Kanalik łzowy (łac. canalicus lacrimalis) to struktura anatomiczna znajdująca się w przyśrodkowej części powieki górnej i dolnej. Każdy człowiek ma dwa kanaliki łzowe w każdym oku – kanalik górny i dolny. Zatem całkowita liczba tych kanalików u jednego człowieka wynosi cztery. Odpowiadają one głównie za odprowadzanie łez z woreczka łzowego.
Kanalik łzowy – anatomia
Budowa narządu łzowego obejmuje następujące elementy:
- punkty łzowe – niewielkich rozmiarów otwory zlokalizowane na brzegach powiek (górnej i dolnej), stanowiące początkowy punkt odprowadzania łez;
- kanaliki łzowe – drobne przewody, które prowadzą od punktów łzowych do woreczka łzowego. Składają się z dwóch części: pionowej (bliżej punktów łzowych) i poziomej;
- woreczek łzowy – mały zbiornik o woreczkowatym kształcie, znajdujący się w dole kanalika łzowego. Zbiera łzy z kanalików łzowych;
- przewód nosowo-łzowy – struktura biegnąca od woreczka łzowego w dół i kończąca się w jamie nosowej, dokładnie w dolnym przewodzie nosowym. To przez ten przewód łzy przedostają się do nosa, co sprawia, że podczas intensywnego płaczu nierzadko mamy jednocześnie wodnisty katar.
Każdy kanalik łzowy składa się z dwóch wspomnianych części – pionowej i poziomej. Część pionowa to krótki odcinek rozpoczynający się w punktach łzowych na brzegu powiek. Wnika prostopadle w głąb tkanek i ma długość średnio około 2 mm. Z kolei część pozioma obejmuje zakrzywiające się odcinki kanalików łzowych, które biegną poziomo w kierunku przyśrodkowego kąta oka. Odcinek poziomy jest dłuższy niż ten pionowy, ma bowiem długość około 8 mm. Oba kanaliki (z górnej i dolnej powieki) mogą łączyć się w jeden wspólny kanalik łzowy przed ujściem do woreczka łzowego. W niektórych jedynie przypadkach każdy kanalik uchodzi osobno do woreczka łzowego. Ściany kanalików łzowych są zbudowane z nabłonka i otoczone cienką warstwą tkanki łącznej. Właśnie to zapewnia im elastyczność i funkcjonalność w odprowadzaniu łez.
Kanalik łzowy – funkcje
Kanaliki łzowe pełnią niezwykle istotną rolę w nawilżaniu oka oraz usuwaniu nadmiaru łez. Zbierają bowiem łzy z powierzchni oka przez punkty łzowe i transportują je do woreczka łzowego. W dalszej kolejności przekierowują je do jamy nosowej, co zapobiega ich nadmiernemu nagromadzeniu na oku. Łzy są jednak niezmiernie istotne w nawilżaniu oka, a ich krążenie po powierzchni gałki ocznej jest możliwe właśnie przez kanaliki łzowe.
Dzięki możliwości odprowadzania łez, kanaliki łzowe usuwają drobne zanieczyszczenia, alergeny, pyłki, kurz i mikroorganizmy z powierzchni oka, co pomaga chronić je przed infekcjami. Wszelkie nieprawidłowości w obrębie kanalików łzowych mogą doprowadzić do wystąpienia nadwrażliwości oka na światło (tzw. światłowstręt), zespołu suchego oka, podrażnień oka lub nadmiernego łzawienia oczu.
Zobacz również: Gruczoł łzowy.
Choroby kanalików łzowych
Do najczęściej diagnozowanych patologii w obrębie kanalików łzowych należą:
- zapalenie kanalika łzowego – infekcja może być wywołana przedostaniem się do nich bakterii, wirusów, grzybów lub innych patogenów chorobotwórczych. Pojawia się piekący ból, zaczerwienienie oka, obrzęk, a nawet ropna wydzielina wypływająca z kanalików łzowych;
- niedrożność kanalika łzowego – czyli potocznie mówiąc: ich zatkanie. Problem może mieć charakter wrodzony bądź nabyty. Przyczyną mogą być infekcje, urazy, zmiany anatomiczne związane z wiekiem, jak również choroby autoimmunologiczne. Typowe jest nadmierne łzawienie i nawracająca infekcja oka;
- kamienie łzowe – tworzą się w konsekwencji odkładania się złogów w kanalikach łzowych, co prowadzi do ich zablokowania i utrudnienia odpływu łez;
- urazy mechaniczne – ich konsekwencją jest uszkodzenie kanalików łzowych.
Także w przebiegu reakcji alergicznych lub zespołu Sjogrena może dochodzić do ich uszkodzeń. Diagnostyką i leczeniem problemu najczęściej zajmuje się doświadczony lekarz okulista.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Grzybowski A., Okulistyka, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2023.
- Szaflik J., Izdebska J., Okulistyka kliniczna, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2017.
