Kolana koślawe – przyczyny, objawy, leczenie

Kolana koślawe są wadą postawy, w której oś podudzia tworzy kąt otwarty na zewnątrz z osią uda. Kostki przyśrodkowe są oddalone od siebie o co najmniej 5 cm.

Kolana koślawe – przyczyny

W medycynie można wyróżnić koślawość:

• koślawość pozapalną;
• koślawość porażenną;
• koślawość pourazową;
• koślawość wrodzoną;
• koślawość idiopatyczną;
• koślawość pokrzywiczą;
• koślawość statyczną.

Często powodem koślawienia kolan jest stopa płasko-koślawa, ponieważ ustawienie stopy w pronacji i koślawości powoduje nieprawidłowe rozłożenie sił nacisku i pociąganie w obrębie kolan.

Między 2. a 4. rokiem życia koślawość kolan jest fizjologiczna, dlatego nie jest konieczne jej leczenie. Należy wówczas obserwować dalszy rozwój dziecka.

Kolana koślawe – objawy i wady

Nacisk na zewnętrzną stronę stawów kolanowych powoduje hamowanie wzrostu tej części oraz zwiększa asymetrię kłykci. Zmianom ulegają również więzadła i mięśnie. Więzadło poboczne piszczelowe staje się nadmiernie rozciągnięte, natomiast więzadło poboczne strzałkowe znacznie się skraca. W przypadku mięśni, rozciągnięciu ulegają:

• mięsień półbłoniasty;
• mięsień półścięgnisty;
• głowa przyśrodkowa mięśnia czworogłowego uda.
• mięsień krawiecki.

Przykurcz mięśni dotyczy pasma biodrowo-piszczelowego oraz mięśnia dwugłowego uda.

Patologiczne ustawienie kolan znacznie zwiększa ryzyko zwichnięć rzepki. Jeśli wada dotyczy tylko jednej kończyny dolnej, następstwem jest jej czynnościowe skrócenie. To z kolei może skutkować skoliozą odcinka lędźwiowego.

Osoba dotknięta wadą jaką są kolana koślawe wykazuje niezgrabność podczas chodzenia. Chód staje się niepewny oraz chwiejny, co jest związane z osłabieniem więzadeł. Może wystąpić ból podczas chodzenia.

Zobacz również: Kolana szpotawe.

Kolana koślawe – jak leczyć?

Rehabilitacja koślawych kolan obejmuje głównie kinezyterapię. W bardziej zaawansowanych przypadkach ćwiczenia korekcyjne wspomagane są odpowiednio dobranym sprzętem ortopedycznym, terapią manualną (w przypadku zablokowania czynnościowego w stawach) czy kinesiotapingiem. Często pomocne są również masaże.

Celem ćwiczeń korekcyjnych jest:

• wzmocnienie rozciągniętych struktur oraz rozciągnięcie struktur przykurczonych;
• skorygowanie współwystępującego płaskostopia;
• w razie potrzeby zmniejszenie nadwagi u pacjenta;
• nauka prawidłowego chodu i ustawiania oraz obciążania stopy.

Sprzęt ortopedyczny powinien zostać indywidualnie dobrany do potrzeb pacjenta. Zwykle są to szyny stosowane na noc, wkładki ortopedyczne, buty korekcyjne z obcasami Thomasa lub aparaty odciążające zewnętrzną powierzchnię stawów kolanowych. Bardzo ważne jest, aby dieta pacjenta została wzbogacona o produkty z dużą zawartością wapnia oraz witaminy D. Ostatecznością są operacje chirurgiczne polegające na przecięciu kości i ustawieniu odłamów w prawidłowej pozycji.

W przypadku koślawości kolan należy unikać długotrwałego obciążania kończyn dolnych (stanie w miejscu, długie spacery, biegi, marsze), łyżwiarstwa oraz ćwiczeń w rozkroku i pozycjach wyjściowych jak np. siad płotkarski. Niewskazane jest ustawianie kończyn dolnych w ten sposób, aby podudzia przyjmowały odwiedzeniową pozycję.

Koślawość kolan – przykłady ćwiczeń

1. Rozciąganie mięśnia dwugłowego uda można wykonać w leżeniu przodem (ćwiczenie w niepełnym skurczu i pełnym rozciągnięciu). Kończyny dolne ugięte w kolanach, pacjent wykonuje wznos nóg lekko nad podłoże i utrzymuje napięcie przez 3 sekundy. Następnie zmienia pozycję na podpór przodem i unosi biodra do góry rozciągając mięsień dwugłowy uda. Utrzymuje pozycję około 15 sekund, a następnie rozluźnia. Ćwiczenie należy powtórzyć 4 razy.
2. Doskonalenie nawyku prawidłowego ustawiania kończyn dolnych odbywa się poprzez opanowanie przez pacjenta prawidłowego stania. Następnym elementem jest nauka chodu bez szerokiego rozstawiania stóp.
3. Wzmacnianie nadmiernie rozciągniętych mięśni odbywa się w pełnym skurczu i niepełnym rozciągnięciu. Pacjent leży w pozycji przodem z lekko ugiętymi kończynami dolnymi w stawach kolanowych. Następnie wykonuje zgięcie nóg do kąta prostego w stawach kolanowych, z jednoczesną rotacją wewnętrzną oporowaną przez fizjoterapeutę.

	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Wilczyński J., Korekcja wad postawy człowieka, Wydawnictwo Anthropos, Starachowice 2005.
2. Kruczyński J., Szulc A., Wiktora Degi Ortopedia i rehabilitacja. Wybrane zagadnienia z zakresu chorób i urazów narządu ruchu dla studentów i lekarzy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015.
3. Terlikowski R., Kaniewska K, Mirska A., Wady postawy, Skrypt dla studentów Wydziału Nauk o Zdrowiu kierunku Fizjoterapia, Białystok 2009.