Choroba Parkinsona to samoistna, przewlekła i postępująca choroba ośrodkowego układu nerwowego, w przebiegu której dochodzi do degeneracji neuronów (podstawowych komórek układu nerwowego) w istocie czarnej mózgu. W konsekwencji dochodzi do licznych zaburzeń w kontroli ruchów oraz funkcji motorycznych. Za pomocą prawidłowych działań terapeutycznych można jednak opóźniać jej postęp i znacząco poprawiać jakość życia pacjenta.
Choroba Parkinsona – przyczyny
Choroba Parkinsona wiąże się z neurozwyrodnieniem struktury śródmózgowia, czyli substancji czarnej. Wykazano, że prowadzi do spadku poziomu dopaminy w mózgu. Etiopatogeneza (dziedzina medycyny zajmująca się badaniem przyczyn i mechanizmów powstawania chorób) tej choroby wciąż nie została jednak do końca poznana. Jedna z koncepcji wskazywała na przedwczesne starzenie się i zanik komórek istoty czarnej, w konsekwencji prowadzący do spadku ilości dopaminy w prążkowiu. Aktualnie w patogenezie uwzględnianych jest szereg czynników zarówno genetycznych, jak i środowiskowych, w tym działanie wolnych rodników i stresu oksydacyjnego.
Wykryto też czynniki ryzyka, które mogą predysponować do rozwoju choroby Parkinsona. Są nimi:
- narażenie na herbicydy i pestycydy;
- przebywanie przez wiele lat w środowisku z zanieczyszczonym powietrzem;
- wiek – ryzyko choroby wzrasta po 60. roku życia;
- płeć – mężczyźni chorują częściej, niż kobiety;
- częste stany zapalne w organizmie;
- silny stres w życiu codziennym.
Ciekawostką medyczną jest, że w genetycznie uwarunkowanej chorobie Parkinsona (z obecnością mutacji w genie α-synukleiny) nieprawidłowo zbudowane białko odkłada się w postaci wtrętów w komórkach nerwowych, co ostatecznie prowadzi do ich śmierci w mechanizmie apoptozy. Ostatnimi czasy w większości chorób neurozwyrodnieniowych potwierdza się teorię przekazywania nieprawidłowej konformacji białek (wzajemne ułożenie przestrzenne aminokwasów względem siebie), podobnie jak dzieje się to w chorobach prionowych.
Zobacz również: Choroby neurologiczne.
Choroba Parkinsona – objawy
Do podstawowych, najbardziej charakterystycznych objawów choroby Parkinsona należą spowolnienie ruchowe nazywane też bradykinezją oraz co najmniej jeden z następujących objawów:
- wzmożone napięcie mięśniowe typu spastycznego;
- drżenie spoczynkowe 4-6 Hz;
- zaburzenia postawy.
Dodatkowo u chorego występować mogą objawy takie jak:
- ślinotok;
- łojotok;
- zaparcia;
- sztywność mięśniowa dłoni (mikrografia, czyli zmiana charakteru pisma);
- zaburzenia węchu.
Mogą one wyprzedzać początek choroby nawet o 10 lat. Klasyczna postać choroby Parkinsona początkowo występuje po jednej stronie, a po zastosowaniu odpowiedniej dawki lewodopy u pacjentów obserwuje się znaczną poprawę stanu ruchowego. Prawidłowa, pożądana odpowiedź na leczenie jest warunkiem rozpoznania idiopatycznej (przyczyna jest nieznana lub niejasna) postaci Parkinsona.
Diagnostyka choroby Parkinsona
Wstępne rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu zdrowotnego oraz analizy objawów występujących u pacjenta. Klasyczne badania neuroobrazowe rekomendowane do wykonania u pacjentów z podejrzeniem choroby Parkinsona, takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny mózgu, nie potwierdzają wprawdzie samej choroby, ale pozwalają wykluczyć inne, wymagające różnicowania z nią. Diagnostyką i leczeniem choroby Parkinsona zajmuje się lekarz neurolog.
Choroba Parkinsona – leczenie
Leczenie choroby Parkinsona obejmuje stymulację układu dopaminergicznego, wzrost produkcji endogennej dopaminy, ewentualnie zablokowanie metabolizmu dopaminy przez blokadę enzymów rozkładających dopaminę MAO lub COMT. Niekiedy dołącza się do tego leki antycholinergiczne (ostatnimi czasy jednak rzadko zalecane ze względu na ich możliwy wpływ na zaburzenia pamięci). U pacjentów z chorobą Parkinsona kluczowa jest modyfikacja nawyków i zmiana aranżacji najbliższej przestrzeni, w tym:
- unikanie kofeiny i alkoholu, które nasilają objawy;
- nauka głębokiego oddychania torem dolnożebrowym;
- usunięcie dywaników i wysokich progów w domu lub w pracy;
- unikanie wchodzenia na drabinki, wyższe stołki;
- ciepłe kąpiele przed snem, które spowodują rozluźnienie mięśni.
I wiele innych. Uzupełnieniem działań (coraz częściej docenianym) jest fizjoterapia. Za pomocą rehabilitacji pacjent jest w stanie jak najdłużej zachować sprawność, poprawić swoją równowagę i siłę mięśniową, a także zmniejszyć ryzyko ewentualnych kontuzji i upadków.
Zobacz również: Choroba Parkinsona – rehabilitacja.
Podstawą rehabilitacji są indywidualnie dobrane ćwiczenia.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gaweł M., Potulska-Chromik A., Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i Parkinsona, Postępy Nauk Medycznych, T. XXVIII, nr 7, 2015.
- Stępień A., Neurologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2022.
