Błona surowicza (łac. tunica serosa) to gładka błona zbudowana z cienkiej warstwy komórek produkujących i wydzielających płyn surowiczy. Wyściela ściany klatki piersiowej i jamy brzusznej, pokrywając narządy wewnętrzne i chroniąc je. Wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje błony surowiczej: opłucną, otrzewną oraz osierdzie.
Opłucna – charakterystyka
Opłucna (łac. pleura) to błona surowicza ściśle obejmująca oba płuca. Każde płuco otacza osobna opłucna, która jest cienka, błyszcząca i stale wilgotna. Jej podstawowym zadaniem jest ułatwianie ruchu płuc podczas wdechów i wydechów. Opłucna składa się z 2 blaszek: ściennej (bezpośrednio kontaktuje się z powięzią wewnątrzpiersiową, śródpiersiem i przeponą) oraz trzewnej (pokrywa płuco). Między nimi znajduje się szczelina nazywana jamą opłucnej. Zawiera kilka milimetrów płynu surowiczego.
Niebezpiecznym zjawiskiem jest zdiagnozowanie płynu w jamie opłucnej. Taki wysięk wynika ze stanów zapalnych i zwiększenia przepuszczalności naczyń włosowatych. Może pojawić się w przebiegu rozmaitych problemów zdrowotnych takich jak m.in. chorób serca, układu nerwowego, układu oddechowego, nowotworów i wielu innych. Z kolei przedostanie się do jamy opłucnej powietrza przyczynia się do powstania odmy opłucnowej.
Główną funkcją opłucnej jest ochrona płuc przed uszkodzeniami zewnętrznymi (do pewnego stopnia), a także ułatwianie płynnego i sprawnego poruszania się płuc podczas oddychania.
Otrzewna – charakterystyka
Otrzewna (łac. peritoneum) to błona surowicza wyścielająca jamę brzuszną i jamę miednicy, a także owijająca się wokół niektórych narządów (żołądka, wątroby, śledziony, części jelita cienkiego i jelita grubego). Składa się z otrzewnej ściennej oraz otrzewnej trzewnej, pomiędzy którymi znajduje się około 100 ml płynu surowiczego. Zapobiega on tarciu między obiema częściami otrzewnej i umożliwia swobodne przesuwanie się narządów wewnętrznych. Wyróżnia się jednak narządy, które zlokalizowane są pozaotrzewnowo, czyli otrzewna nie obejmuje ich swoim zasięgiem. Są to nerki, nadnercza i moczowody.
Otrzewna ma znacznie większą powierzchnię niż jama brzuszna i jama miednicy. Dlatego nie tylko dokładnie je wyściela, ale również tworzy na swoim przebiegu liczne fałdy i bruzdy, w których anatomicznie wyróżnia się krezki (np. krezka brzuszna, krezka grzbietowa), sieci (np. sieć większa, sieć mniejsza) oraz więzadła otrzewnowe właściwe.
Główną funkcją otrzewnej jest podtrzymywanie narządów wewnętrznych jamy brzusznej i miednicy w taki sposób, aby mimo swojej niewielkiej ruchomości stale pozostawały na swoim miejscu. Dodatkowo chroni je przed urazami oraz pełni funkcję kanału przewodzącego nerwy oraz naczynia krwionośne i naczynia limfatyczne.
Osierdzie – charakterystyka
Osierdzie (łac. pericardium) to cienka powłoka oddzielająca mięsień sercowy od pozostałych struktur zlokalizowanych w śródpiersiu. Stanowi jego strukturalną podporę, chroniąc przed wstrząsami czy patologicznymi czynnikami zewnętrznymi. Jednocześnie wywiera ogromny wpływ hemodynamiczny na serce. Warto jednak wiedzieć, że osierdzie nie jest strukturą niezbędną do życia. Choć wspiera zdrowie, człowiek może bez niego przeżyć. Jednak wszelki proces chorobowy w obrębie osierdzia jest nie tylko trudny do leczenia, ale i stanowi zagrożenie zdrowia oraz życia. Najczęstsze patologie dotyczące osierdzia to:
- ostre albo przewlekłe nawracające zapalenie osierdzia;
- wysięk do worka osierdziowego;
- tamponada serca;
- zaciskanie osierdzia.
Etiologia chorób osierdzia jest w wielu przypadkach trudna do określenia lub pozostaje nieustalona (postać idiopatyczna). Diagnostyką i leczeniem zajmuje się kardiolog lub kardiochirurg. Osierdzie składa się z 2 części: surowiczej i włóknistej. Pomiędzy blaszką trzewną i ścienną osierdzia surowiczego znajduje się jama osierdzia, zawierająca niewielkie ilości płynu surowiczego. Osierdzie włókniste zapewnia sercu ochronę podczas urazów, łączy mostek i przeponę za pomocą włókien. Dodatkowo chroni przed nadmiernym rozszerzeniem mięśnia sercowego ponad bezpieczne dla niego granice pod wpływem napływającej krwi.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Khandaker M., Espinosa R., Nishimura R., Sinak L., Hayes S., Melduni R., Oh J., Choroby osierdzia: rozpoznawanie i leczenie, Medycyna po Dyplomie, 9/2011.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Gołąb B., Zarys anatomii czynnościowej układu oddechowego, Wydawnictwo TUR, Łódź 1998.
