Najądrza to parzysty narząd płciowy męski, stanowiący samodzielny układ przewodów. Odpowiada głównie za magazynowanie nasienia (spermy). Należy wiedzieć, że najądrze nie stanowi części jądra. Przylega do niego na kształt hełmu, pokrywając je od końca górnego wzdłuż całego tylnego brzegu.
Najądrza – budowa
W budowie najądrza wyróżnia się 3 najważniejsze części:
- głowa najądrza – najgrubsza, położona najwyżej część narządu, skierowana nieco przyśrodkowo. Łączy się z jądrem poprzez błonę surowiczą, cienką warstwę tkanki łącznej oraz przewodziki odprowadzające biegnące z jądra;
- trzon najądrza – trójkątna część, przechodząca z głowy najądrza bez wyraźnej granicy. Częściowo oddziela go od jądra zatoka najądrza. Poza tym jedynie luźno łączy się z warstwą tkanki łącznej;
- ogon najądrza – dolna część trzonu najądrza, przechodząca ostrym i nagłym zgięciem w początek nasieniowodu.
Nieco guzkowata powierzchnia najądrza pokryta jest błoną surowiczą, która między trzonem najądrza a jądrem wpukla się, tworząc zatokę najądrza. Pod błoną surowiczą leży cienka warstwa tkanki łącznej. Nie występuje tu gruba błona biaława, tak charakterystyczna dla budowy jądra. W budowie najądrza wyszczególnić można również płaciki (stożki najądrza) i przewodziki odprowadzające jądra. Wewnątrz głowy lokalizują się ponadto silnie skręcone kanaliki. Liczba zrazików może różnić się u poszczególnych mężczyzn. Przeważnie ich liczba wynosi 10-15 dla jednego najądrza. Z nich powstaje jeden silnie pokręcony przewód najądrza, który w pewnym momencie na swoim przebiegu przekształca się w nasieniowód.
Funkcje najądrzy
Najądrza są przede wszystkim magazynem plemników – wypełniają one światło przewodów, w którym dojrzewają i pozostają aż do czasu wytrysku. Po całkowitym wypreparowaniu i wyprostowaniu krętego przewodu najądrza można go zmierzyć (jego długość wynosi aż 4 metry). Poza stanowieniem magazynu najądrza są też narządem wydzielniczym, jako że komórki jego nabłonka produkują swoistą wydzielinę.
Ciśnienie panujące w jądrach umożliwia plemnikom sprawne przemieszczanie się w kierunku najądrzy. Ciekawostką jest, że u człowieka trzeci kolejny wytrysk w ciągu 12 godzin nie zawiera już plemników, a nowe wypełnienie nimi najądrzy trwa około 2 dni. Z całego najądrza to jego ogon uznawany jest za główny magazyn męskich komórek płciowych.
Najądrza – unerwienie
Unerwienie najądrzy pochodzi od tych samych splotów, co w przypadku jąder. Jest to głównie splot trzewny i splot jądrowy, który powstaje ze splotu trzewnego.
Najądrza – unaczynienie
Za unaczynienie najądrzy odpowiadają:
- tętnica jądrowa;
- tętnice nasieniowodu;
- tętnica dźwigacza jądra.
To naczynia identyczne jak przy unaczynieniu jąder. Naczynia chłonne odprowadzają limfę do powierzchownych węzłów chłonnych okolicy pachwinowej, jedynie sporadyczne do węzłów chłonnych jamy brzusznej.
Ból najądrza
Ból najądrza w zdecydowanej większości przypadków wskazuje na toczący się w obrębie tej struktury anatomicznej stan zapalny. Jest on wywołany infekcją bakteryjną, nierzadko przenoszoną droga płciową. Dlatego bóle najądrza przeważnie pojawiają się u mężczyzn młodych, w okolicach 30. roku życia, aktywnych seksualnie. Diagnostyką i leczeniem wszelkich dolegliwości bólowych tych okolic zajmuje się lekarz urolog lub androlog.
Zapalenie najądrza
Większość przypadków stanów zapalnych tej okolicy wiąże się z infekcją bakteryjną wstępującą z dolnych dróg moczowych do najądrza. U mężczyzn poniżej 35. roku życia choroba ta najczęściej wiąże się z mikroorganizmami przenoszonymi drogą płciową: Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae, Mycoplasma. Problem w większości przypadków jest jednostronny, objawia się silnym bólem i obrzękiem jądra, często z towarzyszącą gorączką oraz dreszczami. W wywiadzie przeważnie stwierdza się dolegliwości typowe dla zapalenia cewki moczowej i pęcherza moczowego: częstomocz, ból, pieczenie przy oddawaniu moczu, zapalenia stercza, ból podczas ejakulacji. Diagnostyka opiera się na USG Dopplerowskim, choć pomocniczo wykonać należy ogólne badanie moczu, morfologię, CRP i posiew moczu. Podstawę leczenia zachowawczego stanowi antybiotykoterapia – empiryczna jeszcze przed wynikami badań bakteriologicznych. Istotnym środkiem pomocniczym w leczeniu ostrego zapalenia jądra i najądrza jest uniesienie moszny.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny w kapsułkach
Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Szpinda M., Anatomia prawidłowa człowieka tom 1-4. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2022.
- Kępa W., Krzyżanowski G., Zieliński A., Ostre zapalenie jądra i najądrza – etiologia, diagnostyka i leczenie, Przegląd Urologiczny, 5/2014.
