Dysbalans mięśniowy to inaczej brak równowagi pomiędzy mięśniami wykonującymi określony ruch w stawie lub spełniającymi konkretną rolę, a mięśniami o funkcji przeciwnej. Są to tak zwane mięśnie antagonistyczne, czyli przeciwstawne. W takich sytuacjach warto udać się do fizjoterapeuty, najlepiej takiego, który pracuje z pacjentem w aspekcie przygotowania motorycznego. Można również skorzystać z pomocy doświadczonego trenera personalnego.
Dysbalans mięśniowy
Dysbalans mięśniowy (zgodnie z definicją) to zaburzenie w obrębie siły i długości mięśni pracujących przeciwstawnie, co ma swoje konsekwencje w innych elementach narządu ruchu, najczęściej w stawach. Przykładowo jeśli dysbalans dotyczy przedniej i tylnej grupy mięśniowej kończyny dolnej, może pojawić się ból kolana, a przy braku leczenia i permanentnym powtarzaniu się problemu na przestrzeni lat może nawet dojść do uszkodzenia struktur w obrębie stawu kolanowego, np. łąkotek. Są to wówczas uszkodzenia z przeciążenia, choć tak naprawdę dysbalans mięśniowy może również zmniejszać stabilność w stawie, także w tym mechanizmie zwiększając ryzyko kontuzji.
Dysbalans mięśniowy – przyczyny
Dysbalans mięśniowy bardzo często pojawia się w momencie złych nawyków ruchowych, a dokładniej przy:
- przetrenowaniu lub ćwiczeniu wyłącznie jednych grup mięśniowych – przykładowo u biegaczy bardzo często obserwuje się dużą pracę koncentryczną mięśnia czworogłowego uda, przy jednoczesnym mniejszym obciążaniu mięśni kulszowo-goleniowych. Osoby trenujące siłowo również częściej skupiają się na wzmacnianiu mięśnia czworogłowego uda, nieco rzadziej lub mniej intensywnie wzmacniając tył kończyny dolnej. Może to powodować bóle kolan oraz zwiększać ryzyko kontuzji tego stawu;
- braku aktywności fizycznej – gdy prowadzimy siedzący tryb życia, ryzyko dysbalansu mięśniowego znacząco wzrasta;
- trenowaniu sportów asymetrycznych – np. szermierstwa, rzutu oszczepem, łucznictwa i innych.
Dysbalans miesniowy może jednak również pojawiać się jako konsekwencja różnorodnych problemów zdrowotnych, choćby takich jak:
- choroby neurologiczne – w tym choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, miastenia, udar mózgu, stwardnienie rozsiane;
- choroby reumatyczne i o podłożu autoimmunologicznym – w tym reumatoidalne zapalenie stawów;
- choroba zwyrodnieniowa stawów prowadząca do unikania ruchów w stawach wywołujących ból, co może „oszczędzać” jedną grupę mięśniową przy jednoczesnym zwiększonym angażowaniu tej antagonistycznej;
- wszelkiego rodzaju kontuzje narządu ruchu, np. skręcenie stawu skokowego, zerwanie więzadła krzyżowego przedniego, naderwania mięśni;
- przebyte operacje, w szczególności te w obrębie narządu ruchu, ale nie tylko;
- wady postawy, np. skolioza, boczne skrzywienia kręgosłupa, kolana koślawe, kolana szpotawe, zwiększona lordoza lędźwiowa;
- znacznego stopnia niedobory składników odżywczych, np. witaminy czy minerały;
- dyskopatia i wszelkie problemy z kręgosłupem.
Złe nawyki ruchowe są jednak częstsze. Mogą ponadto dotyczyć przyjmowania niewłaściwej postawy ciała podczas siedzenia i oglądania telewizji, nieprawidłowej techniki wykonywania ćwiczeń codziennych czy nawet braku rozgrzewki przed treningiem.
Czy dysbalans mięśniowy boli?
Dysbalans mięśniowy sam w sobie nie powoduje żadnych dolegliwości bólowych. Ból, dyskomfort i ewentualne konsekwencje braku równowagi mięśniowej mogą pojawić się jednak w momencie, w którym dojdzie do uszkadzania unerwionych struktur przez brak równowagi w pracy mięśni antagonistycznych. Przykładowo, jeśli trenując siłowo skupiamy się wyłącznie na wzmacnianiu mięśnia czworogłowego uda, a dodatkowo zaczniemy biegać na dłuższe dystanse, mięśnie kulszowo-goleniowe będą słabsze i nie zapewnią dla stawu kolanowego odpowiedniej stabilności. W konsekwencji tego tkanki kolana będą delikatnie przesuwać się, co przy setkach lub tysiącach powtórzeń może wywołać stan zapalny, obrzęk, ból kolana nasilający się w trakcie aktywności i ustępujący w spoczynku lub po zaprzestaniu sportu.
Dysbalans mięśniowy – leczenie
Leczenie dysbalansu mięśniowego jest raczej proste, choć może komplikować się przy poważnych chorobach przewlekłych. Wówczas podstawą jest ich leczenie przyczynowe pod okiem lekarza specjalisty, ponieważ jeśli nie ustabilizujemy choroby wywołującej problem, pomimo ćwiczeń dysbalans mięśniowy może narastać lub się utrzymywać.
Bez względu na przyczynę konieczna jest natomiast fizjoterapia. Fizjoterapeuta powinien dokładnie sprawdzić inhibicje mięśniowe (zmniejszenie napięcia mięśniowego) za pomocą testów funkcjonalnych, wykluczyć ewentualne patologie tkanek twardych, więzadeł, łąkotek, kaletek maziowych i innych struktur niebędących mięśniami, których uszkodzenie może dawać podobne dolegliwości, a następnie dobrać odpowiednią terapię. Na wizycie u fizjoterapeuty powinien powinien on skupić się u pacjenta na aktywacji mięśni (czasowym usunięciu inhibicji), stymulując je wybranymi technikami, po czym zadaje indywidualnie dobrane ćwiczenia do codziennego wykonywania w domu. Doraźnie, np. przy większych niestabilnościach lub gdy pacjent zgłasza dyskomfort podczas poruszania się, może wspomagająco nałożyć kinesiotaping jako wspomaganie terapii właściwej.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Sieroń A., Śliwiński Z., Wielka fizjoterapia, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2023.
- Wojtyczek Ł., Zaburzenia czynnościowe w układzie mięśniowym, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego Rzeszów 2005, 1, 77–80.
