Oskrzela (łac. bronchi) to obie gałęzie tchawicy, których początek znajduje się w miejscu jej rozdwojenia. Kończą się one u wejścia do odpowiedniego płuca. Gałęzie oskrzeli głównych powstałe w wyniku ich podziału wchodzą do płuc i dzielą się na coraz mniejsze oskrzela, tworząc tzw. drzewo oskrzelowe. Wyróżnia się zatem 2 rodzaje oskrzeli:
- zewnątrzpłucne, czyli główne;
- wewnątrzpłucne.
Oskrzela – lokalizacja
Oba oskrzela główne leżą w śródpiersiu tylnym, poniżej tchawicy jako jej przedłużenie. Lokalizują się między prawym a lewym płucem. Oskrzela główne kierują się w stronę dolną, boczną i nieco ku tyłowi. Nie przebiegają one jednak ściśle w linii prostej. Linie kierunkowe światła tchawicy, oskrzeli i ich rozgałęzień tworzą kształty śrubowate i bez załamania przechodzą jedna w drugą. W rezultacie w miejscu ich odejścia powietrze jest doprowadzane do różnych części płuca w najkorzystniejszych warunkach aerodynamicznych.
Oskrzela – budowa
Odróżniamy 3 oskrzela płatowe po prawej stronie i 2 po stronie lewej. Ponadto odróżniamy oskrzela wielkie, średnie i małe, które wreszcie przechodzą w drobne oskrzelka. Do oskrzeli wielkich zalicza się oskrzele główne wraz z płatowym dolnym, zaś do średnich płatowe górne i środkowe oraz oskrzela segmentowe i podsegmentowe. Pozostałe odgałęzienia odpowiadają typowi budowy oskrzeli małych.
Budowa ściany oskrzeli głównych jest bardzo podobna do budowy tchawicy. W efekcie w błonę włóknistą włączone są podkowiaste chrząstki, zaś ściana tylna zawiera mięśniówkę gładką zbudowaną głównie z poprzecznie biegnących pasemek. W tkance podśluzowej leżą liczne gruczoły oskrzelowe. Natomiast w oskrzelach typu średniego i małego chrząstki nie zachowują kształtu podkowiastego, lecz przybierają postać różnokształtnych, często rozgałęzionych płytek, ułożonych dokoła całego obwodu. Chrząstki te występują aż do małych oskrzeli o przekroju 1 mm.
W błonie śluzowej oskrzeli znajduje się sprężysta sieć włókien ułożonych głównie podłużnie. Sieć ta powoduje w rezultacie podłużne napięcie błony śluzowej podczas wdechu i rozluźnienie jej podczas wydechu.
Oskrzelka końcowe
Oskrzelka powstałe z ostatniego podziału noszą nazwę oskrzelek końcowych. Dla obu płuc ich ogólna liczba wynosi około 10 000. Każde oskrzelko końcowe dzieli się na 2 oskrzelka oddechowe, zwane również pęcherzykowymi, ponieważ w ich ścianie występują poszczególne pęcherzyki płucne.
Oskrzelka oddechowe także dzielą się dwukrotnie, tak że powstają oskrzelka oddechowe I, II i III rzędu. W efekcie z jednego oskrzelka końcowego może powstać 15 oskrzelek oddechowych. Tworzą one drzewo pęcherzykowe i stanowią ogniwo łączące oskrzela z płucami.
Segmenty oskrzelowo-płucne
Stanowią części płatów płuca zaopatrzone większymi oskrzelami. Segmenty dzielą się następnie na podsegmenty zaopatrzone oskrzelami podsegmentowymi, powstałymi przez podział na 2 lub 3 gałęzie oskrzeli segmentowych. Należy wyróżnić również głęboko wnikające w struktury oskrzeli większe przegrody łącznotkankowe. Oddzielają one częściowo poszczególne segmenty od siebie.
Funkcja oskrzeli
Oskrzela pełnią niezwykle ważną funkcję w procesie oddychania i wymiany gazowej. Służą bowiem do zachowania możliwie bezwirowego prądu powietrza. Regulują one jego opór przez zmianę światła. Dodatkowo zwilżają i ogrzewają powietrze, a także chronią organizm przed przedostającym się ciałom obcym.
Unaczynienie
Część szyjną tchawicy unaczynia tętnica tarczowa dolna odchodząca od tętnicy podobojczykowej, natomiast część piersiową gałęzie oskrzelowe aorty piersiowej i gałęzie oskrzelowe tętnicy piersiowej wewnętrznej.
Z górnego odcinka tchawicy naczynia chłonne prowadzą przez węzły szyjne powierzchowne do węzłów szyjnych głębokich dolnych i z nich do pnia chłonnego szyjnego. Z kolei z dolnej części tchawicy i z oskrzeli naczynia chłonne biegną przez węzły tchawiczo-oskrzelowe i tchawicze do pni oskrzelowo-śródpiersiowych.
Unerwienie
Unerwienie omawianych organów pochodzi bezpośrednio z nerwu błędnego i jego gałęzi – nerwu krtaniowego wstecznego. Oskrzela unerwiane są przez gałęzie współczulne pochodzące z pnia współczulnego.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
