Przepona stanowi mięśniowe odgraniczenie jamy brzusznej od jamy klatki piersiowej. Tego rodzaju mięśniową przegrodę mają jedynie ssaki. Zalicza się ją do mięśni oddechowych. Mięsień kształtuje się w 7 tygodniu życia płodowego, ponieważ dochodzi wówczas do całkowitego oddzielenia przestrzeni klatki piersiowej od części brzusznej.
Budowa przepony
Przepona ma nerkowaty kształt, jest płaska, szeroka i cienka. Zależnie od przyczepów dzielimy ją na 3 części:
- lędźwiową;
- żebrową;
- mostkową.
Część lędźwiowa przepony jest najsilniejsza, jej grubość może dochodzić do 1 cm. Rozpoczyna się po stronie prawej i lewej trzema ścięgnistymi więzadłami łukowatymi, pośrodkowym i przyśrodkowym bocznym. Część żebrowa o grubości około 3 mm jest z kolei najszerszą częścią przepony. Rozpoczyna się 6 wiązkami od powierzchni wewnętrznej chrząstki VII-XII żebra. Ostatnia część – mostkowa – jest najmniejsza, składa się z wąskich i krótkich pęczków rozpoczynających się na powierzchni wewnętrznej wyrostka mieczykowatego.
W przeponie można zauważyć otwory dla aorty, przełyku i żyły głównej dolnej. Poza tym znajdują się w niej liczne, małe otworki dla innych struktur.
Centrum ścięgniste przepony jest szerokie, znajduje się w nim dużo proprioceptorów, które odgrywają ważną rolę w statyce ciała. Część centralna składa się z 3 listków stanowiących połączenie z narządami wewnętrznymi:
- prawy – największy, odpowiada wątrobie;
- centralny (przedni) – odpowiada workowi osierdziowemu;
- lewy – odpowiada dnu żołądka.
Przepona – funkcje
Przepona jest ważnym mięśniem wdechowym. Jest głównym mięśniem, dzięki któremu możliwe jest oddychanie torem brzusznym. Podczas skurczu ulega spłaszczeniu. Przy spokojnym wdechu wiązki mięśniowe przepony odchylają się od ściany klatki piersiowej, a obie kopuły przepony obniżają się o około 2 cm. Podczas głębszego wdechu części boczne spłaszczają się około 4 cm u mężczyzn – u kobiet nieco mniej.
Zobacz również: Ćwiczenia oddechowe.
Dzięki temu podczas wdechu powiększa się jama klatki piersiowej, ciśnienie w niej opada i możliwe jest przedostanie się powietrza atmosferycznego przez drogi oddechowe do płuc. Podczas wydechu napięcie mięśni brzucha podnosi rozluźnioną przeponę i pomaga usunąć powietrze z płuc.
Za najskuteczniejszą kombinację ruchów wdechowych uznaje się czynne napięcie przepony z równoczesnym rozluźnieniem powłok brzusznych, czynne uniesienie żeber oraz prostowanie kręgosłupa. Dzieje się tak, ponieważ unoszenie żeber powoduje poszerzenie i pogłębienie wymiarów klatki piersiowej, a skurcz przepony zwiększa jej wymiar długościowy.
Przepona bierze także udział w wydawaniu głosu (fonacji), ponieważ reguluje siłę wydechowego prądu powietrza.
Dysfunkcje przepony mogą spowodować:
- zaburzenia statyki ciała;
- zaburzenia wzorców oddechowych;
- dysfunkcje trzewne;
- aktywację mięśniowo-powięziowych punktów spustowych w przeponie;
- powstanie dysfunkcji w różnych częściach ciała, np. w odcinku szyjnym, piersiowym lub lędźwiowym kręgosłupa lub w stawie biodrowym.
Zobacz również: Ruchomość klatki piersiowej.
Oddychanie torem przeponowym
Zwane również oddychaniem torem brzusznym. Jest częściej spotykane i bardziej widoczne u mężczyzn, mimo iż każdy niezależnie od płci posiada takie same tory oddychania (brzuszny, piersiowy i żebrowo-przeponowy).
Ruchy oddechowe przepony dostrzega się w ruchach przedniej ściany brzucha. Przy wydechu przepona się rozluźnia i wpukla w obrąb klatki piersiowej. Odbywa się to pod wpływem pociągania płuc w efekcie ich sprężystości i napięcia mięśni brzucha. Można więc stwierdzić, że przepona i mięśnie brzucha działają antagonistycznie.
Zobacz również: Przepona – objawy nieprawidłowego funkcjonowania.
W oddychaniu spokojnym występuje przeważnie czysty typ oddechowy brzuszny, bez udziału żeber. Dopiero przy wzmożonym oddechu włączają się żebra, ponieważ wzmacniają działanie przepony i silniej powiększają klatkę piersiową.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka. Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
- Paoletti S., Przepona i jej struktury, Elsevier Ltd, 2012.
- Majchrzycki M., Rola przepony oddechowej w powstawaniu i utrwalaniu dysfunkcji narządu ruchu, Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja, 6/2015.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
