Neuropatia obwodowa

Neuropatia obwodowa to patologiczny proces dotyczący nerwu obwodowego (lub wielu nerwów obwodowych). Może przebiegać w postaci degeneracji aksonalnej lub demielinizacji.

Neuropatia obwodowa – rodzaje

Neuropatia obwodowa może przybrać dwie postaci. Pierwszą jest polineuropatia, zwykle aksonalna bądź demielinizacyjna, natomiast drugą jest mononeuropatia, zwykle zespół z uwięźnięcia czy w efekcie urazu. Mononeuropatia może być ruchowa, czuciowa lub ruchowo-czuciowa.

Przykładowo, do mononeuropatii zaliczamy:

• zespół cieśni nadgarstka;
• neuropatia nerwu pachowego;
• ucisk nerwu łokciowego;
• neuropatia nerwu udowo-goleniowego;
• neuropatia nerwu nadłopatkowego;
• porażenie nerwu strzałkowego wspólnego.

Z kolei do polineuropatii można zaliczyć:

• neuropatię cukrzycową;
• polineuropatię paranowotworową;
• porfirię.

W związku z różnorodnością neuropatii ważna jest wnikliwa i bardzo dokładna diagnostyka pacjenta.

Warto znać również definicje obu postaci neuropatii. Mononeuropatia to choroba pojedynczego nerwu obwodowego. Jeśli uszkodzeniu ulega asymetrycznie kilka pojedynczych nerwów, mówi się o mononeuropatii mnogiej. Zaś polineuropatia to rozlany, symetryczny proces obejmujący zazwyczaj dalsze odcinki nerwów, a niekiedy także postępujący proksymalnie.

Przyczyny

Neuropatia obwodowa może rozwinąć się w efekcie następujących chorób:

• cukrzyca;
• alkoholizm;
• zespół Guillaina-Barrego;
• zaburzenia hormonalne;
• trąd;
• sarkoidoza.

Może również wystąpić w efekcie zatrucia czy ekspozycji na toksyny. Przyczyny neuropatii dzieli się często na dwie grupy, w zależności od rodzaju neuropatii.

I grupa

Może ona być ostra i uogólniona – aksonalna lub demielinizacyjna. Wśród przyczyn aksonalnej wyróżnia się boreliozę, HIV, zapalenie wątroby, niewydolność wielonarządową, porfirię. Z kolei wśród przyczyn postaci demielinizacyjnej wyróżnia się zespół Guillaina-Barrego, zatrucie arsenem i różnego rodzaju infekcje.

II grupa

Drugą grupą są neuropatie przewlekłe i uogólnione, które również mogą być aksonalne i demielinizacyjne. Do przyczyn aksonalnych zalicza się alkoholizm, niedobór kwasu foliowego lub witaminy E i witaminy B12, uszkodzenia wywołane metalami ciężkimi, cukrzycę, niedoczynność tarczycy, HIV, boreliozę, amyloidozę, mocznicę i schorzenia wątroby. Z kolei do przyczyn demielinizacyjnej zaliczyć można między innymi chorobę Refsuma, HIV, chłoniaki, szpiczaki czy krioglobulinemię.

Objawy

Do objawów neuropatii obwodowej można zaliczyć między innymi:

• brak pocenia się – zwłaszcza przy neuropatii z niedomogą układu autonomicznego;
• drżenie neuropatyczne – grubofaliste drżenie pozycyjne i kinetyczne o częstotliwości 3-6 Hz, prawdopodobnie związane z deaferentacją. Neuropatie demielinizacyjne z większym prawdopodobieństwem wiążą się z drżeniem;
• fascykulacje – drobne, szybkie, drgające lub robaczkowe ruchy zrywające wywołane skurczem pęczka mięśniowego. Fascykulacje mogą wystąpić w przebiegu każdego przewlekłego procesu odnerwienia;
• niedowład – czyli zmniejszenie siły mięśni.

Do pozostałych objawów zalicza się drętwienie, mrowienie oraz zaburzenia czuciowe. Uszkodzenie grubych włókien zmielinizowanych powoduje utratę czucia dotyku, wibracji i ułożenia (czucie proprioceptywne). Natomiast zaburzenia w obrębie cienkich włókien niezmielinizowanych powoduje utratę czucia bólu i temperatury.

Diagnostyka

Pierwsze, wstępne diagnozy można ustalić już podczas wywiadu z pacjentem. Powinien on poinformować lekarza, jakie dokładnie występują objawy i których części ciała dotyczą. Lekarz z kolei powinien zapytać o choroby czy styl życia pacjenta, ważny jest również wywiad rodzinny. Podczas diagnostyki należy zróżnicować objawy z mielopatią, chorobami złącza nerwowo-mięśniowego czy zaburzeniami metabolicznymi.

Do badań specjalistycznych zalicza się EMG (badanie przewodzenia nerwowego), ocenę stężenia jonów potasu, wapnia, chloru, magnezu i fosforanów we krwi oraz ocenę OB.

Neuropatia obwodowa- leczenie

Nie ma jednego postępowania leczniczego w przypadku neuropatii. Neuropatia obwodowa wymaga (w miarę możliwości) leczenia przyczynowego. Przykładowo, jeśli przyczyną objawów jest ucisk nerwu pośrodkowego (zespół cieśni nadgarstka) należy odbarczyć ten nerw, najczęściej chirurgicznie. Leczenie polineuropatii jest trudniejsze. Bardzo pomocą jest fizjoterapia, która musi być dobrana indywidualnie do pacjenta, po uwzględnieniu objawów i ich przyczyn.

Zobacz również: Zespół cieśni nadgarstka – fizjoterapia.

Bibliografia

1. Kozubski W., Neurologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2016.
2. Campbell W., Objawy kliniczne w neurologii, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2019.
3. Flaherty A., Rost N., Podręcznik Neurologii, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2010.

Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej...