Odma opłucnowa to choroba układu oddechowego polegająca na obecności powietrza w jamie opłucnowej. Może pojawić się w każdym wieku, jednak znacznie częściej rozwija się u mężczyzn niż u kobiet. Największym czynnikiem ryzyka jej wystąpienia jest palenie papierosów.
Rodzaje odmy opłucnowej
Biorąc pod uwagę przyczynę choroby wyróżnia się odmę:
- samoistną – spowodowaną pęknięciem pęcherza rozedmowego lub pęcherzyków płucnych położonych podopłucnowo;
- pierwotną – u osób wcześniej zdrowych, tzn. bez objawów chorób płuc (50% przypadków odmy);
- wtórną – w przebiegu chorób płuc i oskrzeli takich jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (najczęstsza przyczyna), gruźlica czy zapalenie płuc;
- pourazową – na skutek urazu klatki piersiowej, bez względu na fakt, czy naruszona została ciągłość powłok;
- jatrogenną – w rezultacie nakłucia opłucnej, biopsji płuca, cewnikowania dużych żył (podobojczykowej, rzadziej szyjnej wewnętrznej), mechanicznej wentylacji płuc, zabiegów torakochirurgicznych itd.
Z kolei ze względu na mechanizm powstawania choroby wyróżnia się odmę:
- zamkniętą – do jamy opłucnej przedostaje się jednorazowo pewna ilość powietrza. Powietrze to może się samoistnie wchłonąć już po kilku dniach;
- otwartą – powietrze bez problemu przedostaje się do jamy opłucnej przez otwór w klatce piersiowej lub w oskrzelu. Tą samą drogą opuszcza jamy ciała;
- prężną (wentylową) – w otworze, którym do jamy opłucnej napływa powietrze, tworzy się zastawka. W czasie każdego wdechu powietrze przedostaje do jamy opłucnej, lecz nie może być z niej usunięte w czasie wydechu.
Odma opłucnowa – przyczyny
Powietrze przedostaje się do jamy opłucnej w efekcie uszkodzenia płuc lub ściany klatki piersiowej. Następnie uciska ono płuco, co przyczynia się do pogorszenia wymiany gazowej (wskutek zapadania się pęcherzyków płucnych i hipowentylacji w wyniku zmniejszenia podatności klatki piersiowej oraz zapadniętego płuca), a także pobudzenia receptorów bólowych i kaszlowych.
Odma opłucnowa – objawy
Najczęstszymi objawami podmiotowymi odmy opłucnowej są:
U około 12% chorych nie występują dolegliwości.
Objawy przedmiotowe bywają słabo wyrażone i początkowo uwagę zwraca głównie ściszenie szmeru pęcherzykowego po stronie odmy. Odmie prężnej towarzyszy ponadto zazwyczaj gwałtownie nasilająca się duszność oraz hipotonia i objawy hipoksemii – sinica, tachypnoe, tachykardia, a w razie dalszego narastania odmy – zatrzymanie krążenia.
Rozpoznanie
Diagnostyka odmy opłucnej opiera się na podstawie objawów podmiotowych i przedmiotowych oraz badań obrazowych. Zwykle wystarczy RTG klatki piersiowej. Nie zaleca się rutynowego wykonywania RTG na wydechu. TK wykonuje się w razie podejrzenia nieprawidłowego umieszczenia drenu w klatce piersiowej i jeśli ocenę rentgenowską utrudnia obecność odmy podskórnej.
Na podstawie objawów podmiotowych i przedmiotowych nie można wiarygodnie ocenić wielkości odmy.
Odma opłucnowa – leczenie
Jeśli życie pacjenta jest zagrożone należy niezwłocznie wprowadzić kaniulę do jamy opłucnej przez II przestrzeń międzyżebrową w linii środkowoobojczykowej i pozostawić ją do czasu wprowadzenia skutecznie działającego drenu.
Jeśli odma opłucnowa nie zagraża życiu postępowanie lecznicze obejmuje:
- tlenoterapię;
- fizjoterapię;
- leczenie spoczynkowe;
- balneoterapię.
Choroba może negatywnie wpływać na jakość życia, zwłaszcza jeśli jest nieleczona. Chorzy leczeni ambulatoryjnie powinni unikać podróży samolotem do czasu radiologicznego potwierdzenia ustąpienia odmy. Linie lotnicze zalecają obecnie 6-tygodniowy odstęp między epizodem odmy a podróżą samolotem. Przebycie odmy opłucnowej jest również trwałym przeciwwskazaniem do nurkowania – wyjątek stanowią osoby po pleurektomii.
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Warszawa 2007.
- Sapierzyński R., Jońska I., Wybrane zagadnienia z patologii płuc i jamy opłucnej: niedodma, rozedma i odma, Życie Weterynaryjne, 10/2014.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
