Toksoplazmoza (łac. toxoplasmosis) to choroba wywoływana przez pierwotniaki o nazwie Toxoplasma gondii i stanowi jedno z najczęściej diagnozowanych zakażeń odzwierzęcych człowieka. Choroba jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ powoduje nieodwracalne wady rozwojowe u płodu. Przyjmuje się, że w im wcześniejszym trymestrze dojdzie do zakażenia pasożytami, tym poważniejsze konsekwencje wystąpią u dziecka.
Toksoplazmoza – przyczyny
Toxoplasma gondii (T. gondii) jest szeroko rozpowszechnionym na całym świecie wewnątrzkomórkowym pasożytem ssaków i ptaków, zaliczanym do typu Apicomplexa. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową. W Polsce te niebezpieczne pierwotniaki najczęściej przechodzą na człowieka podczas kontaktu z kotami, które są ich ostatecznymi żywicielami.
W jelicie cienkim oocysty przekształcają się w tak zwane tachyzoity, które aktywnie przedostają się do erytrocytów i komórek układu siateczkowo-śródbłonkowego. Tam namnażają się i rozprzestrzeniają po całym organizmie. Wykazują zdolność przenikania przez łożysko, przez co są szczególnie groźne dla rozwijającego się i bardzo wrażliwego płodu. Toxoplasma gondii potencjalnie może rozwijać się w każdej tkance i w dowolnym narządzie wewnętrznym, wykazuje jednak najwyższe powinowactwo do tkanki nerwowej i tkanki mięśniowej, w tym do mięśnia sercowego.
W gronie podwyższonego ryzyka znajdują się osoby z obniżoną odpornością i zespołami z nią przebiegającymi (np. AIDS), osoby przyjmujące leki onkologiczne oraz pacjenci po niedawno przebytych przeszczepach.
Toksoplazmoza – objawy
U osób wcześniej zdrowych zakażenie toksoplazmozą przebiega zazwyczaj bezobjawowo. Jedynie w niektórych przypadkach dochodzi do pojawienia się słabo nasilonych objawów ogólnych, które są jednak na tyle niespecyficzne, że nie są powiązywane z toksoplazmozą. Mowa między innymi o:
- powiększeniu węzłów chłonnych na szyi;
- nudnościach i wymiotach;
- biegunkach;
- bólu brzucha;
- zmęczeniu i osłabieniu organizmu;
- ogólnym złym samopoczuciu.
Zakażenie często manifestuje się objawami grypopodobnymi – gorączką nieprzekraczającą 38,5 stopni Celsjusza, bólami głowy czy wzmożoną męczliwością. Przebieg jest łagodny, a choroba ustępuje samoistnie. W niektórych przypadkach obserwuje się jej nawrót po kilku latach, jednak również wtedy wykazuje łagodny przebieg kliniczny. Toksoplazmoza jest szczególnym zagrożeniem dla kobiet ciężarnych. W momencie zachorowania tuż przed zajściem w ciążę lub w jej trakcie dochodzi do licznych powikłań u płodu. W I trymestrze najczęściej dochodzi do poronienia wskutek obumarcia płodu, natomiast w II trymestrze u dziecka rozwiną się wady takie jak:
- wodogłowie;
- anatomiczne uszkodzenie narządu wzroku;
- dziecięce porażenie mózgowe;
- padaczka;
- uszkodzenie słuchu;
- zwapnienie śródmózgowe.
Jeśli do zachorowania dojdzie w III trymestrze ciąży, może dojść do zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego. Warto wiedzieć, że 90% dzieci, których matki zachorowały na toksoplazmozę końcówką III trymestru ciąży, rodzi się zdrowych.
Diagnostyka toksoplazmozy
W celu zdiagnozowania toksoplazmozy należy wykonać badania serologiczne wykrywające obecność specyficznych przeciwciał kierowanych przeciwko antygenom T. Gondii. Jako pierwsze, niedługo po zakażeniu, w organizmie pacjenta pojawiają się przeciwciała IgM, po około 1-2 tygodniach przeciwciała IgG. Diagnostyka toksoplazmozy wrodzonej polega natomiast na wykrywaniu obecności pasożyta we krwi pępowinowej, w wodach płodowych, łożysku lub płynach ustrojowych.
Toksoplazmoza – leczenie
U wcześniej zdrowych osób nie ma konieczności leczenia choroby. Przemija samoistnie, można jedynie stosować metody objawowe, np. odpoczynek, ziołolecznictwo czy odpowiednie nawodnienie organizmu. Znacznie bardziej skomplikowane (i zawsze konieczne) jest leczenie toksoplazmozy u kobiet w ciąży. Dobór leków powinien przebiegać w taki sposób, aby jednocześnie niszczyć pasożyty oraz nie wpływać negatywnie na płód. Najczęściej kobiecie podaje się antybiotyk o nazwie spiramycyna, jak również kombinację leków przeciwpasożytniczych. Kobieta powinna pozostać w kontakcie z lekarzem przez cały okres trwania ciąży.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Biesiada G., Kalinowska-Nowak A., Czepiel J., Mach T., Toksoplazmoza – epidemiologia, obraz kliniczny i zakażenie w czasie ciąży, Przegląd Lekarski, 2/2006.
- Włodarczyk A., Lass A., Witkowski J., Toksoplazmoza – fakty i mity, Forum Medycyny Rodzinnej, 4/2013.
- Boroń-Kaczmarska A., Wiercińska-Drapało A., Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
- Holec L., Antygeny rekombinantowe Toxoplasma gondii jako narzędzie w diagnostyce toksoplazmozy, Rozprawa doktorska, Katedra Mikrobiologii Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2007.
