Borelioza – objawy, leczenie, zapobieganie

Borelioza (łac. borreliosis) znana również jako krętkowica kleszczowa lub choroba z Lyme. Jest to choroba zakaźna spowodowana ukąszeniem przez kleszcza, który był zakażony. Pierwszym i typowym objawem jest wysypka, zazwyczaj rozciągająca się poza miejsce ukąszenia. Nieleczona może rozprzestrzeniać się na inne części ciała (kleszcz przenosi do naszego ciała bakterie). W niektórych przypadkach może to spowodować poważne objawy, często nawet bardzo odległe w czasie, bo w miesiąc po pierwszym ukąszeniu kleszcza. Przyjęcie antybiotyku zazwyczaj jest w stanie zwalczyć infekcję. Nie każdy jednak wie, że fizjoterapia stosowana w leczeniu boreliozy może również przynieść wiele korzyści.

Borelioza – charakterystyka choroby

Popularnym elementem obrazu klinicznego jest rumień wędrujący pojawiający się w miejscu ugryzienia jako czerwona plamka lub grudka, po czym rozszerza się tworząc obrączkowatą strukturę.

W niewielu przypadkach może dojść do zajęcia mięśnia sercowego, gdzie rozwija się zapalenie objawiające się blokiem przedsionkowo-komorowym. Z kolei późnej w boreliozie najczęstszym zespołem jest przewlekłe postępujące zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego.

Do pozostałych objawów boreliozy należą między innymi:

• zajęcie stawów łokciowych lub stawów kolanowych oraz nadgarstkowych;
• zmiany neurologiczne, np. poliradikulopatia z silnymi bólami korzeniowymi, niedowładami lub porażeniem;
• zniesienie odruchów głębokich;
• zaburzenia świadomości pod postacią majaczenia lub otępienia;
• porażenie nerwów czaszkowych, a przede wszystkim nerwu twarzowego.

Zobacz również: Badanie nerwów czaszkowych.

Choroba postępuje latami, niekiedy w sposób skokowy.

Diagnostyka

Rozpoznanie każdej postaci klinicznej boreliozy wymaga dwuetapowego protokołu diagnostycznego. W pierwszym etapie należy wykazać obecność swoistych przeciwciał IgM lub IgG metodą immunoenzymatyczną. W drugim etapie u chorych z dodatnim bądź wątpliwym wynikiem należy wykonać oznaczenia techniką Western-blot.

Obie metody uzupełniają się wzajemnie, ponieważ testy immunoenzymatyczne cechuje zwykle wysoka czułość i stosunkowo niska swoistość. Tymczasem metodę Western-blot charakteryzuje wysoka swoistość przy niższej czułości.

Fizjoterapia w leczeniu boreliozy

Stan fizyczny osób przechodzących długotrwałą chorobę odkleszczową ulega systematycznemu pogorszeniu. Z powodu znacznej męczliwości oraz bólów mięśniowych pacjent spędza wiele godzin w łóżku, a jego aktywność ulega dużemu obniżeniu. To z kolei powoduje jeszcze większe osłabienie, co w efekcie daje postępujące ograniczenie ogólnej wydolności fizycznej.

Borelioza nie cofa się samoistnie. Program postępowania fizykalno-usprawniającego jest ściśle dostosowany do aktualnego stanu pacjenta. Tylko wczesne wprowadzenie odpowiedniego postępowania od początku choroby rokuje uzyskanie pełnego powrotu funkcji ruchowej chorego.

W pierwszym okresie hospitalizacji celem rehabilitacji jest:

• ogólne uruchomienie i uaktywnienie ruchowe pacjenta;
• zmniejszenie sztywności mięśniowej;
• zapobieganie przykurczom stawowym;
• zwiększenie siły mięśniowej;
• zwiększenie zakresu ruchomości w stawach;
• uwolnienie pacjenta od dolegliwości bólowych;
• przygotowanie do intensywnej kinezyterapii.

Ostatni wymieniony cel osiąga się między innymi za pomocą masażu klasycznego mięśni kończyn dolnych i górnych, okładów parafinowych na okolicę stawów barku i stawów biodrowych (przed ćwiczeniami), elektrostymulacji mięśni czworogłowych uda i mięśni pośladkowych wielkich, a także terapii zmiennym polem magnetycznym niskiej częstotliwości. Dodatkowo można zastosować delikatny masaż mięśni mimicznych twarzy, a w okresie późniejszym – masaż podwodny.

Postępowanie kinezyterapeutyczne obejmuje stosowanie ćwiczeń oddechowych, czynno-biernych wszystkich kończyn, czynnych w odciążeniu stawów biodrowych i stawów barku oraz ćwiczeń mimicznych mięśni twarzy, ze szczególnym uwzględnieniem strony porażonej. W późniejszym okresie choroby stosuje się natomiast ćwiczenia z wykorzystaniem wzorców ruchowych metody PNF. Mają one na celu przygotowanie pacjenta do chodu, regulację napięcia mięśniowego oraz zwiększenie siły i wytrzymałości usprawnianych grup mięśniowych.

Usprawnianie ruchowe prowadzi się w krótkich, kilkunastominutowych blokach ćwiczeń, ponieważ takie sesje nie powodują znacznego zmęczenia chorego. Nauka chodu w razie konieczności prowadzona jest przy balkoniku z asekuracją.

Postępy rehabilitacji można dokumentować między innymi wykorzystując test Lovetta oraz pomiar zakresu ruchomości w stawach (SFTR).

	Olej z czarnuszki siewnej w płynie Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej...
	Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kuliński W., Haładyna W., Gregajtys A., Problemy w postępowaniu fizykalno-usprawniającym w przebiegu boreliozy, Balneologia Polska, 1/2006.
2. Flisiak R., Pancewicz S., Diagnostyka i leczenie Boreliozy z Lyme, zalecenia Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.