Balneoterapia

Balneoterapia to dział lecznictwa, w którym wykorzystuje się naturalne tworzywa lecznicze. W ich skład wchodzą między innymi lecznicze wody mineralne, gazy, warunki klimatyczne czy peloidy.

Balneoterapia – charakterystyka

Do największych zalet metod balneofizykalnych zalicza się brak działań niepożądanych, dobrą tolerancję zabiegów przez pacjenta, łatwość dostępu oraz działanie na cały organizm. Ponadto efekt leczniczy jest trwały i długoterminowy. Balneoterapia to metoda stosunkowo tania i bardzo przyjemna.

Wody lecznicze

Wody lecznicze stanowią ważną część balneoterapii. Wywołują one ogólne odczyny organizmu celem przekształcania jego funkcji lub zwiększania odporności za pośrednictwem czynników chemicznych i fizycznych. Wody lecznicze mogą być stosowane zarówno do kąpieli, jak i kuracji pitnej (krenoterapii). Zgodnie z ustaleniami wodą leczniczą można nazwać wodę podziemną, bakteriologicznie i chemicznie bez zarzutu, o niewielkich wahaniach składu chemicznego i właściwościach fizycznych. Jednocześnie jej właściwości lecznicze muszą zostać potwierdzone badaniami naukowymi.

Wody lecznicze, w odróżnieniu od wód gospodarczych, mogą zawierać składniki mineralne lub składniki swoiste o szczególnej aktywności farmakologicznej. Lecznicze wody mineralne powstają w wyniku wzbogacenia o składniki mineralne wód infiltracyjnych. Proces ten zachodzi szczególnie szybko, jeśli wody w czasie przepływu napotykają łatwo rozpuszczalne skały.

Lecznicze wody mineralne mogą być chłodne lub cieplicze. Wodę uważa się za ciepliczą wówczas, gdy jej temperatura jest wyższa od 20 stopni Celsjusza.

Wśród najpopularniejszych w Polsce kąpieli znajdują się:

• kąpiele solankowe;
• kąpiele kwasowęglowe;
• kąpiele siarkowodorowe.

Peloidy

Peloidy to występujące naturalnie w przyrodzie tworzywa powstałe w wyniku procesów geologicznych. Po uprzednim rozdrobnieniu ich oraz zmieszaniu z wodą można je wykorzystywać w celach leczniczych pod postacią kąpieli i okładów. Zgodnie z klasyfikacją peloidy dzieli się na:

• osady podwodne – abiolity (osady mineralne), biolity (torfy, muły i inne tworzywa z substancji organicznej);
• ziemie lecznicze – produkty wietrzenia minerałów (glinka, less itd.).

W Polsce w celach leczniczych stosuje się wyłącznie biolity nazywane borowinami. To masa organiczna powstała z roślin pod wpływem bakterii, w środowisku bogatym w wodę, pobierana z torfowisk. Z kolei torfowisko to miejsce zalegania torfu o miąższości większej od 50 cm. Jest to już warstwa, które nadaje się do eksploatacji.

Zobacz również: Peloidoterapia – lecznicze działanie torfów.

Borowinę cechuje duża pojemność cieplna i złe przewodnictwo ciepła. Z tych względów jest ona idealnym materiałem do zabiegów z zakresu ciepłolecznictwa. Borowina używana do zabiegów leczniczych wymaga uprzedniego przygotowania. W efekcie musi być ona oczyszczona, dobrze rozdrobniona, przesiana przez sito, a następnie poddana procesowi pęcznienia. Proces ten polega na uwodnieniu zawartych w borowinie substancji koloidowych. Uzyskuje się papkę o temperaturze 40-45°C, która służy do wykonywania zabiegów leczniczych. Tolerancja skóry na gęstą papkę borowinową jest wysoka i wynosi 45-55°C.

Zobacz również: Leczenie borowiną.

Leczenie klimatem

Ważnym elementem balneologii jest także leczenie za pomocą ogólnych warunków zewnętrznych środowiska dla danego obszaru, czyli klimatu. Mianem klimatu opisuje się typowy dla danego obszaru zespół zjawisk i procesów atmosferycznych, kształtujących się pod wpływem jego właściwości fizycznych i geograficznych. Podstawową cechą klimatu jest prawidłowość w występowaniu różnych typów pogody.

Wśród elementów klimatycznych, na których bazuje balneologia, znajdują się między innymi:

• promieniowanie słoneczne (helioterapia) – może mieć korzystny wpływ na niektóre schorzenia dermatologiczne;
• temperatura, ruchy i wilgotność powietrza;
• ciśnienie atmosferyczne;
• elektryczność.

Przykładowo, klimat nadmorski charakteryzuje się obecnością aerozolu morskiego. To klimat działający bodźcowo, w którym leczy się między innymi przewlekłe choroby układu oddechowego, niedoczynność tarczycy, choroby alergiczne i choroby dermatologiczne oraz krzywice.

Zobacz również: Uzdrowiska w Polsce.

Lecznictwo uzdrowiskowe

Leczenie uzdrowiskowe jest to zorganizowane, przemyślane postępowanie, w którym wykorzystuje się bodźcowe oddziaływanie na ustrój naturalnych tworzyw leczniczych, klimatu, piękna przyrody oraz fizykalnych metod leczniczych. Leczenie to ma miejsce w uzdrowiskach. Ponadto stanowi ono kontynuację leczenia ambulatoryjnego lub szpitalnego. Podstawą leczenia jest właśnie między innymi balneoterapia.

Spirulina w proszku od bioalgi Spirulina jest bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Jej skład to wysokiej jakości białko pochodzenia roślinnego, witaminy, minerały (również pierwiastki śladowe), fitoskładniki (m.in. fikocyjanina, chlorofil, karotenoidy), kwasy tłuszczowe … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Mika T., Kasprzak W., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
2. Lubińska-Żądło B., Kowalczyk B., Talaga S., Zastosowanie balneoterapii w leczeniu dzieci w wieku przedszkolnym, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 1/2016.