Oko jest narządem zmysłu odpowiedzialnym za widzenie przedmiotów, kształtów i kolorów. Gałka oczna otoczona tłuszczem, powięziami i mięśniami spoczywa w przedniej części oczodołu. Jest silnie unerwiona i unaczyniona.
Oko – budowa anatomiczna
Ścianę gałki ocznej tworzą 3 koncentryczne błony:
- zewnętrzna – błona włóknista;
- środkowa – błona naczyniowa;
- wewnętrzna – siatkówka.
Gałka oczna zawiera 3 przestrzenie: komorę przednią, tylną i dużą. Obie komory do przodu od soczewki wypełnia płyn zbliżony składem do płynu mózgowo-rdzeniowego. Wydzielany jest on przez nabłonek pokrywający ciało rzęskowe. W głębi oka znajduje się duża komora zajęta przez ciało szkliste.
Błona włóknista
Błona włóknista tworzy zrąb gałki ocznej, do którego przyczepiają się mięśnie, a także mocną, łącznotkankową osłonkę, która pełni funkcje ochronne. W większości składa się z nieprzezroczystej części tylnej – twardówki, zaś pozostałą część stanowi rogówka. Przez rogówkę widać źrenicę i barwną tęczówkę.
Szczególną uwagę należy zwrócić na rogówkę. Z powodu większej krzywizny wygląda ona tak, jakby była wprawiona w twardówkę na podobieństwo szkiełka zegarka. To właśnie przez rogówkę odbywa się wchłanianie wielu leków, stosowanych w postaci kropli. Rogówka nadaje kształt gałce ocznej i jest jej narządem ochronnym. Dzięki temu charakteryzuje się dużą wytrzymałością. Jako twór przezroczysty ma za zadanie przepuszczać i załamywać promienie świetlne.
Z kolei twardówka widoczna jest jako biała warstwa, zwana potocznie białkiem oka. Wraz z wiekiem może przybierać żółtawe zabarwienie, które pochodzi od złogów tłuszczowych. Twardówka jest bardzo słabo unaczyniona i wrażliwa na ból jedynie w swojej przedniej części.
Błona naczyniowa
Błona naczyniowa składa się z 3 części:
- naczyniówki;
- ciała rzęskowego;
- tęczówki (wraz ze źrenicą).
Naczyniówka to tylny i największy odcinek tej warstwy oka. Wyściela ona wewnątrz twardówkę, począwszy od nerwu wzrokowego sięgając ku przodowi aż do linii, gdzie kończy się siatkówka. Jej powierzchnia zewnętrzna nie jest gładka, ponieważ pokrywają ją strzępki poprzerywanych włókien i blaszek warstwy nadnaczyniówkowej. Powierzchnia wewnętrzna jest natomiast zupełnie gładka i ściśle przylega do siatkówki.
Ciało rzęskowe pełni ważne funkcje, między innymi bierze udział w akomodacji oka. Na skutek skurczu części okrężnej i tęczówkowej ciało rzęskowe grubieje i przesuwa się do przodu.
Tęczówka leży najbardziej do przodu. Pośrodku niej znajduje się źrenica – otwór o zmiennym świetle (mały w jasnym oświetleniu i duży w ciemności). Tęczówka dzieli przestrzeń zawartą między rogówką a soczewką na przednią i tylną komorę oka. Obie komory łączą się ze sobą przez otwór źreniczny. Barwa tęczówki zależy od ilości barwnika w przedniej warstwie zrębu. Ponadto tęczówka bierze udział w przemianie płynów śródocznych.
Źrenica zaś jest otworem, przez który do ciemni wpadają promienie światła. Pod wpływem działania mięśni zawartych w tęczówce źrenica odruchowo zwęża się i poszerza. Jeśli jest zwężona – chroni głębiej położone części oka przed nadmiernym światłem.
Zobacz również: Odruchy oczne.
Siatkówka oka
Błona wewnętrzna, czyli siatkówka, składa się z 2 części:
- wzrokowej;
- ślepej (niewrażliwej na światło).
Na powierzchni części wzrokowej wyróżnia się tarczę nerwu wzrokowego, pośrodku której zaznacza się małe wgłębienie tarczy. Tutaj zbiegają się włókna nerwowe siatkówki, które po opuszczeniu gałki ocznej wytwarzają nerw wzrokowy. Oprócz tarczy nerwu wzrokowego na siatkówce znajduje się również żółtawo zabarwione miejsce zwane plamką żółtą. Plamka żółta stanowi najwrażliwszą część siatkówki zawierającą dołek środkowy. Przez niego biegnie z kolei oś wzrokowa – to tutaj pada osiowy promień światła.
Na siatkówce znajdują się również czopki i pręciki, czyli niewielkie komórki odpowiedzialne za rozpoznawanie barwy i kształtu przedmiotów.
Zobacz również: Odwarstwienie siatkówki.
Aparat ochronny
Oko stanowi bardzo delikatną strukturę ciała człowieka, dlatego wymaga również bardzo szczegółowej ochrony. Zapewniają ją:
- oczodół;
- powieki wraz z rzęsami;
- spojówka;
- narząd łzowy.
Oczodół chroni oko przed urazami mechanicznymi, powieki wraz z rzęsami przed nadmiarem światła, urazami, zanieczyszczeniami czy przesuszeniem. Zaś narząd łzowy odpowiada głównie za nawilżenie oka. Dzięki temu jednocześnie wspomaga usuwanie zanieczyszczeń znajdujących się na powierzchni tego narządu.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Konturek S., Fizjologia człowieka, Tom IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.
