Limfadenopatia to inaczej powiększenie węzłów chłonnych. Stanowi problem, który może mieć tak wiele przyczyn, że po samym fakcie jego stwierdzenia nie sposób ustalić rozpoznania. Węzły chłonne są kluczowym elementem układu immunologicznego. Powiększają się więc przy większości infekcji ostrych, podostrych i przewlekłych, jak również w przebiegu licznych chorób niezakaźnych.
Co to jest limfadenopatia?
Jeśli w obrębie węzłów chłonnych dojdzie do podwyższenia liczby limfocytów (komórek odpornościowych) lub napłynięcia do nich innych komórek, zauważyć można powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatię). Za powiększony węzeł chłonny u dorosłego uznaje się taki, którego średnica przekracza 1 cm. Często można jednak pod palcami wyczuć, że węzeł chłonny jest większy. Zwłaszcza jeśli dotyczy to węzła chłonnego szyjnego, zausznego czy pachowego, a więc lokalizacji z mniejszą ilością tkanki tłuszczowej. Jeśli powiększone są węzły w jednej lokalizacji, mówimy o limfadenopatii zlokalizowanej. Natomiast gdy powiększone węzły są w różnych regionach ciała, wówczas mówimy o limfadenopatii uogólnionej.
Lokalizacja powiększonych węzłów chłonnych pozwala często zawęzić jej przyczyny do konkretnych chorób. Jednak nawet pomimo tego niezbędna jest diagnostyka (także różnicowa). Powiększone węzły chłonne mogą dawać dolegliwości bólowe (np. podczas dotykania ich), ale nie muszą. Skóra nad nimi bywa zaczerwieniona i obrzęknieta. Obraz kliniczny w dużej mierze zależy jednak od przyczyn omawianego problemu.
Limfadenopatia – przyczyny
Do limfadenopatii może dojść z wielu powodów. Dlatego przyczyny często dzieli się w zależności od lokalizacji powiększonych węzłów chłonnych. Prezentuje się to następująco:
- węzły chłonne szyjne – zakażenia wirusowe (górnych dróg oddechowych, gardła, mononukleoza, opryszczka, cytomegalia, HIV), zakażenia bakteryjne (zakażenia wywołane gronkowcem, paciorkowcem, angina, szkarlatyna, gruźlica, próchnica zębów, ropień okołozębowy, choroba kociego pazura) bądź zakażenia odzwierzęce (np. toksoplazmoza);
- węzły chłonne nadobojczykowe – zakażenia (np. gruźlica, grzybica), nowotwory (przerzuty nowotworów, rak piersi, nowotwór tarczycy, chłoniak Hodgkina);
- węzły chłonne pachowe – zakażenia (gronkowcowe i paciorkowcowe zakażenia skóry, choroba kociego pazura), nowotwory (rak piersi, chłoniak, białaczka), inne (np. sarkoidoza, odczyn po szczepieniu podanym w ramię po tej samej stronie, zapalenie piersi u kobiet karmiących);
- węzły chłonne pachwinowe – zakażenia (skóry, tkanek miękkich, róża, choroby przenoszone drogą płciową), nowotwory (chłoniak, nowotwory zewnętrznych narządów płciowych, czerniak).
Dość częstym zjawiskiem w medycynie jest też limfadenopatia uogólniona, dotycząca większej liczby oddalonych od siebie węzłów chłonnych. Możliwe przyczyny tego stanu to:
- zakażenia, np. mononukleoza, HIV, dżuma;
- nowotwory, np. chłoniaki, ostra białaczka;
- choroby autoimmunologiczne – toczeń rumieniowaty układowy, RZS;
- odczyny polekowe, np. po przyjmowaniu fenytoiny czy allopurynolu;
- choroby spichrzeniowe – Choroba Gauchera, choroba Niemanna-Picka.
Właśnie ze względu na tak dużą liczbę możliwych przyczyn podkreśla się znaczenie diagnostyki różnicowej.
Diagnostyka limfadenopatii
W pierwszej kolejności lekarz zbiera wywiad zdrowotny i zleca szczegółowe badania krwi, jeśli jest to konieczne. Na tej podstawie często może wdrożyć już rozpoznanie, niekiedy jednak niezbędna jest dalsza diagnostyka, obejmująca np. pobranie wymazów z jamy ustnej do badań histopatologicznych, wykonanie biopsji powiększonego węzła chłonnego, dermatoskopię czy kolonoskopię. Wszystkie badania dobierane są do podejrzeń lekarza i wyników badań krwi. W diagnostyce powiększonych węzłów chłonnych rutynowo wykonuje się też badanie USG.
Limfadenopatia – leczenie
Leczenie limfadenopatii zawsze jest przyczynowe. Przy infekcjach bakteryjnych stosuje się antybiotyki, przy chorobach nowotworowych wdraża się chemioterapię, radioterapię i/lub leczenie chirurgiczne. Z kolei przy ostrych zakażeniach wirusowych zwykle stosuje się leczenie objawowe polegające na odpoczynku, nawodnieniu, wzmacnianiu odporności. Przy przewlekłej limfadenopatii nigdy nie powinno się samodzielnie wdrażać domowych metod leczenia.
Polecane produkty:
|
Aparat do drenażu limfatycznego
Aparat do drenażu limfatycznego przeznaczony do masażu limfatycznego zarówno w gabinecie jaki i w domu. Jest szczególnie polecany osobom prowadzącym siedzący tryb życia ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Styczyński J., Limfadenopatia u dzieci i dorosłych: zasady postępowania diagnostycznego, Acta Haematologica Polonica, 3/2019.
- Friedmann A., Diagnostyka i leczenie limfadenopatii u dzieci, Pediatria po Dyplomie, 1/2010.
