Czerniak to nowotwór złośliwy skóry, błon śluzowych odbytnicy, jelit, jamy ustnej, narządów płciowych oraz gałki ocznej. Wywodzi się z tkanki barwnikotwórczej. Stanowi około 2% wszystkich nowotworów i jest przyczyną 1% ogółu zgonów nowotworowych. Nieco częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.
Rozwój czerniaka
Przyczyny powstawania tego nowotworu nie zostały do końca wyjaśnione. Wśród najpoważniejszych czynników ryzyka wymienia się:
- zachorowania w przeszłości lub w rodzinie;
- jasną karnację skóry;
- niebieskie oczy;
- jasne lub rude włosy;
- przebyte w dzieciństwie lub młodym wieku oparzenia słoneczne;
- skłonność do oparzeń słonecznych;
- zespół znamion dysplastycznych;
- zmieniające się znamiona i plamy barwnikowe skóry.
Czerniak powstaje samoistnie lub rozwija się na podłożu zmian przedczerniakowych. Do grupy najważniejszych czynników zwiększonego ryzyka zachorowania na czerniaka należą więc: intensywne działanie promieniowania ultrafioletowego naturalnego (promienie słoneczne) i sztucznego (np. łóżka opalające, solaria), niska zawartość barwnika w skórze oraz predyspozycje genetyczne.
Czerniak – objawy
Czerniak skóry manifestuje się jako guz o różnym zabarwieniu – od ciemnowiśniowego do czarnego bądź jako postać pozbawiona barwnika. Zmiana ta posiada nieregularny kształt z niewyrównanymi brzegami, często z nierównomiernym rozkładem barwnika i niejednorodną grubością. W zaawansowanym stadium mogą pojawić się owrzodzenia. Czerniak skóry tworzy przerzuty drogą naczyń chłonnych i naczyń krwionośnych. Przerzuty mogą pojawiać się wszędzie – w węzłach chłonnych regionalnych lub oddalonych oraz narządach odległych.
Leczenie czerniaka
Zmiany podejrzane w kierunku czerniaka należy usuwać. Najczęściej zabieg przeprowadza chirurg ogólny. Warunkiem jest zachowanie marginesu tkanek zdrowych (minimum 2 mm) i przesłanie materiału pooperacyjnego do badania histopatologicznego. Nie wolno wykonywać biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej ani pobierać wycinków ze zmian podejrzanych w kierunku czerniaka. Leczenie chirurgiczne jest podstawową metodą leczenia czerniaka.
W przypadku stwierdzenia czerniaka wskazane jest poszerzenie marginesów wycięcia. Należy także wprowadzić leczenie uzupełniające w przypadku zmian zaawansowanych oraz przeprowadzić diagnostykę w kierunku poszukiwania przerzutów do układu chłonnego i przerzutów odległych. Może być konieczne wycięcie przerzutów.
W leczeniu czerniaka zastosowanie mają także:
- chemioterapia – choć w przypadku zmian zaawansowanych wyniki nie są spektakularne, zarówno w ramach postępowania uzupełniającego, jak i paliatywnego;
- radioterapia – w leczeniu nieoperacyjnych przerzutów do węzłów chłonnych lub przerzutów odległych, np. do ośrodkowego układu nerwowego.
Przy zaawansowanym czerniaku można również zastosować hormono- i immunoterapię. Trwają badania nad genetycznie modyfikowanymi szczepionkami, które pobudzają nieswoistą i swoistą odpowiedź immunologiczną przeciwko komórkom czerniaka.
Rokowanie
Wyniki leczenia uzupełniającego w przypadku omawianego nowotworu niestety nie są zadowalające. Przeżycie i jakość życia chorych zależą głównie od prawidłowo wykonanego postępowania chirurgicznego, zarówno w okresie leczenia ogniska pierwotnego, jak i układu chłonnego. Wycięcie miejscowe, zapewniające doszczętność leczenia i dające największe szanse na wyleczenie chorego, opiera się na zachowaniu odpowiednich marginesów tkanek zdrowych.
Rokowanie pacjenta jest uzależnione od stopnia zaawansowania choroby. Szacuje się, że przeżycie 15-letnie wynosi: do 50% u chorych w I stopniu zaawansowania klinicznego choroby, 40% – w II stopniu, do 13% – w III stopniu oraz do 2% w IV stopniu.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jeziorski A., Onkologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
- Rutkowski P., Wysocki P., Czerniaki skóry, Onkologia w Praktyce Klinicznej, 1/2019.
