Białka kolagenowe stanowią około 30% wszystkich białek obecnych w organizmie człowieka, co czyni je jednym z kluczowych elementów budulcowych naszego ciała. To właśnie one tworzą rusztowanie tkanki łącznej, zapewniając skórze jędrność i elastyczność, a stawom, kościom i naczyniom krwionośnym odpowiednią wytrzymałość i odporność na uszkodzenia. Choć organizm potrafi samodzielnie syntetyzować kolagen, proces ten z wiekiem stopniowo spowalnia. Dlatego po 25. roku życia warto wspierać jego naturalną produkcję poprzez odpowiednią dietę i dobrze dobraną suplementację, co pozwala dłużej zachować zdrowy wygląd i sprawność układu ruchu.
Białka kolagenowe – charakterystyka
Białka kolagenowe to co najmniej 20 typów genetycznych białek, zbudowanych z łańcuchów polipeptydowych kodowanych przez 33 różne geny. Wyodrębniono wiele grup kolagenów o wspólnych cechach budowy i struktury przestrzennej. Poszczególne typy kolagenów różnią się składem podjednostkowym, masą i długością cząsteczki, składem i sekwencją aminokwasów, stopniem hydroksylacji reszt proliny i lizyny, stopniem glikozydacji reszt hydroksylizyny, strukturą przestrzenną lokalizacją tkankową. Kolagen jest syntetyzowany w postaci prokolagenu przez komórki tkanki łącznej – fibroblasty. Biosynteza tego białka jest procesem złożonym, obejmującym zarówno etapy wspólne dla syntezy wszystkich białek, jak i swoiste dla kolagenu.
W budowie kolagenu uczestniczy od 19 do 21 aminokwasów. W sposób regularny występują w nim sekwencje aminokwasów Gly-X-Y, wśród których najczęściej powtarzającą się jest: glicyna-prolina-hydroksyprolina. Obecność hydroksyproliny i hydroksylizyny w składzie aminokwasowym kolagenu jest charakterystyczną cechą tego białka. Z kolei w kolagenie nie występuje tryptofan i w niewielkim stopniu aminokwasy siarkowe i aromatyczne.
Wyróżnia się 29 podstawowych rodzajów kolagenu, a każdy z nich różni się nieco miejscem swojego występowania. W największej ilości spotkać możemy kolagen typu I i typu III, ponieważ budują one głównie skórę, kości, ścięgna, naczynia krwionośne i więzadła. Świat nauki interesuje się zwłaszcza kolagenami typu fibrylarnego. Kodowane są u ssaków (a więc i w organizmie człowieka) przez 11 genów. Zostały odkryte jako pierwsze spośród rodziny białek kolagenowych. W skład tej grupy wchodzą typy: I, II, III, V, XI, XXIV oraz XXVII, co stanowi około 90% wszystkich białek kolagenowych występujących w organizmach zwierzęcych.
Białka kolagenowe – niedobór
Szacuje się, że fizjologiczna utrata kolagenu postępuje średnio o około 1% rocznie, a po 60. roku życia jego produkcja praktycznie ustaje. Poza tym naturalnym zjawiskiem, któremu nie sposób przeciwdziałać, wyróżnia się następujące przyczyny i czynniki ryzyka zmniejszające ilość kolagenu w organizmie człowieka:
- nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV;
- dym tytoniowy, zanieczyszczenia środowiska i powstające w ich wyniku wolne rodniki tlenowe;
- brak w diecie odpowiedniej ilości białka, niedobory żywieniowe;
- nadmierna podaż węglowodanów prostych i zachodzące pod ich wpływem procesy glikacji;
- zaburzenia gospodarki hormonalnej, spadek ilości estrogenów (menopauza);
- zbyt mała podaż płynów w ciągu dnia, zwłaszcza wody;
- nadmierne picie alkoholu.
Niedobory białek kolagenowych skutkują:
- pogorszeniem kondycji wytworów naskórka, a więc paznokci i włosów. Włosy stają się cienkie, łamliwe i przesuszone, nasila się ich wypadanie;
- zapadniętymi policzkami;
- utratą elastyczności i jędrności skóry, przez co staje się ona bardziej podatna na podrażnienia i uszkodzenia mechaniczne;
- osłabieniem organizmu;
- nadmiernym zmęczeniem;
- sztywnością stawów;
- bólami stawów;
- bólami mięśni;
- szybszym tworzeniem się zmian zwyrodnieniowych stawów;
- złamaniami kości o podstawie patologicznej;
- dłuższym czasem gojenia się ran;
- trudnościami z koncentracją i nauką;
- rozwojem chorób, do których zalicza się osteoporozę, zespół nieszczelnego jelita oraz zaburzenia krążenia.
Pierwszym krokiem w uzupełnianiu poziomu kolagenu w organizmie jest odpowiednia dieta obejmująca produkty bogate w naturalny kolagen. Jednak przez wzgląd, że mają one jednocześnie sporo tłuszczu nasyconego i cholesterolu, znacznie korzystniejszym rozwiązaniem jest suplementacja czystego, hydrolizowanego kolagenu każdego dnia.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny w kapsułkach
Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kaczyński K., Ignaciuk A., Kolagen i jego rola w organizmie człowieka, Food Forum, 4/2017.
- Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, 11/2019.
