Zespół Sjogrena (inaczej: zespół suchości lub choroba Mikulicza-Radeckiego, łac. laesio lymphoepithelialis) to przewlekła choroba autoimmunologiczna charakteryzująca się zapaleniem gruczołów egzokrynnych – najczęściej ślinianek i gruczołów łzowych. Choroba może być pierwotna lub wtórna. Zachorowalność wynosi od 1 do 3%, przy czym kobiety chorują aż 9-krotnie częściej niż mężczyźni. Zespół Sjogrena pojawia się głównie w czwartej i piątej dekadzie życia.
Zespół Sjogrena – objawy
Przy zespole Sjogrena wszystkie narządy wewnętrzne są nacieczone przez limfocyty. Prowadzi to co rozszerzenia ślinowych przewodów wyprowadzających oraz zaniku włóknienia śródmiąższowego.
Z powodu zajęcia ślinianek i gruczołów łzowych zauważa się suchość oczu i jamy ustnej. Zmniejszone wydzielanie łez prowadzi do destrukcji nabłonka rogówki i spojówki, pacjent skarży się na uczucie piasku w oczach oraz uczucie podrażnienia. Oczy bardzo często są zaczerwienione i rozwija się bakteryjne zapalenie spojówek. Suchość jamy ustnej prowadzi do trudności w połykaniu pokarmów lub problemów podczas dłuższego mówienia. Zauważa się próchnicę lub okresowy obrzęk ślinianek.
Do objawów ogólnoustrojowych należą:
- zmęczenie;
- gorączka;
- utrata masy ciała;
- objaw Raynauda (aż u 50% chorych);
- łagodna choroba śródmiąższowa płuc (często przebiega bezobjawowo);
- śródmiąższowe zapalenie nerek;
- zapalenie naczyń (u około 5% chorych);
- neuropatie obwodowe, drgawki, zaburzenia ruchu;
- chłoniaki z komórek B.
Zespółu Sjogrena – diagnostyka
Najpopularniejszym badaniem diagnozującym zespół Sjogrena jest test Schirmera. Wykonuje się go w celu wykrycia zmniejszonego wytwarzania łez. Pod powieką umieszcza się koniec paska bibuły filtracyjnej. Po 5 minutach mierzy się długość paska nasiąkniętą łzami. Jeśli wilgotność paska wynosi mniej niż 5 mm można stwierdzić zmniejszone wydzielanie łez.
Kolejnym testem jest test z czerwienią bengalską. Barwnik ten barwi uszkodzony nabłonek rogówki i spojówki gałki ocznej. Wszelkie uszkodzenia widoczne są podczas badania lampą szczelinową.
Zespół Sjogrena diagnozuje się również poprzez monitorowanie wydzielania gruczołów ślinowych czy biopsję gruczołów wargowych i badanie histopatologiczne.
Zespół Sjogrena – leczenie
Leczenie zespołu Sjogrena jest głównie objawowe. Stosuje się substytuty łez, np. krople do oczu z hypromelozą, która powoduje nawilżenie błony śluzowej oka oraz substytuty śliny. Pomocne bywają doustne preparaty pilokarpiny, jednak powoduje one wiele skutków ubocznych takich jak nadmierna potliwość czy skurcze brzucha. Przy poważnych powikłaniach stosuje się glikokortykosteroidy.
Druga część leczenia opiera się w znaczniej mierze na fizjoterapii trwającej całe życie pacjenta. Jest to głównie kinezyterapia.
Kinezyterapia w zespole Sjogrena
Kinezyterapia ma na celu poprawę jakości życia chorego, opóźnianie zmian degeneracyjnych aparatu stawowo-więzadłowo-mięśniowego, utrzymanie bądź poprawę zakresu ruchomości w stawach, poprawę lub utrzymanie siły mięśniowej, a także zapewnienie pacjentowi wydolności i kondycji niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania i wykonywania czynności dnia codziennego.
Pacjenci wykonują głównie ćwiczenia ogólnokondycyjne, uczęszczają na terapie zajęciowe oraz są aktywni fizycznie w ciągu dnia. Zaleca się zainteresowanie pacjenta sportem bądź aktywnością fizyczną o niezbyt dużym stopniu intensywności, aby nie męczyć jednostki. Do takich aktywności zaliczamy pływanie, spacery, wycieczki piesze, rekreacyjną jazdę na rowerze.
Zespół Sjogrena może być wskazaniem do leczenia uzdrowiskowego. Uzdrowiska o profilu reumatologicznym znajdują się między innymi w Kołobrzegu, Busku-Zdroju, Dusznikach-Zdroju czy Krynicy-Zdroju.
Zobacz również: Uzdrowiska w Polsce.
Fizykoterapia w zespole Sjogrena
Fizykoterapia nie odgrywa znacznej roli w procesie leczenia chorych z zespołem Sjogrena. Zabiegi wykonuje się w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych lub stanów zapalnych.
Należy bezwzględnie pamiętać, aby przed wykonaniem zabiegów zdiagnozować, czy pacjent cierpi na zespół Raynauda. Jeśli tak, należy unikać wszelkich zabiegów z użyciem zimna. Można zalecić naświetlanie promieniowaniem nadfioletowym lub promieniowaniem podczerwonym, zabiegi z zakresu elektrolecznictwa czy kąpiele wirowe.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Coote A., Haslam P., Ortopedia i reumatologia, Wydawnictwo Urban & Partner, 2015.
