Gardło (łac. pharynx) to wstępny odcinek układu pokarmowego tuż po jamie ustnej. Łączy się z przełykiem bez widocznie zaznaczonej granicy. Umożliwia przechodzenie śliny i kęsów pokarmowych do dalszych dróg pokarmowych, jak również jest istotne dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. W jego obrębie znajdują się m.in. migdałki podniebienne, tworzące tzw. pierścień Waldeyera.
Budowa gardła
Gardło ma przeciętną długość 13 cm. Rozpoczyna się sklepieniem na podstawie czaszki, a kończy na wysokości VI kręgu szyjnego. Dzieli się je na część nosową (łączy się nozdrzami tylnymi z jamą nosową) oraz ustną. Charakterystycznym elementem gardła jest trąbka słuchowa, zlokalizowana dokładnie w ścianach bocznych części nosowej.
Ściana gardła zbudowana jest z błony śluzowej, tkanki podskórnej, błony mięśniowej oraz otaczającej ją błony zewnętrznej. Na powierzchni błony śluzowej części nosowej znajduje się nabłonek migawkowy wielorzędowy, natomiast na powierzchni błony śluzowej części ustnej i krtaniowej – nabłonek wielowarstwowy płaski. Na powierzchni błon śluzowych znajdują się ponadto gruczoły śluzowo-surowicze oraz gruczoły śluzowe.
Poprzecznie prążkowane mięśnie gardła składają się z 3 par mięśni zwieraczy gardła. Ich cechą charakterystyczną jest przewaga włókien mięśniowych okrężnych, choć w mięśniach dźwigaczach przeważają włókna podłużne.
Części gardła
Gardło można podzielić na trzy główne części. Oto one:
- część nosowa gardła (inaczej: nosogardło, jama nosowo-gardłowa, łac. epipharynx lub nasopharynx);
- część ustna gardła (inaczej: gardło środkowe, łac. mesopharynx lub oropharynx);
- część krtaniowa gardła (inaczej: gardło dolne, łac. laryngopharynx).
Każda z tych części pełni istotną rolę w procesie oddychania, połykania oraz artykulacji dźwięków.
Mięśnie gardła
Poprzecznie prążkowane mięśnie gardła dzieli się na:
- 3 pary mięśni zwieraczy gardła;
- 2 pary mięśni dźwigaczy.
Do grona zwieraczy gardła zalicza się:
- mięsień zwieracz górny gardła (łac. musculus constrictor pharyngis superior);
- mięsień zwieracz środkowy gardła (łac. musculus constrictor pharyngis medius);
- mięsień zwieracz dolny gardła (łac. musculus constrictor pharyngis inferior).
Włókna wszystkich mięśni zwieraczy gardła zachodzą na siebie dachówkowato, a następnie biegną skośnie, spotykając się pośrodkowo w łącznotkankowym paśmie nazywanym szwem gardła. Natomiast do grona mięśni dźwigaczy zalicza się:
- mięsień rylcowo-gardłowy (łac. musculus stylopharyngeus);
- mięsień podniebienno-gardłowy (łac. musculus palatopharyngeus).
Mięśnie te unerwione są identycznie jak samo gardło, choć dodatkowo w unerwieniu wyszczególnia się nerw krtaniowy górny.
Funkcje gardła
Mięśnie gardła wraz z mięśniami języka, dna jamy ustnej i podniebienia odpowiadają za przełykanie kęsów pokarmowych oraz śliny. Przełykanie śliny jest wręcz wykonywane nieświadomie, wielokrotnie w ciągu dnia. Dzięki temu powierzchnia gardła jest stale zwilżona i nie dochodzi do jej podrażnień. Funkcją gardła jest zatem przede wszystkim tworzenie połączenia między jamą ustną a przełykiem, żołądkiem i dalszymi częściami układu pokarmowego. Ostatnimi czasy coraz większą wagę przykłada się jednak do funkcji obronnych gardła, za co odpowiada pierścień Waldeyera.
Pierścień Waldeyera
Pierścień chłonny Waldeyera stanowi integralną część układu odpornościowego, biorącego aktywny udział w obronie ogólnej i miejscowej. Nazywany jest również układem chłonnym gardła lub NALT. To zespół struktur układu limfatycznego zlokalizowany w nosogardle, który jest częścią układu odpornościowego błon śluzowych. Pierścień Waldeyera obejmuje migdałek gardłowy i językowy oraz migdałki trąbkowe i podniebienne. Podstawową funkcją tkanki NALT jest tworzenie pierwszej linii obronnej ustroju. Zabezpiecza ona przed wnikaniem patogenów chorobotwórczych wraz z wdychanym powietrzem lub nawet pożywieniem.
Unerwienie gardła
Za unerwienie gardła odpowiada splot gardłowy, który tworzą głównie nerwy: IX (nerw językowo-gardłowy) i X (nerw błędny).
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Działo J., Niedźwiecka-Rystwej P., Mękal A., Deptuła W., Charakterystyka tkanki limfatycznej błon śluzowych przewodu pokarmowego i układu oddechowego, Alergia Astma Immunologia, 15/2010.
- Bryniarski K., Immunologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2017.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka. Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
