Szukaj
Szukaj

Radioterapia

Spis treści

Kolagen naturalny do picia

Kolagen naturalny do picia

Radioterapia to metoda miejscowego leczenia nowotworów złośliwych, w przebiegu której stosuje się energię promieniowania jonizującego. Poprzez wywołanie jonizacji w żywych komórkach organizmu dochodzi do uruchomienia szeregu zdarzeń fizycznych, chemicznych i biologicznych prowadzących do wyeliminowania komórek nowotworowych.

Radioterapia

Mechanizm działania radioterapii

Działanie promieniowania jonizującego w obrębie żywej materii opiera się na 2 mechanizmach:

  • bezpośrednim;
  • pośrednim.

Mechanizm bezpośredni nosi nazwę tak zwanego efektu tarczy. Polega na uszkodzeniu najbardziej wrażliwych struktur komórkowych, np. DNA przez wolny elektron powstały w efekcie absorpcji fotonu lub promieniowania cząsteczkowego. Z kolei mechanizm pośredni odpowiedzialny jest za około 75% uszkodzeń popromiennych i pojawia się jako następstwo radiolizy wody. Powoduje to uszkodzenie struktur komórki przez wolne rodniki wodorotlenowe. Oba wyżej opisane mechanizmy skutkują zmianami chemicznymi (przerywanie wiązań, polimeryzacja) i biochemicznymi (zaburzenia syntezy DNA i RNA, zahamowanie ATP).

Wrażliwość komórek na działanie promieniowania jonizującego jest tym większa, im większa jest ich aktywność podziałowa i tym mniejsza, im większy stopień ich zróżnicowania. W rezultacie można zatem przyjąć, że nowotwory o różnej histogenezie charakteryzują się promieniowrażliwością zbliżoną do tkanek, z których się wywodzą.

Charakterystyka radioterapii

Całkowitą, konieczną dawkę promieniowania dzieli się na wiele części podawanych przeważnie w ciągu kilku tygodni, przez kolejne 5 dni w tygodniu z 2-dniową przerwą. Planowanie leczenia odbywa się przy użyciu zaawansowanych programów komputerowych, połączonych sieciowo z odpowiednimi aparatami – tomografem komputerowym (TK) lub rezonansem magnetycznym (MRI).

Dobór odpowiedniej dawki jest ogromnie ważny, ale nie mniej istotne są również dokładne określenie rozległości zmian nowotworowych i określenie obszaru, który ma zostać poddany radioterapii. Obecnie standardowym aparatem do planowania leczenia jest symulator.

Jednostką dawki pochłoniętej promieniowania jest gray (Gy). 1 Gy odpowiada energii 1 dżula, pochłoniętej w masie 1 kg.

Sklep Spirulina
Sklep Spirulina

Promieniowrażliwość nowotworów

Planując terapię należy także mieć na względzie promieniowrażliwość danego nowotworu. W onkologii wyróżnia się nowotwory o:

  • najwyższej promieniowrażliwości – białaczki, chłoniaki złośliwe, nasieniaki. Optymalna dawka terapeutyczna promieniowania wynosi tutaj 25-45 Gy;
  • średniej promieniowrażliwości – np. raki płaskonabłonkowe skóry, szyjki macicy czy krtani. Dawka terapeutyczna oscyluje w zakresie 60-70 Gy;
  • niskiej promieniowrażliwości – dawki terapeutyczne przekraczają 70 Gy. Do takich nowotworów można zaliczyć np. niektóre raki gruczołowe (tarczycy, jelita grubego), mięsaki tkanek miękkich, czerniaki złośliwe czy glejaki wielopostaciowe.

Wskazania do radioterapii

Zależą od planowanego celu leczenia. W rezultacie radioterapia może mieć charakter:

  • radykalny – w przypadku raka skóry, nowotworów okolicy głowy i szyi, nasieniaka, ziarnicy złośliwej, zaawansowanego niedrobnokomórkowego raka płuc;
  • uzupełniający – np. po zabiegach oszczędzających z powodu raka piersi;
  • indukcyjny – np. w przypadku raka odbytnicy;
  • paliatywny – np. przy objawowych przerzutach do mózgu.

W leczeniu radykalnym dąży się do podania maksymalnej dawki, licząc się z pewnym ryzykiem popromiennych uszkodzeń. Z kolei w trakcie leczenia paliatywnego zwykle stosuje się mniejsze dawki całkowite i krótszy czas leczenia w celu uniknięcia powikłań.

Zobacz również: Cytologia.

Powikłania po radioterapii

W polu napromieniowania oprócz nowotworu zawsze znajduje się także pewna objętość zdrowych tkanek, które należy szczególnie chronić. Radioterapia powoduje działania niepożądane, które dzielą się na odczyny popromienne ostre i późne.

Ostre występują do pół roku od zakończenia radioterapii i obejmują np. rumień skóry lub zapalenie błon śluzowych. Z kolei odczyny późne występują po 6 miesiącach i obejmują np. popromienną martwicę kości, zwłóknienia narządów wewnętrznych czy owrzodzenia.

Powikłania ogólnoustrojowe najczęściej dotyczą nudności, wymiotów, gorączki i objawów dyspeptycznych. Najpoważniejszym, lecz na szczęście rzadkim późnym powikłaniem, jest indukcja wtórnego nowotworu w miejscu napromieniowania lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie.

Bibliografia

  1. Jassem J., Kordek R., Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2019.


Polecane produkty:

Zapisz się do newslettera!

Szukaj
Kategorie wpisów
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Bezpłatne konsultacje
Kubek dla Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Popularne w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *