Hipestezja (hypaesthesia) zwana jest popularnie niedoczulicą. To zjawisko neurologiczne obejmujące osłabienie jednego bądź wszystkich rodzajów czucia powierzchniowego, do których zaliczamy czucie:
- dotyku;
- bólu;
- temperatury;
- ucisku.
Hipestezja w zależności od lokalizacji uszkodzenia
Zależnie od lokalizacji uszkodzenia zaburzenia czucia hipestezja może mieć różny obraz kliniczny. Niedoczulica spowodowana jest uszkodzeniem struktur układu nerwowego lub zmniejszeniem pobudliwości zakończeń nerwowych.
Uszkodzenia korowe
Uszkodzenia korowe (zakręt zaśrodkowy płata ciemieniowego) powodują upośledzenie głównie czucia bólu i czucia głębokiego na obszarze odpowiadającym korowej reprezentacji czucia.
Hipestezje pochodzenia korowego są trudne do identyfikacji, ponieważ mogą występować zarówno po stronie przeciwnej do uszkodzenia (obejmując połowę ciała), jak obszarze ograniczonym, na przykład jednej kończynie lub jej części.
Do korowych zaburzeń czucia należą również:
- adermoleksja – niemożność identyfikacji znaków pisanych na skórze;
- astereognozja – upośledzenie rozpoznawania znanych przedmiotów za pomocą dotyku;
- upośledzenie czucia dyskryminacji – czyli zdolności rozróżniania dwóch bodźców czuciowych działających jednocześnie.
Podrażnienie kory czuciowej powoduje przeczulicę z parestezjami, która może przybrać postać częściowego, czuciowego napadu padaczkowego.
Uszkodzenia dróg czuciowych
Uszkodzenie w obrębie tylnej części torebki wewnętrznej jest przyczyną przeciwstronnej niedoczulicy połowiczej oraz zaburzeń czucia głębokiego – zwłaszcza czucia ułożenia i przemieszczenia. Zazwyczaj dochodzi również do współistniejącego niedowładu połowiczego, ponieważ uszkodzeniu ulega często przebiegająca w pobliżu droga korowo-rdzeniowa.
Uszkodzenie jądra brzusznego tylno-bocznego wzgórza powoduje niedoczulicę przeciwstronną w zakresie wszystkich rodzajów czucia, przy czym najbardziej nasilone są zaburzenia czucia głębokiego.
Uszkodzenia rdzenia kręgowego i ogona końskiego
Zaburzenia czucia powierzchniowego związane z uszkodzeniem rdzenia kręgowego występują w kilku postaciach klinicznych, zależnych od miejsca i rozległości jego uszkodzenia:
- całkowite uszkodzenie rdzenia kręgowego – powoduje zaburzenie wszystkich rodzajów czucia poniżej miejsca uszkodzenia;
- połowicze uszkodzenie rdzenia kręgowego – (zespół Browna-Sequarda) powoduje zaburzenia czucia bólu i temperatury poniżej uszkodzonego segmentu rdzenia po stronie przeciwnej do uszkodzenia. Na poziomie uszkodzenia stwierdza się zwykle pas przeczulicy;
- śródrdzeniowe uszkodzenie rdzenia kręgowego – występuje bardzo rzadko. Ostatecznie powoduje zniesienie czucia bólu i temperatury, przy zachowaniu czucia dotyku i czucia głębokiego;
- choroby stożka rdzeniowego – powoduje uszkodzenie czucia powierzchniowego. Rozszczepienne zaburzenie czucia dotyczy okolicy krocza, szczególnie odbytu oraz pośladków;
- uciśnięcie ogona końskiego – np. przez wypadnięte jądro miażdżyste krążka międzykręgowego. W rezultacie powoduje to zaburzenia czucia na obszarze porównywanym do „spodenek ułańskich”.
Uszkodzenia pnia mózgu
Najczęściej opisuje się zespół boczny opuszki (Wallenberga), którego objawy są wynikiem zamknięcia światła tętnicy dolnej tylnej móżdżku.
Zaburzenia czucia powierzchniowego obejmują:
- zaburzenia czucia bólu na twarzy po stronie uszkodzenia;
- rozszczepienne zaburzenia czucia na tułowiu i kończynach po stronie przeciwnej uszkodzenia. W efekcie ma miejsce zniesienie czucia bólu i temperatury z zachowaniem czucia dotyku i czucia głębokiego.
Podobny rozkład zaburzeń czucia opisuje się przy zespole Opalskiego.
Zobacz również: Zespół korzeniowy i rzekomokorzeniowy.
Przyczyny niedoczulicy
Jak wspomniano wcześniej, przyczyną niedoczulicy może być również osłabienie pobudliwości zakończeń nerwowych, co może wystąpić w wyniku oparzeń czy urazów mechanicznych ciała. Do pozostałych przyczyn osłabienia czucia powierzchniowego można zaliczyć:
- zastosowanie miejscowych środków znieczulających;
- zatrucie metalami ciężkimi;
- alkoholizm;
- niedobór witaminy B6 lub B12;
- miażdżycę naczyń krwionośnych;
- stwardnienie rozsiane;
- nowotwory;
- stosowanie niektórych leków;
- niektóre choroby zakaźne, układowe lub przewlekłe;
- udary;
- neuropatie.
Zobacz również: Zaburzenia czucia typu ośrodkowego.
Bibliografia
- Podemski R., Kompendium neurologii, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2019.
- Stępień A., Neurologia, tom I, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2014.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
