Otoskop to narzędzie medyczne wykorzystywane w codziennej praktyce lekarskiej przez laryngologów i lekarzy rodzinnych do oglądania wnętrza ucha. W ten sposób można ocenić kondycję przede wszystkim przewodu słuchowego zewnętrznego i błony bębenkowej. Jest ono podstawowym urządzeniem w diagnostyce bólu ucha, stanów zapalnych, infekcji i problemów z woskowiną.
Otoskop
Otoskop to charakterystyczne urządzenie, które składa się z następujących elementów:
- rączka – podłużna, najczęściej wykonana z metalu lub plastiku, często pokryta antypoślizgową powierzchnią, aby łatwiej było utrzymać ją w dłoni;
- główka – może przypominać niewielką głowicę latarki, a w jej wnętrzu znajduje się źródło światła LED. Na powierzchni główki widnieje soczewka powiększająca widziany obraz nawet 3-4 razy;
- stożkowy wziernik – wymienna końcówka w kształcie małego, czarnego lub szarego stożka. Zwężający się koniec wsuwa się delikatnie do przewodu słuchowego. Wzierniki są dostępne w różnych rozmiarach (dla dzieci i dorosłych);
- światło – strumień światła przechodzi przez wziernik do wnętrza ucha i dzięki niemu lekarz widzi błonę bębenkową, przewód słuchowy czy zmiany patologiczne w ich obrębie.
Cały otoskop ma długość około 15-20 cm. Współcześnie rosnącą popularnością cieszą się wideotoskopy, które mają wbudowaną kamerę i ekran lub łączą się z telefonem. Wyglądają jak małe „długopisy” z kamerą zamiast klasycznej główki.
Otoskop – jak używać?
Badanie przeprowadza się umytymi, czystymi, zdezynfekowanym dłońmi. Przed jego rozpoczęciem należy przygotować otoskop – upewnić się, że działa oraz że założona jest właściwych rozmiarów jednorazowa końcówka. Osoba badana najczęściej układana jest w wygodnej, stabilnej pozycji siedzącej z głową lekko przechyloną w bok. U dzieci czasami potrzebna jest pomoc drugiej osoby, aby utrzymać głowę nieruchomo. Teraz można przejść już do właściwej części diagnostyki.
Otoskop trzyma się w palcach, a nie w całej dłoni (podobnie, jak ma to miejsce z długopisem). Mały palec powinien być oparty o głowę osoby badanej, aby nie wcisnąć otoskopu głębiej, gdyby się poruszyła (to istotna zasada bezpieczeństwa). Jako że przewód słuchowy ma naturalne zakrzywienie, trzeba go wyprostować: u dorosłych pociąga się małżowinę uszną lekko do góry i do tyłu, natomiast u dzieci pociąga się ją w dół i do tyłu. To znacząco ułatwia obejrzenie błony bębenkowej. Końcówkę otoskopu wsuwa się do przewodu słuchowego powoli na kilka milimetrów i ogląda wnętrze ucha. Badanie nie powinno boleć, a jeśli pojawi się ból, trzeba cofnąć się otoskopem. Po analizie wnętrza ucha otoskop wyjmuje się, a jednorazową końcówkę wyrzuca.
Zobacz również: Aurikuloterapia.
Co pokazuje otoskop?
Otoskop pozwala lekarzowi obejrzeć wnętrze przewodu słuchowego i błonę bębenkową. Może być pomocy w diagnozowaniu następujących problemów zdrowotnych:
- zapalenie ucha środkowego;
- wysiękowe zapalenie ucha;
- perforacja błony bębenkowej;
- zapalenie ucha zewnętrznego;
- zatkane ucho woskowiną lub ciałem obcym;
- wklęsła, krwawa lub rozdęta błona bębenkowa.
W prawidłowych warunkach przewód słuchowy jest różowy, błona bębenkowa szara, natomiast światłocień dobrze widoczny. Dla przykładu w przebiegu ostrego zapalenia ucha lekarz zobaczy, że przewód słuchowy i błona są zaczerwienione, brak jest światłocienia, a dodatkowo pojawia się wysięk. Z kolei perforacja błony bębenkowej jest widoczna dzięki otoskopowi jako dziurka, czemu towarzyszy często wyciek płynu / krwi.
Zobacz również: Uszkodzenie ucha wewnętrznego.
Ciekawostką jest, że badanie otoskopowe wykorzystywane jest nie tylko w medycynie, ale również w kryminalistyce. Otoskopia kryminalistyczna polega na identyfikacji człowieka na podstawie śladów małżowiny usznej.
Bibliografia
- Osiak-Krynicka K., Kagan K., Otoskopia kryminalistyczna jako nietypowa metoda identyfikacji człowieka, 01/2019.
- Szyfter W., Laryngologia – wybrane zagadnienia z patologii jamy ustnej, gardła, krtani i okolic, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2016.
