Śledziona (łac. lien) uznawana jest za największy narząd układu limfatycznego, sama w sobie jest jednak niewielka. Przez śledzionę przepływa krew w ilości około 5% pojemności minutowej serca w spoczynku. Znajdują się w niej spore ilości limfocytów, co wiąże się z jedną z jej głównych funkcji.
Śledziona – anatomia
Śledziona umiejscowiona jest wewnątrzotrzewnowo, między IX a XI żebrem. Zarówno wielkość, jak i kształt narządu zależą w znacznym stopniu od wypełnienia go krwią. Organ waży zwykle około 150 gram. Podczas podciągania żołądka nieco na prawo widoczny jest w lewym podżebrzu górny, ostry brzeg brązowoczerwonej śledziony. Od przepony do wnęki śledziony biegnie więzadło żołądkowo-śledzionowe.
Zobacz również: Przepona – objawy nieprawidłowego funkcjonowania.
Charakterystyczną cechą budowy narządu jest miazga czerwona i biała. Białą tworzą grudki chłonne należące do obwodowego układu limfatycznego. Pomiędzy tętniczkami i żyłkami śledziony krew przepływa przez zatoki, które nie mają zachowanej ciągłości śródbłonka naczyniowego. Białe wysepki otacza miazga czerwona.
Za odżywianie śledziony odpowiada tętnica śledzionowa odchodząca od pnia trzewnego.
Śledziona – funkcje
Krew tętnicza przepływa przez miazgę białą śledziony, natomiast krew żylna odpływa od miazgi czerwonej śledziony. Narząd tworzy filtr dla elementów morfotycznych krwi powstających w innych tkankach hematopoetycznych. Pierwsze filtry, które zatrzymują wybiórczo limfocyty T i B znajdują się w miazdze białej. W rezultacie zatrzymane limfocyty tworzą oddzielne ośrodki rozmnażania limfocytów T grasiczozależnych i limfocytów B szpikozależnych.
Strefa przejściowa między miazgą białą, a czerwoną stanowi kolejny filtr, który zatrzymuje uszkodzone erytrocyty, granulocyty i trombocyty, jak również mikroorganizmy, które przeniknęły do krwi. Monocyty zatrzymane w strefie brzeżnej, pomiędzy miazgą białą i czerwoną, przekształcają się w śledzionowe makrofagi. Miazga czerwona stanowi ostatni filtr zatrzymujący wszystkie elementy morfotyczne krwi.
Po jednokrotnym przepłynięciu krwi przez śledzionę zatrzymywana jest tylko nieznaczna liczba elementów morfotycznych. Ze względu na to, że krew stale przepływa przez śledzionę, narząd ten ma istotny wpływ na liczbę krążących we krwi elementów morfotycznych.
Można zatem podsumować, że śledziona odpowiada za:
- wytwarzanie limfocytów;
- niszczenie trombocytów;
- rozpad starych erytrocytów krążących we krwi;
- magazynowanie pewnej ilości krwi.
Choroby śledziony
Przepływ krwi przez śledzionę zatrzymuje się w czasie ostrego niedotlenienia organizmu. Tętnice śledzionowe obkurczają się pod wpływem wzmożonej impulsacji współczulnej oraz dopływającej z krwią adrenaliny.
W przebiegu niektórych chorób może dojść do powiększenia śledziony, co nazywa się splenomegalią. Splenomegalia odnosi się do powiększenia śledziony o ponad 350 gram, co często prowadzi do hipersplenizmu. Dodatkowo warto wiedzieć, że przyczyny powiększenia śledziony są niezwykle zróżnicowane. Na ogół są to jednak choroby układowe, a nie ograniczające się do samej śledziony.
Przyczyny powiększenia narządu ze względu na typ czynnika wywołującego można podzielić następująco:
- choroby zakaźne (np. malaria, gruźlica, borelioza, kiła, dur brzuszny, AIDS, różyczka, cytomegalia czy mononukleoza zakaźna);
- niedokrwistości hemolityczne wrodzone oraz nabyte;
- zespoły mieloproliferacyjne;
- choroby limfoproliferacyjne;
- ostre białaczki;
- choroby spichrzeniowe;
- nadciśnienie tętnicze wtórne;
- choroby autoimmunologiczne i choroby układowe.
Do możliwych wad rozwojowych śledziony zalicza się:
- asplenię – brak śledziony;
- połączenie śledzionowo-mosznowe – obecność tkanki śledzionowej w obrębie moszny;
- śledzionę dodatkową – obecność jednej bądź większej ilości tego narządu.
Samo powiększenie śledziony nie należy do wskazań do leczenia operacyjnego. Wskazuje jednak na toczącą się w organizmie patologię, ponieważ zdrowa śledziona nie jest wyczuwalna.
Polecane produkty:
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... | |
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.