lub obejrzenie zabawnego filmu;
- zieleń i przyrodę – wyjazd na łono natury, odpoczynek w kontakcie z przyrodą;
- naturalne światło – ludzie są dużo bardziej zmęczeni przebywając w ciemnych lub sztucznie oświetlanych pomieszczeniach;
- żucie gumy – wykazano, że żucie gumy chwilowo zwiększa koncentrację. Jeśli czujemy zmęczenie, ale mamy do wykonania ważne zadanie, sięgnięcie po gumę do żucia może się okazać szybkim, chwilowym rozwiązaniem;
- zimny prysznic – nic tak nie dodaje energii jak zimny prysznic. Ta metoda jest również wykorzystywana w leczeniu zespołu przewlekłego zmęczenia;
- ćwiczenia oddechowe – kilka minut głębokiego oddychania torem bocznożebrowym może skutecznie zmniejszyć zmęczenie zwłaszcza u osób wyczerpanych psychicznie i prowadzących siedzący tryb życia.
Każdy z nas przynajmniej raz w życiu doświadczył zmęczenia. Zwykle przemija ono szybko samo, niekiedy jednak warto wspomóc regenerację organizmu.
Zespół chronicznego zmęczenia
Mianem zespołu chronicznego zmęczenia określa się takie zmęczenie, które trwa minimum pół roku, zaś podstawowym objawem jest trwające, niewyjaśnione zmęczenie, które obniża poziom aktywności. Powysiłkowe osłabienie musi występować z utratą wigoru, szybką męczliwością mięśniową lub poznawczą, a taka osoba potrzebuje minimum 24 godziny na odzyskanie sił. Zmęczeniu (zarówno zwykłemu, jak i w przebiegu omawianego zespołu) towarzyszą różne objawy dodatkowe, w tym:
- zaburzenia snu;
- bóle mięśniowe i/lub bóle stawów;
- objawy neuropoznawcze;
- zaburzenia widzenia;
- obniżenie pobudliwości mięśni;
- drżenie mięśni;
- nudności;
- senność;
- zawroty głowy;
- podwyższenie temperatury ciała;
- epizody utraty równowagi;
- zaburzenia funkcji autonomicznego układu nerwowego, układu neuroendokrynnego, układu immunologicznego.
Leczenie
Metody leczenia zespołu chronicznego zmęczenia obejmują farmakoterapię, psychoterapię, medycynę niekonwencjonalną i modyfikację stylu życia. Znacznie ciężej jest wyleczyć zespół przewlekłego zmęczenia niż zwykłe zmęczenie, dlatego przede wszystkim należy mu zapobiegać. Jedną ze skuteczniejszych metod leczenia zespołu przewlekłego zmęczenia jest modyfikacja codziennej aktywności fizycznej (ważne zwłaszcza wśród sportowców) oraz fizjoterapia i balneoterapia.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 kapsułki
Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kopacz T., Zespół przewlekłego zmęczenia jako problem terapeutyczny, Sztuka Leczenia, 3/2014.
- Duda M., Zmęczenie jako współczesne zagrożenie cywilizacyjne, Wydawnictwo UR, 1/2017.
- Maciejczyk M., Zmęczenie: przyczyny, objawy, zapobieganie, Acta Scientifica Academiae Ostroviensis, 26/2007.
- Bitner A., Klawe J., Zalewski P., Tafil-Klawe M., Etiologia zespołu przewlekłego zmęczenia z uwzględnieniem zaburzeń funkcjonowania autonomicznego układu nerwowego, Problemy Higieny i Epidemiologii, 1/2013.
