Jądra

Jądra to najważniejszy parzysty męski narząd płciowy, odpowiadający nie tylko za produkcję plemników niezbędnych do rozmnażania się, ale i za produkcję męskich hormonów płciowych. Posiada elipsoidalny kształt i zwiesza się luźno pod prąciem. Jądra mogą mieć różny rozmiar, zwykle jednak masa jednego jądra wraz z najądrzem wynosi 20-30 g. Lewe przeważnie jest nieco większe niż prawe.

Budowa jądra

W budowie jądra wyróżnia się 2 podstawowe części:

• łącznotkankowy zrąb – łączy się z grubą, odporną torebką włóknistą obejmującą jądro, nazywaną błoną białawą;
• właściwy miąższ jądra – składający się z około 200 stożkowatych płacików, poprzedzielanych od siebie przegródkami. Każdy płacik zawiera kilka silnie powyginanych cewek nasiennych krętych.

Błona biaława tworzy grubą, włóknistą torebkę tkanki łącznej zbitej, obejmującej miąższ jądra. Zawiera głównie włókna klejodajne, wskutek czego jest stale napięta. Jej wewnętrzna warstwa jest silnie unaczyniona i nierzadko opisywana jako oddzielna naczyniówka. Przegródki i płaciki jądra są delikatne, biegną promieniście od błony białawej do śródjądrza. W przegródkach przebiegają naczynia krwionośne, naczynia limfatyczne i nerwy. Płaciki utworzone są natomiast przez cewki nasienne kręte. Ogólna liczba cewek wynosi 400-450 dla jednego jądra.

Poza cewkami nasiennymi krętymi, w jądrze występują również cewki nasienne proste. Stanowią pierwsze odcinki dróg odprowadzających nasienie i jednocześnie są przedłużeniem cewek krętych. Mają krótki przebieg i dość szybko wnikają do śródjądrza, gdzie wytwarzają tzw. siatkę jądra.

Jądra – funkcje

Jądra odpowiadają za produkcję plemników na drodze spermatogenezy. Zachodzi ona głównie w cewkach krętych. U dojrzałych płciowo, zdrowych mężczyzn proces ten jest regulowany przez męskie hormony płciowe, które powodują następujące przekształcanie się komórek:

• spermatogonie – przylegają bezpośrednio do błony podstawnej;
• spermatocyty I rzędu – dwukrotnie większe od poprzednich, bogate w chromatynę;
• spermatocyty II rzędu – powstają poprzez podział mejotyczny, są mniejsze i ubogie w chromatynę;
• spermatydy – powstają na drodze zwykłego podziału mitotycznego, lecz nie ulegają dalszym podziałom;
• plemniki – ostateczne komórki płciowe męskie, wykazujące zdolność do zapładniania komórki jajowej.

Dodatkowo jądra odpowiadają za produkcję męskich hormonów płciowych, spośród których najistotniejszy jest testosteron. Odpowiada on m.in. za:

• rozwój męskich cech płciowych;
• hamowanie wydzielania LH z przysadki mózgowej;
• udział w reakcjach białkowo-anabolicznych;
• modulowanie komórkowej odpowiedzi układu odpornościowego;
• stymulowanie wzrostu;
• podtrzymywanie spermatogenezy wspólnie z FSH.

Niedobór testosteronu powoduje wady rozwojowe, takie jak spodziectwo czy obojnactwo rzekome męskie. Dodatkowo w obrębie jąder następuje produkcja niewielkiej ilości estrogenów. Wprawdzie są to główne hormony płciowe żeńskie, jednak mimo niewielkiego stężenia odgrywają kluczową rolę w zachowaniu zdrowia mężczyzn.

Zobacz również: Męski układ rozrodczy.

Unerwienie jąder

Nerwy zaopatrujące jądro pochodzą ze splotu trzewnego, biegną dalej częściowo przez splot nerkowy i towarzyszą tętnicy jądrowej, po czym wytwarzają własny splot jądrowy. Wiodą włókna czuciowe i autonomiczne.

Jądra – unaczynienie

Unaczynienie jądra pochodzi od:

• tętnicy jądrowej, ta zaś odchodzi od aorty brzusznej;
• tętnicy nasieniowodu, która odchodzi od tętnicy biodrowej wewnętrznej;
• tętnicy dźwigacza jądra, odchodzącej od tętnicy nabrzusznej dolnej.

Żyły wytwarzają ważny i bardzo obfity splot wiciowaty. Jądro jest dodatkowo intensywnie zaopatrzone w naczynia chłonne.

Koenzym Q10 kapsułki Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Szpinda M., Anatomia prawidłowa człowieka tom 1-4. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2022.