Choroby autoimmunologiczne (inaczej choroby autoimmunizacyjne) to poważne wyzwanie dla współczesnej medycyny. Cechują się bowiem wzrastającą zapadalnością na nie oraz przewlekłym, postępującym charakterem. Tego typu choroby mogą obejmować niemal wszystkie narządy.
Na czym polegają choroby autoimmunologiczne?
Autoimmunizacja odnosi się do reakcji immunologicznej organizmu skierowanej przeciwko antygenowi lub grupie własnych antygenów. Zaburzenia autoimmunologiczne wiążą się z utratą zdolności układu odpornościowego do rozróżniania antygenów „własnych” i „obcych”, co prowadzi do niszczenia własnych tkanek. W rozwoju tego typu chorób dużą rolę odgrywają dwa główne patomechanizmy odpowiedzialne za uszkodzenie komórek i tkanek: komórkowy i humoralny. Współdziałanie obu tych mechanizmów odpowiada za wystąpienie objawów klinicznych choroby.
Mimo licznych badań i eksperymentów nie ustalono, dlaczego w organizmie rozwija się zjawisko autoimmunizacji. Nie wiadomo, dlaczego w pewnym momencie komórki odpornościowe zaczynają atakować inne, również własne i zdrowe komórki. Wyróżnia się jednak kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko takiego zjawiska. Są to między innymi:
- nadmierny, przewlekły stres w życiu;
- zaburzenia gospodarki hormonalnej;
- toksyny występujące w środowisku, ekspozycja na zanieczyszczenia;
- antygeny, sztuczne i chemiczne związki znajdujące się w spożywanej żywności;
- wiek i płeć – choroby autoimmunologiczne częściej dotyczą kobiet oraz osób starszych (być może dlatego, że w tym wieku następuje ogólne osłabienie czynności układu immunologicznego);
- niedobory odporności;
- zaburzenia mikroflory jelitowej.
Istotną rolę odgrywa tu również genetyka. Wykazano, że choroby autoimmunologiczne częściej pojawiają się w rodzinie, gdzie ktoś już cierpiał lub cierpi na chorobę z tej grupy.
Choroby autoimmunologiczne – lista
Choroby autoimmunologiczne to bardzo szeroka grupa schorzeń. W jej skład wchodzą wszystkie choroby, w przebiegu których komórki immunologiczne atakują organizm. Do najbardziej znanych zaliczane są:
- cukrzyca typu 1;
- choroba Hashimoto;
- reumatoidalne zapalenie stawów;
- mieszaną chorobę tkanki łącznej;
- zespół Sjogrena;
- twardzina układowa;
- toczeń rumieniowaty układowy;
- stwardnienie rozsiane;
- nieswoiste choroby zapalne jelit, np. choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
- miastenia;
- bielactwo;
- łuszczyca,
- celiakia.
Leczenie chorób autoimmunologicznych
Nie istnieją skuteczne metody leczenia w przypadku omawianych chorób. Głównie ze względu na fakt, że nie znamy ich przyczyn. Można jednak podejmować różnego rodzaju terapie łagodzące nasilenie objawów oraz zmniejszające częstotliwość ich występowania. U osób z chorobami autoimmunizacyjnymi najbardziej zasadna wydaje się terapia dwutorowa, która łączy leczenie dysbiozy jelitowej i redukcję stanów zapalnych toczących się w organizmie.
Dokładne metody terapeutyczne zależą przede wszystkim od tego, jaka choroba ma być leczona i jak się ona manifestuje. Inna terapia będzie wykorzystana przy cukrzycy, a inna przy zespole Sjogrena. W związku z tym, że każda z wymienionych wyżej chorób może obejmować inne narządy i układy, nie można określić uniwersalnego sposobu leczenia chorób autoimmunologicznych. Leczenie takich chorób powinno być kompleksowe, często obejmuje współpracę fizjoterapeuty, reumatologa, dermatologa, ortopedy, hematologa i wielu innych specjalistów. Zazwyczaj podstawą leczenia jest farmakoterapia i fizjoterapia.
W skrajnych przypadkach konieczna może się okazać operacja chirurgiczna. Przykładowo, bardzo często zabieg wykonuje się w przypadku pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna celem usunięcia zmian zapalnych.
Dieta w chorobach autoimmunologicznych
Podejrzewa się, że za rozwój tego typu chorób w pewnym sensie odpowiada styl życia, skład i jakość mikroflory jelitowej oraz stosowana dieta. A z pewnością te czynniki wpływają na nasilenie objawów. Dlatego wszystkie osoby chore powinny zwrócić uwagę na swoją dietę. Warto wyeliminować z niej cukry proste oraz tłuszcze trans, a wprowadzić do niej dużą ilość świeżych warzyw i owoców oraz produkty zawierające antyoksydanty takie jak koenzym Q10, karotenoidy, NNKT. Warto także sięgać po probiotyki.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 kapsułki
Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeblowska D., Hebzda A., Wojtuń S., Choroby autoimmunizacyjne w praktyce lekarskiej, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 7/2011.
- Goworek M., Madej A., Suwała S., Szadkowska A., Występowanie chorób autoimmunologicznych u osób z cukrzycą typu 1 oraz u ich krewnych, Diabetologia Kliniczna, 1/2013.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
