Limfocyty to kluczowy składnik odporności człowieka. Należą do populacji leukocytów, czyli krwinek białych. To one warunkują prawidłową odporność – zarówno wrodzoną, jak i nabytą. Są syntezowane w wielu miejscach w całym organizmie człowieka.
Synteza limfocytów
Po urodzeniu niektóre z limfocytów są tworzone w szpiku kostnym. Jednakże znaczna większość powstaje w węzłach chłonnych, grasicy i śledzionie z komórek prekursorowych pochodzących ze szpiku kostnego i przetworzonych w grasicy lub centralnych narządach limfoidalnych. Limfocyty krążą pomiędzy tkankami układu limfoidalnego, dzielą się i dojrzewają zmieniając swoje właściwości.
Rodzaje limfocytów
Dzięki występowaniu cząsteczek różnicujących (CD) można rozpoznawać poszczególne limfocyty we krwi obwodowej. Dzielą się one na 3 zasadnicze grupy:
- limfocyty T – grasiczozależne;
- limfocyty B – szpikozależne;
- komórki NK – tzw. naturalni niszczyciele.
Limfocytów T jest najwięcej, ponieważ stanowią około 70% wszystkich limfocytów krążących we krwi. Limfocyty B i komórki NK stanowią po około 15%.
Limfocyty w organizmie
Omawiane komórki wnikają do krwi krążącej głównie przez naczynia chłonne. W każdym momencie tylko około 2% limfocytów jest obecnych we krwi obwodowej. Większość pozostałych lokalizuje się w narządach limfatycznych.
Limfocyty T
Dzielą się na 2 główne podgrupy:
- limfocyty T pomagające – o cząsteczkach różnicujących CD4, których jest około 40%. Pod wpływem swoistych immunogenów lub nieswoistych mitogenów wydzielają polipeptydowe przekaźniki humoralne, czyli cytokiny. Te z kolei aktywują limfocyty B oraz inne limfocyty T;
- limfocyty T cytotoksyczne – o cząsteczkach różnicujących CD8, których jest około 30%. Niszczą komórki zawierające obce antygeny, np. komórki, w których rozwijają się wirusy. Dodatkowo hamują aktywację limfocytów T CD4.
Prawidłowy stosunek obu powyższych rodzajów komórek względem siebie zapewnia prawidłową reakcję immunologiczną typu komórkowego na antygeny pojawiające się w organizmie. Nadmiar limfocytów T CD8 lub niedobór limfocytów T CD4 prowadzi do osłabienia lub niewystąpienia reakcji immunologicznej typu komórkowego na antygeny.
Limfocyty B
Odpowiadają za humoralny mechanizm odpowiedzi immunologicznej. Recyrkulujące limfocyty B zatrzymują się w strefie podtorebkowej węzłów chłonnych, dzielą się i przekształcają w dojrzałe komórki plazmatyczne, które intensywnie syntetyzują immunoglobuliny.
Komórki NK
Wykazują aktywność cytotoksyczną, ponieważ eliminują komórki, w których rozwijają się wirusy oraz komórki nowotworowe. Zarówno omawiany rodzaj limfocytów, jak i limfocyty cytotoksyczne wykazują zdolność niszczenia obcych komórek przy pomocy wytwarzanych przez siebie białek. Zalicza się do nich perforynę, która uszkadza błonę komórkową obcych komórek.
Komórki pamięci
Po ekspozycji na dany antygen mała liczba zaktywowanych limfocytów B i T pozostaje jako komórki pamięci. Podczas kolejnego spotkania z tym samym antygenem komórki te łatwo podlegają transformacji do komórek efektorowych. Zdolność do przyspieszonej odpowiedzi przy kolejnej ekspozycji na antygen jest główną cechą charakterystyczną odporności nabytej. Pamięć limfocytów utrzymuje się przez długi czas, niekiedy nawet przez całe życie.
Po aktywacji w węźle chłonnym limfocyty rozprzestrzeniają się po całym organizmie i gromadzą się w szczególnie dużej ilości w miejscach, gdzie patogeny mogą wnikać do organizmu, czyli w błonie śluzowej układu pokarmowego i oddechowego. Dzięki temu komórki pamięci są blisko miejsc ponownej infekcji, co wpływa na szybkość i siłę odpowiedzi układu odpornościowego.
Normy we krwi
Szacuje się, że prawidłowy zakres limfocytów we krwi wynosi u dorosłego, zdrowego człowieka 1500-4000 ki/ul, przy czym średnio znajduje się ich 2750 ki/ul. Stanowią od 20 do 40% całkowitej liczby krwinek białych krążących po organizmie.
Zobacz również: Leukopenia.
Odporność wrodzona a odporność nabyta
Odporność wrodzona stanowi pierwszą linię obrony organizmu. Można ją zauważyć u wszystkich żywych stworzeń. Receptory są kodowane w komórkach zarodkowych, a ich podstawowa struktura nie ulega modyfikacji w odpowiedzi na antygen. Należą do niej między innymi: skóra, błony śluzowe, niskie pH w żołądku czy substancje wydzielane przez niektóre komórki organizmu. Ponadto odporność wrodzona jest uzupełniana nabytą. To system, w którym limfocyty T i B są aktywowane przez określony antygen.
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Organiczna Acerola od bioalgi to wysokiej jakości naturalna witamina C. Jest silnie skoncentrowanym ekstraktem ze specjalnie wyselekcjonowanych owoców (1 gram produktu odpowiada 17 gramom owoców Aceroli). Zobacz więcej... |
