Ruchomość klatki piersiowej

Na ruchomość klatki piersiowej składają się ruchy żeber kostnych, chrząstki żebrowej, mostka a także ruchy całości klatki piersiowej. Całokształt wpływa na bardzo ważną czynność jaką jest oddychanie. 

Ruchomość klatki piersiowej

Zwana jest także mechaniką klatki piersiowej.

Ruchomość żebra kostnego

Ruchy żeber kostnych zachodzą w stawach żebrowo-kręgowych, z wyjątkiem dwóch dolnych żeber, które mają więzozrosty zamiast stawów żebrowo-poprzecznych. Wśród górnych dziesięciu żeber ruchy nie są identyczne, ze względu na różnice w budowie stawów. Wyróżnia się trzy typy ruchów: typ pierwszego żebra, typ drugiego-piątego żebra i typ szóstego-dziesiątego żebra.

W żebrach od drugiego do piątego ruch odbywa się dookoła osi długiej szyjki żebra, przebiegającej przez oba stawy żebrowo-kręgowe. Ich kierunek górno-dolny jest adekwatny do przebiegu wyrostków poprzecznych. W ruchach żebra dookoła osi szyjki ruch wdechowy żeber od drugiego do piątego odbywa się najsilniej ku górze, a najsłabiej do przodu, natomiast ruch wydechowy odbywa się w kierunku odwrotnym. W tych ruchach żebro kostne zatacza ruch kolisty, w płaszczyźnie ustawionej prostopadle do osi szyjki.

Natomiast żebra od szóstego do dziesiątego mają odmiennie ukształtowane powierzchnie stawowe i ich ruchy nie zachodzą w stosunku do szyjki. W tym przypadku guzek żebrowy wysuwa się na wyrostek poprzeczny kręgu w kierunku górno-tylnym.

Również inaczej zachodzą ruchy w przypadku pierwszego żebra, ponieważ posiada on odmienną budowę stawów żebrowo-kręgowych, szczególnie stawu głowy żebra. W stawach żebrowo-kręgowych pierwszego żebra zachodzi ruch wokół szyjki żebrowej, ale także ruch ślizgowy ku górze przy wdechu, a ku dołowi przy wydechu – względem wyrostka poprzecznego. Na skutek tych ruchów część przednia pierwszego żebra porusza się najsilniej ku górze, a najsłabiej bocznie.

Zakres ruchomości żeber

Zakres ruchów poszczególnych punktów na żebrach kostnych jest odpowiednio mniejszy, im bardziej położone jest ku tyłowi. Najsilniej ku górze unosi się czwarte żebro – w zakresie ok. 35 mm, a najsłabiej żebro pierwsze i dziesiąte – ok. 10 mm. Ruch żebra w przód największy jest u pierwszego żebra i zmniejsza się stopniowo do żebra piątego – od ok. 15 do 1 mm., następnie przechodzi w ruch ku tyłowi o najmniejszym zakresie w przypadku szóstego żebra, rosnąco do żebra dziesiątego – od 2 do 8 mm.

W ruchach żeber można zauważyć zmianę położenia ich powierzchni. Kiedy górne żebra się unoszą, ich powierzchnie boczne kierują się ku górze, a gdy unoszą się żebra dolne, ich powierzchnie boczne skierowują się bocznie.

Mechanika chrząstki żebrowej

Chrząstki żebrowe umożliwiają ruchy żeber w stosunku do dwóch różnie skierowanych osi. Chrząstki te zmieniają swoje położenie równocześnie z ruchami żeber kostnych. Gdy żebro kostne unosi się ku górze z jednoczesnym przesunięciem bocznym końca mostkowego, kąt chrząstki zawarty pomiędzy żebrem kostnym, a chrzęstnym (dotyczy żeber od pierwszego do piątego) ulega powiększeniu, a w stawie mostkowo-żebrowym zachodzi ruch rotacyjny, na skutek którego zwiększa się kąt pomiędzy chrząstką żebrową, a mostkiem.

W tym samym czasie zachodzi jeszcze rotacja chrząstki względem osi czołowej przebiegającej wzdłuż chrząstki, które to skręcenie przenosi się również na żebro kostne. W wyniku tego zrotowania brzeg górny chrząstki obraca się nieco do wewnątrz podczas unoszenia się żebra, a do zewnątrz przy jego opuszczaniu.

Ruchy mostka

Ruchy mostka są powiązane z ruchami żeber, z którymi jest on połączony. W momencie podnoszenia się klatki piersiowej, mostek porusza się ku górze i do przodu, powodując zwiększenie się jej wymiaru przednio-tylnego. Ten ruch nie jest jednakowy na całej długości mostka, ze względu na różną długość żeber – dolna część mostka wysuwa się bardziej w przód, niż górna. Oprócz tych ruchów mostek wykonuje jeszcze w niewielkim zakresie ruchy rotacyjne między rękojeścią, a trzonem w chrząstkozroście górnym.

Ruchy całości klatki piersiowej

Podczas wdechu zachodzi unoszenie się żeber, na skutek czego jama klatki piersiowej zwiększa się. Wraz z zwiększeniem wymiarów strzałkowych i poprzecznych, prostuje się piersiowy odcinek kręgosłupa. Wymiary w kierunkach góra-dół zmieniają się w związku z pracą przepony: podczas wdechu przepona się kurczy, a klatka piersiowa powiększa; przy wydechu przepona się powiększa, a klatka piersiowa zmniejsza swój wymiar z jednoczesnym zgięciem piersiowego odcinka kręgosłupa.

Pomiar ruchomości klatki piersiowej

Aby ocenić ruchomość klatki piersiowej, pacjent musi stać lub siedzieć na taborecie ze swobodnie opuszczonymi kończynami
górnymi. Kończyny dolne oplatają nogi taboretu, dla lepszej stabilizacji oraz dla zapewnienia właściwej sylwetki ciała, co będzie miało znaczenie dla wyniku testu.

Badający dokonuje pomiaru obwodu klatki piersiowej przy maksymalnym wydechu pacjenta i przy maksymalnym wdechu.

Ruchomość klatki piersiowej oznacza się przy pomocy taśmy centymetrowej z dokładnością do 1 mm. Zakres ruchów klatki piersiowej określa się mierząc taśmą centymetrową obwody klatki piersiowej na następujących wysokościach:

• dołu pachowego;
• dolnego brzegu klatki piersiowej;
• brodawek sutkowych u mężczyzn, a u kobiet tuż pod piersiami.

Wartość zakresu ruchu klatki piersiowej stanowi różnica w obwodach między najgłębszym wdechem i wydechem. Prawidłowo powinna wynosić od 3,5 do 6 cm. Niektóre źródła podają jednak, że nawet do 12 cm. Ponadto ruchomość klatki piersiowej zmienia się wraz z wiekiem.

Bibliografia

1. Gałuszka R., Kubik C., Borecki M., (i inni), Badania dla potrzeb doboru i pomiaru efektywności fizjoterapii w chorobach układu oddechowego, Profilaktyka i Edukacja Zdrowotna.
2. Bieć E., Giemza C., Skolimowski T., Ruchomość kręgosłupa i klatki piersiowej u dzieci z przewlekłą niewydolnością układu oddechowego, Fizjoterapia, 4/2000.

	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...