Dopamina jest neurotransmiterem wytwarzanym przez neurony istoty czarnej (ośrodkowego układu nerwowego). W zależności od miejsca działania odgrywa różną rolę.
Dopamina – charakterystyka
Dopamina będąca aminą katecholową jest jednym z głównych neuroprzekaźników występujących w organizmie. Pełna nazwa substancji brzmi 3,4-dihydroksyfenyloetyloamina.
Jako związek hydrofilowy nie przechodzi przez barierę krew–mózg, natomiast jako neuroprzekaźnik ma ograniczony czas działania. Co się z tym wiąże – również ograniczony czas półtrwania. Obie te cechy stwarzają spory problem w prowadzeniu badań naukowych dotyczących dopaminy, a także ograniczają możliwość terapeutycznego zastosowania tego związku chemicznego w chorobach neurodegeneracyjnych.
Zaburzenia funkcjonowania układu dopaminergicznego w mózgu prowadzą do schorzeń ośrodkowego układu nerwowego, takich jak choroba Parkinsona, schizofrenia czy różnego rodzaju uzależnienia psychiczne.
Synteza dopaminy
Substancja jest syntezowana na drodze przekształcenia L-tyrozyny za pomocą hydroksylazy tyrozyny w L-DOPA. Ta jest następnie dekarboksylowana za pośrednictwem aromatycznych L-aminokwasów do dopaminy.
Metabolizm dopaminy w organizmie zachodzi dwiema ścieżkami, które prowadzą do tego samego produktu końcowego. Substancja syntezowana jest głównie w neuronach i komórkach rdzenia nadnerczy. Warto wspomnieć, że dopamina jest prekursorem w syntezie adrenaliny oraz noradrenaliny.
Dopamina – funkcje
Dopamina pełni w organizmie człowieka wiele funkcji. Podobnie jak inne neuroprzekaźniki realizuje swoje liczne funkcje poprzez aktywację specyficznych receptorów umiejscowionych na komórkach docelowych. Receptory dopaminowe występują głównie w mózgu, a zwłaszcza w istocie czarnej, prążkowiu oraz polu brzusznym nakrywki. Dodatkowo receptory wiążące ten hormon występują między innymi w nerkach, trzustce, pęcherzykach płucnych i naczyniach krwionośnych płuc, nerek czy serca. W związku z tym, dopamina w:
- układzie pozapiramidowym odpowiada za napięcie mięśni, koordynację oraz napęd ruchowy;
- układzie limbicznym odpowiada za emocje;
- podwzgórzu reguluje wydzielanie hormonów.
Jedną z ważniejszych funkcji dopaminy jest regulacja motoryki, ponieważ brak stymulacji dopaminowej w przypadku ssaków oznacza akinezję, czyli unieruchomienie. Drastyczne, bo aż o 80%, obniżenie poziomu dopaminy w jądrach podstawy mózgu w wyniku postępującej degeneracji neuronów dopaminergicznych występuje w chorobie Parkinsona.
Zobacz również: Sprawność motoryczna.
Dopamina odgrywa istotną rolę w fizjologii szeregów układów obwodowych, modulując pracę nerek i układu krążenia, sekrecję amin katecholowych z rdzenia oraz aldosteronu z kory nadnerczy. Przykładowo, w nerkach dopamina reguluje wchłanianie zwrotne jonów sodu w kanalikach proksymalnych. Zaburzenia funkcjonowania nerkowego układu dopaminergicznego mogą być jednym z głównych powodów nadciśnienia tętniczego u ludzi.
Jest ona jednym z ważniejszych neuroprzekaźników zaangażowanych w chemiczną regulację oddychania. Działa przy tym dwojako: ośrodkowo pobudzając i obwodowo hamując odpowiedź oddechową. W ośrodkowym układzie nerwowym dopamina występuje w strukturach pnia mózgu wrażliwych na zmianę ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla oraz na pH.
Znaczna ilość dopaminy krąży we krwi, jednak jej funkcje nie zostały do końca poznane. Małe ilości wolnej dopaminy we krwi mogą być wytwarzane przez układ nerwowy współczulny, trawienny, a także możliwie inne narządy wewnętrzne.
Polecane produkty:
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kostowski W., Dopamina a mechanizmy nagrody i rozwój uzależnień: fakty i hipotezy, 2/2000.
- Drożak J., Bryła J., Dopamina – nie tylko neuroprzekaźnik, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 59/2005.
- Suchanecka A., Rola dopaminy w procesach motywacyjnych i powstawaniu uzależnień, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 2011-2013.
- Pokorski M., Wpływ lipidowych pochodnych dopaminy na chemiczną regulację oddychania u czuwających szczurów, Warszawa 2014.
