Kolana koślawe – przyczyny, objawy, leczenie

Kolana koślawe są wadą postawy, w której oś podudzia tworzy kąt otwarty na zewnątrz z osią uda. Kostki przyśrodkowe są oddalone od siebie o co najmniej 5 cm.

Przyczyny

W medycynie można wyróżnić koślawość pozapalną, porażenną, pourazową, wrodzoną, idiopatyczną, pokrzywiczą i statyczną. Często powodem koślawienia kolan jest stopa płasko-koślawa, ponieważ ustawienie stopy w pronacji i koślawości powoduje nieprawidłowe rozłożenie sił nacisku i pociąganie w obrębie kolan.

Między 2. a 4. rokiem życia koślawość kolan jest fizjologiczna, dlatego nie jest konieczne jej leczenie. Należy wówczas obserwować dalszy rozwój dziecka.

Objawy wady

Nacisk na zewnętrzną stronę stawów kolanowych powoduje hamowanie wzrostu tej części oraz zwiększa asymetrię kłykci. Zmianom ulegają również więzadła i mięśnie. Więzadło poboczne piszczelowe staje się nadmiernie rozciągnięte, natomiast więzadło poboczne strzałkowe znacznie się skraca. W przypadku mięśni, rozciągnięciu ulegają:

• mięsień półbłoniasty;
• mięsień półścięgnisty;
• głowa przyśrodkowa mięśnia czworogłowego uda.
• mięsień krawiecki.

Przykurcz dotyczy pasma biodrowo-piszczelowego oraz mięśnia dwugłowego uda.

Patologiczne ustawienie kolan znacznie zwiększa ryzyko zwichnięć rzepki. Jeśli wada dotyczy tylko jednej kończyny dolnej, następstwem jest jej czynnościowe skrócenie. To z kolei może skutkować skoliozą odcinka lędźwiowego.

Osoba dotknięta wadą jaką są kolana koślawe wykazuje niezgrabność podczas chodzenia. Chód staje się niepewny oraz chwiejny, co jest związane z osłabieniem więzadeł. Może wystąpić ból podczas chodzenia.

Kolana koślawe – leczenie

Rehabilitacja obejmuje głównie kinezyterapię. W bardziej zaawansowanych przypadkach ćwiczenia korekcyjne wspomagane są odpowiednio dobranym sprzętem ortopedycznym, terapią manualną (w przypadku zablokowania czynnościowego w stawach) czy kinesiotapingiem. Często pomocne są masaże.

Celem ćwiczeń korekcyjnych jest:

• wzmocnienie rozciągniętych struktur oraz rozciągnięcie przykurczonych;
• skorygowanie współwystępującego płaskostopia;
• w razie potrzeby zmniejszenie nadwagi u pacjenta;
• nauka prawidłowego chodu i ustawiania oraz obciążania stopy.

Sprzęt ortopedyczny powinien zostać indywidualnie dobrany do potrzeb pacjenta. Zwykle są to szyny stosowane na noc, wkładki ortopedyczne, buty korekcyjne z obcasami Thomasa lub aparaty odciążające zewnętrzną powierzchnię stawów kolanowych. Bardzo ważne jest, aby dieta pacjenta została wzbogacona o produkty z dużą zawartością wapnia oraz witaminy D. Ostatecznością są operacje chirurgiczne polegające na przecięciu kości i ustawieniu odłamów w prawidłowej pozycji.

W przypadku koślawości kolan należy unikać długotrwałego obciążania kończyn dolnych (stanie w miejscu, długie spacery, biegi, marsze), łyżwiarstwa oraz ćwiczeń w rozkroku i pozycjach wyjściowych jak np. siad płotkarski. Niewskazane jest ustawianie kończyn dolnych w ten sposób, aby podudzia przyjmowały odwiedzeniową pozycję.

Przykłady ćwiczeń

1. Rozciąganie mięśnia dwugłowego uda można wykonać w leżeniu przodem (ćwiczenie w niepełnym skurczu i pełnym rozciągnięciu). Kończyny dolne ugięte w kolanach, pacjent wykonuje wznos nóg lekko nad podłoże i utrzymuje napięcie przez 3 sekundy. Następnie zmienia pozycję na podpór przodem i unosi biodra do góry rozciągając mięsień dwugłowy uda. Utrzymuje pozycję około 15 sekund, a następnie rozluźnia. Ćwiczenie powtórzyć 4 razy.
2. Doskonalenie nawyku prawidłowego ustawiania kończyn dolnych odbywa się poprzez opanowanie przez pacjenta prawidłowego stania. Następnym elementem jest nauka chodu bez szerokiego rozstawiania stóp.
3. Wzmacnianie nadmiernie rozciągniętych mięśni odbywa się w pełnym skurczu i niepełnym rozciągnięciu. Pacjent leży w pozycji przodem z lekko ugiętymi kończynami dolnymi w stawach kolanowych. Następnie wykonuje zgięcie nóg do kąta prostego w stawach kolanowych, z jednoczesną rotacją wewnętrzną oporowaną przez fizjoterapeutę.

Zobacz również: Kolana szpotawe.

	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Wilczyński J., Korekcja wad postawy człowieka, Wydawnictwo Anthropos, Starachowice 2005.
2. Kruczyński J., Szulc A., Wiktora Degi Ortopedia i rehabilitacja. Wybrane zagadnienia z zakresu chorób i urazów narządu ruchu dla studentów i lekarzy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015.
3. Terlikowski R., Kaniewska K, Mirska A., Wady postawy, Skrypt dla studentów Wydziału Nauk o Zdrowiu kierunku Fizjoterapia, Białystok 2009.