Naskórek (łac. epidermis) stanowi warstwę skóry zlokalizowaną najbardziej do zewnątrz, mającą tym samym kontakt ze światem zewnętrznym. Składa się z kilku warstw o łącznej grubości około 100 um. Posiada dość charakterystyczną budowę oraz wykazuje tendencję do regularnej, stałem wymiany. Ulega naturalnemu złuszczeniu, choć w patologicznych sytuacjach złuszczenie to przebiega zbyt szybko lub nadmiernie.
Naskórek – budowa
Naskórek budują głównie żywe komórki zwane keratynocytami, które fizjologicznie pozbawione są jądra komórkowego. Podczas procesu zwanego keratynizacją stopniowo przekształcają się, tworząc różne warstwy o odmiennej specyfice. W budowie naskórka wyróżniamy więc warstwy takie jak:
- warstwa podstawna (rozrodcza);
- warstwa kolczysta;
- warstwa ziarnista;
- warstwa rogowa.
Warstwa podstawna odpowiada za wstępne różnicowanie się keratynocytów oraz różnicowanie się komórek warstwy kolczystej. Około 50% wszystkich komórek warstwy podstawnej znajduje się stale w fazie mitozy. Warstwa kolczysta zwana jest również żywą warstwą Malpighiego, budują ją wieloboczne komórki połączone ze sobą specyficznymi białkami (desmosomy). W obrębie tej warstwy komórki stopniowo spłaszczają się i przesuwają ku górze. Warstwa ziarnista odpowiada za dojrzewanie keratynocytów. Ulegają one aż 30-krotnemu spłaszczeniu, przy czym wokół nich tworzy się tzw. otoczka korneocytu. Z kolei w budowie warstwy rogowej wyróżnia się dodatkowo 3 warstwy:
- warstwa jasna – pojawia się wyłącznie w obrębie dłoni i na piętach;
- warstwa zbita – stanowi właściwą warstwę rogową naskórka;
- warstwa rozłączna – ulega złuszczaniu.
Warstwa rogowa zbudowana jest już z martwych komórek zwanych korneocytami. Złuszczanie warstwy rogowej naskórka następuje co 1-2 tygodnie, zaś proces keratynizacji trwa około 1 miesiąca.
Przestrzenie między korneocytami
Komórki naskórka ściśle przylegają do siebie, jednak między nimi pomimo tego znajduje się mikroskopijna przestrzeń. Przestrzenie te wypełnia mieszanina substancji lipidowych, zwana cementem. W jej skład wchodzą:
- ceramidy – około 40%, ich głównym składnikiem są NNKT, zwłaszcza kwas linolowy i kwas linolenowy. Chronią one przed nadmierną utratą wody i sprzyjają utrzymaniu wysokiego poziomu nawilżenia naskórka;
- WNNKT;
- siarczan cholesterolu;
- NMF – naturalny czynnik nawilżający, stanowiący mieszaninę związków silnie higroskopijnych. Są to przede wszystkim: wolne aminokwasy, mleczany, mocznik, jony mineralne, cukry.
O jakość cementu możemy dbać poprzez odpowiedni styl życia, zwłaszcza właściwą dietę oraz regularną pielęgnację skóry.
Naskórek – funkcje
Główną rolą naskórka jest tworzenie bariery między środowiskiem wewnętrznym organizmu, a światem zewnętrznym. Warstwa rogowa chroni przed wnikaniem bakterii, wirusów i innych patogenów w głąb ustroju. Jednocześnie zapobiega wydostawaniu się cennych związków na zewnątrz. Dotyczy to szczególnie wody, której odpowiednia zawartość w skórze warunkuje jej dobrą kondycję i wygląd. Funkcje te możliwe są do spełnienia dzięki 3 czynnikom:
- obecność keratyny – białka niemal całkowicie wypełniającego komórki warstwy rogowej;
- obecność spoiwa międzykomórkowego;
- układ korneocytów przypominający ceglany mur, co znacznie utrudnia przenikanie drobnoustrojów.
Naskórek podlega stałej wymianie podczas procesu keratynizacji. To jednak nie wszystko. Właśnie w warstwie podstawnej naskórka znajdziemy charakterystyczny dla każdego człowieka barwnik o nazwie melanina. Jest on produkowany przez melanocyty i odpowiada za zabarwienie skóry.
Keratynizacja – co to?
Keratynizacja zwana jest również procesem odnowy naskórka. Rozpoczyna się już w warstwie podstawnej, której komórki intensywnie się dzielą, różnicują i przesuwają do wyższych warstw. Gdy osiągną warstwę rogową ulegają złuszczeniu, co możemy zaobserwować każdego dnia. Całkowity proces odnowy naskórka trwa 28 dni, choć z wiekiem proces keratynizacji może wydłużyć się nawet 2-krotnie.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kaniewska M., Kosmetologia – podstawy, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 2011.
- Ganong W., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Kaniewska M., Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetologii, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 2013.
