Pień mózgu (łac. truncus cerebri) jest strukturą należącą do ośrodkowego układu nerwowego i obejmującą twory znajdujące się na podstawie czaszki. To jeden z najważniejszych elementów całego ustroju ludzkiego, ponieważ umożliwia wykonywanie czynności życiowych, takich jak oddychanie czy jedzenie.
Pień mózgu – budowa
W skład pnia mózgu wchodzą:
- śródmózgowie (łac. mesencephalon);
- most (łac. pons);
- rdzeń przedłużony (łac. medulla oblongata).
Śródmózgowie
Lokalizuje się między tyłomózgowiem, a przodomózgowiem. Do śródmózgowia należą konary mózgu, wodociąg mózgu i pokrywa śródmózgowia. Dwie z tych struktur dzielą się dodatkowo na:
- konary mózgu – odnogi mózgu (dół międzykonarowy, istota dziurkowana tylna), nakrywki;
- pokrywa śródmózgowia – blaszka pokrywy (wzgórki górne i dolne, ramiona wzgórków), pole przedpokrywowe.
Na szczególną uwagę zasługuje wodociąg mózgu, który stanowi wąski kanał łączący komorę trzecią z czwartą. Jego długość wynosi około 2 cm. Dzięki niemu możliwy jest przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego między tymi komorami.
Bardzo ważnym elementem śródmózgowia są także wzgórki górne, ponieważ łączą się one ściśle z narządem wzroku oraz dolne, które odpowiadają za zmysł słuchu. Z zaburzeniami funkcjonowania i fizjologii śródmózgowia łączy się wiele chorób, w tym popularna choroba Parkinsona.
Most
Most tworzy szeroką wyniosłość leżącą między konarami mózgu, a rdzeniem przedłużonym. Od obu struktur oddziela go dół przedmostowy i dół zamostowy. W budowie mostu wyróżnia się 2 powierzchnie:
- przednią – posiada wyraźne poprzeczne prążkowanie i jest wyraźnie wypukła w płaszczyźnie czołowej i strzałkowej. Przebiega na niej bruzda podstawna, w której z kolei biegnie tętnica podstawna mózgu. Bocznie od tej tętnicy leżą opuszki mostu;
- tylną – stanowi środkową część dna komory czwartej i jest pokryta istotą szarą środkową.
Dodatkowo w budowie mostu wyróżnia się część:
- brzuszną – zawiera pęczki włókien podłużnych, włókna poprzeczne i jądra mostu;
- grzbietową – zawiera między innymi wstęgę przyśrodkową, wstęgę boczną, ciało czworoboczne i twór siatkowaty.
Most zalicza się dodatkowo do tyłomózgowia wtórnego.
Rdzeń przedłużony
Rdzeń przedłużony posiada kształt spłaszczonego stożka o długości 2,5-3 cm. Ku górze przechodzi w most, zaś od dołu graniczy z rdzeniem kręgowym. Granica między nim, a rdzeniem kręgowym jest umowna. Stanowi ją płaszczyzna poprzeczna przechodząca przez brzeg dolny skrzyżowania piramid na poziomie otworu wielkiego.
Budowa wewnętrzna tej struktury różni się w części górnej i dolnej. W obu częściach w nakrywce znajdują się przede wszystkim skupienia istoty szarej, a w części brzusznej głównie istota biała. Na poziomie nerwu językowo-gardłowego znajdują się w nakrywce jądra nerwów czaszkowych:
- ślinowe dolne;
- dwuznaczne;
- pasma rdzeniowego nerwu trójdzielnego;
- pasma samotnego;
- nerwu podjęzykowego;
- tworu siatkowatego;
- okołopodjęzykowe.
Rdzeń przedłużony zalicza się dodatkowo do rdzeniomózgowia.
Pień mózgu – funkcje
Pień mózgu odpowiada przede wszystkim za podtrzymywanie wszystkich czynności życiowych ze względu na umiejscowienie w nim licznych, pierwotnych ośrodków życiowych. To właśnie tutaj znajduje się ośrodek oddychania, termoregulacji, regulujący pracę serca i kończyn, regulujący ciśnienie tętnicze krwi i metabolizm. Ponadto do pnia mózgu należy przysadka mózgowa, która nie tylko koordynuje funkcje życiowe, ale i syntezuje liczne hormony czy neurotransmitery. W pniu mózgu znajdują się ośrodki odruchowe wzroku, słuchu i dotyku.
To właśnie uszkodzenia pnia mózgu powoduje śpiączkę czy zaburzenia trybu sen-czuwanie. Struktury te są niezwykle ważne już od momentu urodzenia, ponieważ odpowiadają za ssanie, połykanie, kichanie, pocenie się czy mruganie, czyli wszystkie czynności umożliwiające przetrwanie najpierw w życiu niemowlęcym, a później w dorosłym.
Podsumowując, wszystkie czynności, które człowiek wykonuje (w dużej mierze podświadome), mające na celu utrzymać go przy życiu, podlegają kontroli pnia mózgu. Dzięki niemu możliwe jest życie. Uszkodzenia pnia mózgu mogą powodować zgon.
Polecane produkty:
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gołąb B., Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
