Żołądek – budowa i funkcje

Żołądek (łac. ventriculus, gaster) to najbardziej rozszerzona część przewodu pokarmowego kształtem przypominająca literę J. Rozpościera się pomiędzy przełykiem a jelitem cienkim (dokładniej dwunastnicą). Kształt ten może jednak się różnić osobniczo i zależeć również m.in. od fazy oddychania, pozycji ułożenia ciała, ruchów przepony czy zawartości żołądka.

Elementy żołądka

W strukturze żołądka można wyróżnić:

• ujście wpustowe (wpust żołądka);
• dno żołądka;
• trzon żołądka;
• część odźwiernikowa żołądka (odźwiernik żołądka).

Swój charakterystyczny kształt żołądek zawdzięcza krzywiznom:

• krzywizna większa żołądka (wypukła i skierowana w lewą stronę);
• krzywizna mniejsza żołądka (wklęsła i skierowana w prawą stronę).

oraz wcięciom:

• wcięcie wpustowe;
• wcięcie kątowe.

Przejście przełyku w żołądek leży u górnego końca krzywizny mniejszej, poniżej najwyższego punktu żołądka. Miejsce tego połączenia, czyli otwór początkowy żołądka nosi nazwę wpustu żołądka. Największa, środkowa część żołądka nosi nazwę trzonu. Trzon bez widocznej granicy łączy się ku górze z częścią wpustową i z dnem żołądka. Następnie zstępując ku dołowi trzon zgina się w prawą stronę i przechodzi w część odźwiernikową żołądka. W efekcie miejsce tego zgięcia tworzy kolano żołądka.

Z kolei na krzywiźnie mniejszej zauważa się głębokie wcięcie kątowe. Umiejscawia się ono na granicy trzonu i części odźwiernikowej. Na wewnętrznej stronie ściany żołądka odźwiernikowi odpowiada zastawka odźwiernika, która odgranicza ten narząd od dwunastnicy. Zastawkę tworzy fałd błony śluzowej wpuklony do światła. Ponadto fałd ten wywołany jest silnym zgrubieniem warstwy okrężnej mięśni, czyli tak zwanym zwieraczej odźwiernika.

Ściany żołądka

Ścianę żołądka budują błona surowicza, mięśniowa i śluzowa.

Błona surowicza powleka żołądek od zewnątrz, jest przy tym gładka i lśniąca. Na ogół ściśle zrasta się z błoną mięśniową. Dodatkowo na krzywiźnie mniejszej otrzewna przechodzi w krezkę brzuszną żołądka.

Błona mięśniowa utworzona jest z warstwy podłużnej i okrężnej, które wzmocnione są najsilniejszymi, skośnymi włóknami. Dzięki takiej budowie żołądek jest bardzo wytrzymały, elastyczny i mocny.

Z kolei błona śluzowa zlokalizowana jest najbardziej wewnętrznie. Przebiegają w niej większe naczynia chłonne i krwionośne oraz liczne nerwy. Utworzona jest z drobnych fałdów nabłonka, czyli tak zwanych fałdów kosmkowatych. Dodatkowo w błonie śluzowej znajdują się liczne gruczoły wewnątrzwydzielnicze.

Zobacz również: Gastroskopia.

Lokalizacja żołądka

W pozycji leżeniu na plecach, żołądek znajduje się w lewym podżebrzu i nadbrzuszu, wewnątrzotrzewnowo. Od góry ogranicza go przepona, z prawej strony wątroba, po stronie lewej sąsiaduje ze śledzioną, od przodu ogranicza go ściana brzucha. Natomiast od strony tylnej ogranicza go przepona, lewa nerka i nadnercze, śledziona, trzustka i okrężnica poprzeczna (cz. poprzeczna jelita grubego).

Żołądek – funkcje

Żołądek pełni 2 podstawowe funkcje:

• mechaniczną: magazynowanie i rozcieranie pokarmu i mieszanie go z wydzieliną gruczołów żołądka, mieści 2-3 litry pokarmu;
• chemiczną: trawienie enzymatyczne pokarmu.

Pobrany pokarm po przełknięciu w pierwszej kolejności trafia przez przełyk do żołądka. Następnie pozostaje tam do momentu, w którym ulegnie wstępnemu trawieniu i przygotowaniu do dalszej wędrówki. W warunkach prawidłowych pokarmy pozostają w żołądku 2-4 godziny, po czym przemieszczają się do dalszych odcinków układu pokarmowego. Pokarmy płynne przemieszczane są w krótszym czasie.

Trawienie w żołądku możliwe jest dzięki sokom żołądkowym, które są stale wydzielane przez ten narząd. W efekcie to właśnie w żołądku następuje trawienie białek. Dodatkowo w soku żołądkowym zauważa się pewne ilości kwasu solnego, który działa bakteriobójczo. W żołądku następuje także wstępne trawienie tłuszczów dzięki lipazie żołądkowej. W rezultacie pokarm w żołądku przekształca się w miazgę pokarmową.

Zobacz również: Wrzody żołądka.

Unaczynienie

Pochodzi z gałęzi pnia trzewnego aorty brzusznej, tętnicy żołądkowej prawej, żołądkowej lewej, żołądkowo-sieciowej prawej i lewej, a także z tętnic żołądkowych krótkich.

Unerwienie

Pochodzi z autonomicznego układu nerwowego, splotu trzewnego i nerwu błędnego (pień błędny przedni i tylny).

Zobacz również: Zapalenie błony śluzowej żołądka.

	Olej z czarnuszki siewnej w płynie Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej...
	Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Richard L. Drake, A. Wayne Volg, Adam W. M. Mitchell, Gray Anatomia. Podręcznik dla studentów. Tom 2, Wyd. 1 polskie, przeł. Małgorzata Bruska, Bogdan Ciszek, Przemysław Kowiański, Witold Woźniak, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010.
2. Keith L. Moore, Arthur F. Dalley, Anne M. R. Agur, Moore Anatomia kliniczna. Tom 2, Wyd. 1 polskie, przeł. Janusz Moryś, MedPharm Polska, Wrocław 2015.