Leukopenia odnosi się do znacznego obniżenia liczby leukocytów we krwi i może być zjawiskiem bardzo niebezpiecznym. O schorzeniu mówi się wówczas, gdy liczba krwinek białych spadnie poniżej 1000/µl.
Czym są leukocyty?
Leukocyty to krwinki białe stanowiące stały element morfotyczny krwi człowieka. Są one prawie całkowicie bezbarwne i charakteryzują się zdolnością do ruchu. Stanowią bardzo zróżnicowaną grupę komórek, ponieważ w skład leukocytów wchodzą:
- granulocyty – neutrofile, eozynofile i bazofile. Zawierają w cytoplazmie ziarnistości wytwarzane w szpiku kostnym czerwonym;
- limfocyty – wytwarzane w szpiku kostnym czerwonym, grasicy, węzłach chłonnych, śledzionie i grudkach chłonnych przewodu pokarmowego;
- monocyty – pochodzące ze szpiku kostnego czerwonego, które po przejściu do tkanek i narządów stanowią część komórek układu siateczkowo-śródbłonkowego.
Wszystkie te komórki różnią się między sobą wyglądem, budową, funkcją i fizjologią. Niektóre z nich mogą żyć kilka dni, a inne nawet kilkadziesiąt lat.
Prawidłowy poziom leukocytów we krwi
Całkowita liczba leukocytów we krwi wynosi prawidłowo 4000-10 000/µl. Zmiany całkowitej liczby leukocytów należy zawsze rozpatrywać łącznie ze zmianami liczebności ich subpopulacji.
Leukopenia – przyczyny
W pierwszej kolejności należy zdiagnozować, która linia komórkowa (granulocyty czy limfocyty) jest przyczyną leukopenii. W tym celu wykonuje się badanie krwi. Granulocytopenię diagnozuje się przy spadku poziomu granulocytów poniżej 1,5 G/L, zaś dla limfocytów granica ta wynosi mniej niż 1,0 G/L. Monocytów zazwyczaj się nie bada, ponieważ nawet przy sporym zmniejszeniu ich liczby, nie mają wpływu na powstanie leukopenii. Znając linię komórkową, która spowodowała dolegliwość, można przyjrzeć się możliwym przyczynom tego stanu.
Do przyczyn zmniejszenia liczby limfocytów poniżej 1000/µl zalicza się głównie:
- chemioterapię i radioterapię;
- zakażenia HIV;
- białaczki;
- posocznicę;
- niedobory immunologiczne pierwotne i wtórne (do wtórnych można zaliczyć np. złe wchłanianie czy niedobory cynku);
- przewlekłe stosowanie leków immunosupresyjnych lub sterydów;
- niektóre choroby tkanki łącznej, np. toczeń rumieniowaty układowy;
- niewydolność krążenia;
- sarkoidozę;
- splenomegalię;
- rozległe oparzenia;
- wstrząs septyczny.
Z kolei jeśli zauważa się znacznie obniżony poziom granulocytów można podejrzewać którąś z następujących chorób i patologii:
- schorzenia autoimmunologiczne;
- niedobory czynników niezbędnych do krwiotworzenia;
- zakażenia wirusowe lub bakteryjne;
- niedokrwistość Fanconiego;
- łagodna rodzinna neutropenia;
- zespół Shwachmana-Diamonda;
- zespół Kostmana (wrodzona głęboka granulocytopenia);
- wewnętrzne defekty granulocytów lub ich prekursorów.
Nie istnieje jeden test, który wyjaśniłby przyczynę leukopenii. Diagnostyka tego stanu często jest skomplikowana i wymaga pewnej ilości czasu. Przebiega ona z wykorzystaniem metody prób i błędów, czyli wykluczania lub potwierdzania kolejno najbardziej podejrzewanych schorzeń.
Objawy
Leukopenia niekiedy jest wykrywana przypadkiem, przy okazji wykonywania badań krwi. Można jednak zauważyć objawy wskazujące na małą ilość leukocytów we krwi obwodowej. Przede wszystkim pacjenci z leukopenią wykazują tendencję do rozwoju aft i owrzodzeń w jamie ustnej. Mogą temu towarzyszyć objawy takie jak:
- gorączka;
- przewlekłe zmęczenie;
- brak energii;
- pogorszenie samopoczucia i koncentracji;
- powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.
Dodatkowo pacjenci z leukopenią częściej łapią infekcje górnych dróg oddechowych.
Leukopenia – leczenie
Leczenie leukopenii zależy przede wszystkim od przyczyny obniżenia poziomu krwinek białych. Jeśli przyczyną jest przewlekłe stosowanie określonego leku, warto znaleźć dla niego alternatywę. Niekiedy korzystniejsza będzie całkowita zmiana leku, zmniejszenie dawki lub rezygnacja z jego przyjmowania, choć nie zawsze jest to możliwe. O modyfikacji farmakoterapii zawsze decyduje lekarz. Z kolei jeśli przyczyną leukopenii jest choroba, należy jak najszybciej ją zdiagnozować i rozpocząć leczenie przyczynowe.
Bardzo ciężkie przypadki leukopenii wymagają pobytu w szpitalu i specjalistycznej opieki. Leczenie polega wówczas na odpowiedniej opiece, monitorowaniu stanu zdrowia i podawaniu odpowiednich leków (np. wpływających na zwiększenie produkcji granulocytów).
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Sułek K., Sawicki W., Podejście diagnostyczne do pacjenta z izolowaną leukopenią, Acta Haematologica Polonica, 2/2010.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Żelazo - wsparcie dla hemoglobiny
Spirulina + Żelazo od bioalgi jest 100% naturalnym, roślinnym źródłem żelaza. Jest bardzo dobrze przyswajalne przez organizm człowieka, dzięki czemu uzupełnia niedobory żelaza, ale również innych, ważnych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego Zobacz więcej... |
